Schrijfster Carmen van Geffen: ‘Ik kan alleen maar hopen dat mijn roman voor alle partijen helend zal zijn’
Elke week vraagt Knack in de rubriek Durf twijfelen naar de twijfels van bekende mensen. Deze week: Carmen van Geffen.
‘Ik heb vroeger wel non-fictie geschreven’, zegt Carmen van Geffen. ‘Maar ik twijfelde of ik ooit een roman kon schrijven. Na alle boeken die ik in mijn leven gelezen had van goede schrijvers, dacht ik: de lat ligt te hoog, daar raak ik nooit overheen. Die twijfel, die geboren was uit angst en onzekerheid, werkte verlammend. Tot ik in 2008 een aantal familiedocumenten in handen kreeg. Daarin stonden dingen over mijn familie die ik helemaal niet wist, omdat ze mij vroeger altijd anders verteld waren. Drie jaar geleden ben ik toch aan die roman beginnen te schrijven. Omdat ik absoluut een verhaal wilde vertellen over een intergenerationeel trauma.’
Dat moet u uitleggen.
Carmen van Geffen: Mijn overgrootvader had een koffie- en rubberplantage in Nederlands-Indië. Op een dag trouwde hij met zijn huishoudster: hij was 56, mijn overgrootmoeder 18. Zij zat in een ondergeschikte positie, wellicht had ze weinig keuze. Daarna is mijn grootvader geboren. Niet lang daarna is mijn overgrootvader gestorven en moest mijn overgrootmoeder haar kind afstaan. Het werd op de boot naar Nederland gezet. Zo ging dat in die tijd, dat waren de koloniale wetten. Hier werd mijn grootvader opgevangen door een oom en een tante, die helemaal niet in hem geïnteresseerd waren. Maar wel in het familiekapitaal dat hij meebracht. Het verdriet om alles achter te laten viel mijn grootvader zwaar. Hij leidde in Nederland een dubbelleven met twee vrouwen. Over zijn herinneringen wilde hij nooit praten, maar zijn trauma’s hebben gevolgen gehad voor zijn dochters en zelfs voor mij.
Door te twijfelen probeer ik al heel mijn leven zekerheden te vinden.
Het was wellicht niet gemakkelijk om daarover te schrijven.
Van Geffen: Absoluut niet. Ik heb ook lang getwijfeld of ik dat zomaar kon doen. Sommige mensen leven nog, en kon ik mij zomaar het verhaal van de doden toe-eigenen? Uiteindelijk is mijn roman deels gebaseerd op de documenten die ik gevonden had. Maar daarnaast waren er ook heel wat lacunes die ik zelf heb moeten invullen op basis van research.
Het boek is mijn verhaal geworden: dit is hoe ik ernaar kijk. Ik wilde het ook van alle kanten bekijken omdat ik geloof dat er niet één waarheid is. De geschiedenis wordt meestal verteld vanuit de visie van belangrijke mensen. Maar voor mij was het belangrijk om een stem te geven aan hen die geen stem hebben. Ik kan alleen maar hopen dat mijn roman voor alle partijen helend zal zijn.
Bent u iemand die vaak twijfelt?
Van Geffen: Er zijn dingen waar je niet over mag twijfelen: over de liefde, bijvoorbeeld. Maar over de rest twijfel ik veel en graag. Ik ben fan van de methodische twijfel van Descartes: door te twijfelen probeer ik al heel mijn leven zekerheden te vinden. Je mag alleen niet in die twijfel blijven hangen.
Carmen van Geffen, Erfstuk, Manteau, 384 blz., 23,99 euro. Verschijnt op 21/02.