In Nederland is het aantal vaccinaties bij de schoolgaande jeugd sterk gedaald in scholen met een uitgesproken religieuze of filosofische achtergrond. In Vlaanderen zijn er geen vaccinatiecijfers beschikbaar per schooltype of -net.
Op X heeft de Gentse hoogleraar cognitieve psychologie Wouter Duyck zijn volgers geattenteerd op een merkwaardige studie. Met de waarschuwing ‘als religie en onwetendheid wetenschap verdringen, lijdt volksgezondheid’, verwijst Duyck naar een studie die op 6 februari 2026 zal verschijnen in het academische tijdschrift Vaccine, maar die nu al digitaal is vrijgegeven.
De studie is uitgevoerd door onderzoekers van het Centrum voor Infectieziektebestrijding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, bijgestaan door collega’s van het Centraal Bureau voor Statistiek en van de Afdeling Klinische Epidemiologie van het Leids Universitair Medisch Centrum.
Het onderzoek vertrekt van de vaststelling dat de laatste jaren het aantal gevallen van mazelen en kinkhoest wereldwijd is toegenomen, ook in Nederland. Omdat scholen een belangrijke rol spelen bij de overdracht van verschillende door vaccinatie te voorkomen ziekten, heeft men systematisch onderzoek gevoerd naar de vaccinatiegraad bij kinderen uit de basisschool. De gegevens zijn opgedeeld naar leeftijd, sociodemografische kenmerken en schooltype.
Fikse duik
Conclusie: De vaccinatiegraad is over het algemeen hoog op algemene, katholieke en protestantse scholen, en op zogenaamde samenwerkingsscholen. Gemiddeld is daar meer dan 94% van de kinderen gevaccineerd. Die cijfers maken een fikse duik bij een aantal andere schooltypes: de antroposofische scholen (bekend als ‘de Steinerscholen’ – daar vallen de cijfers terug tot 78%), de islamitische scholen (ongeveer 75%) en vooral de orthodox-protestantse scholen (58%).
Ronduit onrustwekkend is dat de cijfers de laatste zeven jaar een stevige duik hebben genomen, zeker in islamitische scholen, maar ook in orthodox-protestantse scholen uit de zogenaamde zwartekousengemeenten.
Uit de studie blijkt ook dat kinderen van rijkere ouders beduidend beter gevaccineerd zijn dan armere kinderen, en dat ongeacht het schooltype. Het verschil kan oplopen tot 10% en meer en dat geldt zowel op algemene scholen als op antroposofische, islamitische en orthodox-protestantse scholen.
Uit de studie blijkt ook dat kinderen van rijkere ouders beduidend beter gevaccineerd zijn dan armere kinderen, en dat ongeacht het schooltype.
In Vlaanderen zijn de vaccinatiecijfers bij schoolkinderen hoog (doorgaans meer dan 90% per type vaccinatie). Cijfermateriaal zoals in Nederland is hier echter niet beschikbaar. Toch verloopt ook hier een groot deel van de vaccinaties via de scholen en de CLB’s (Centra voor Leerlingenbegeleiding). Essentieel is dat daarvoor de toestemming van de ouders vereist is. Op de polio-vaccinatie na is trouwens niemand verplicht om zijn kinderen te laten vaccineren. Dat hoeft ook niet op school te gebeuren. Ouders kunnen zich bijvoorbeeld tot de huisarts of kinderarts richten. Dat maakt het moeilijk(er) om relevante cijfers per school(type) te verzamelen.
Vlaanderen heeft ook een andere onderwijsstructuur dan Nederland. Bij ons zijn er bijvoorbeeld nog geen officieel erkende islamitische basis- of middelbare scholen. Los daarvan zijn er geen vaccinatiegegevens per net of per school beschikbaar. Ze worden in elk geval niet openbaar gerapporteerd door de Vlaamse overheid.
Lees ook: