‘Moederdag wegmoffelen? Alsof dat ook maar iets van het gemis zou wegnemen’

Attente webwinkels bieden ons tegenwoordig de mogelijkheid om geen e-mails over Moederdag te ontvangen. ‘Heel fideel’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag. ‘Maar is het wel zo’n goed idee om elkaar zo te ontzien?’

Van een online bloemenzaak, een cadeauwebsite en een drogisterij tot de fabrikant van hippe warmtekussens. De voorbije weken wilden ze allemaal weten of ik wel helemaal zeker ben dat ik e-mails over Moederdag wil ontvangen. ‘Hoi Ann, Moederdag kan voor sommigen een moeilijke tijd zijn en we begrijpen het als je deze dag liever zonder herinneringen wilt laten voorbijgaan’, klonk het in een van die berichten.

Heel attent natuurlijk. Zelf heb ik een fijne moeder, die ik een uurtje geleden nog aan de telefoon heb gehad. Dat neemt niet weg dat ik me heel wat situaties voor de geest kan halen waarbij die feestdag onaangenaam of zelfs ronduit pijnlijk is. Wanneer je moeder (net) is overleden, bijvoorbeeld, maar ook als je hevige bonje met haar hebt of haar al jaren niet meer hebt gezien. Ongetwijfeld heb je ook een gloeiende hekel aan die dag wanneer je een kindje bent verloren, tot je grote verdriet geen kinderen kunt krijgen of al jaren geen contact meer met je zoon of dochter hebt.

Net zoals ik de mail die we straks ongetwijfeld over Vaderdag zullen krijgen bij voorbaat al kan plaatsen. En ook wel de berichten over het skippen van Valentijn, Kerstmis of oudejaar die uiteindelijk zullen volgen. De vraag is alleen of dat allemaal veel zoden aan de dijk brengt.

Om te beginnen is een mail waarin je mensen vraagt of ze Moederdag willen overslaan misschien nog onbehaaglijker dan een bericht waarin exclusieve moederdagboeketten of gepersonaliseerde plaids worden aangeprezen. Een kennis die al jaren in onmin leeft met zijn moeder vertelde me dat die bij hem keihard waren binnengekomen. Een vriendin wier moeder afgelopen zomer is overleden, vertelde me dan weer dat ze totaal niet bij Moederdag had stilgestaan tot ze die berichten in haar mailbox vond. Dat is meteen ook de reden waarom ik lang over deze column heb getwijfeld.

Laten we eerlijk zijn: aan zulke confrontaties valt gewoon niet te ontkomen. Hoe ouder een mens wordt, hoe meer wrange dagen er op de jaarkalender verschijnen. Sterfdata van dierbare vrienden, het moment van een verschrikkelijke diagnose en ja, ook de feestdag van iemand aan wie je om de een of andere reden liever niet te veel denkt. Geen knop om je een uit een mailinglijst te schrappen die daar iets aan kan veranderen.

Natuurlijk moeten we rekening houden met elkaars littekens en gevoeligheden, maar het is ook geen oplossing om die helemaal dood te zwijgen. Vraag maar aan het onderwijs. Daar worstelden veel leerkrachten een paar jaar geleden met de vraag of het in een tijd dat zoveel kinderen twee vaders, twee moeders of een moeder en een plusmoeder hebben nog wel verantwoord was om leerlingen knutselwerkjes te laten voor Moederdag?  En wat met kinderen die hun mama waren verloren?

Her en der was er zelfs een juf of meester die het feest gewoon ombouwde. ‘Vijf jaar geleden heb ik Moederdag omgedoopt tot Familiedag omdat er in mijn klas een leerlinge zat van wie de mama een paar maanden eerder was gestorven’, vertelde juf Laura me. ‘Een heel slecht idee. Al was het maar omdat dat meisje zelf heel teleurgesteld was: ze had haar cadeautje op het graf van haar mama willen leggen. Ik heb Moederdag dan maar weer in ere hersteld en nu ik werk gewoon op maat van elk kind.’

Zo gaat het tegenwoordig in veel klassen. Kinderen die deel uitmaken van een gebricoleerd gezin schrijven een extra nieuwjaarsbrief en wie twee vaders heeft, maakt een moederdaggeschenkje voor zijn tante. En met leerlingen van wie de mama is gestorven, práten leerkrachten gewoon. Hebben ze het moeilijk nu het bijna Moederdag is? Willen ze een boekje lezen in plaats van een koekentrommel versieren of maken ze liever zo’n verrassing voor papa of oma? ‘Dat is meteen een goede aanleiding om in gesprek te gaan over hoe zo’n kind zich écht voelt’, vindt juf Laura.

Begrijp me niet verkeerd: ik verwacht echt niet dat marketeers van webshops naar mijn gevoelens peilen. Alleen lijken ze die nu – al hun ongetwijfeld goede bedoelingen ten spijt – een beetje te onderschatten. Aan Moederdag of andere dagen die een mens aan gemis en verdriet herinneren, kun je niet met één muisklik ontkomen. Maar weet je wat wél een goed idee zou zijn? Dat webwinkels klanten die ingaan op het voorstel om zich van hun moederdagmails uit te schrijven in alle stilte een bloemetje sturen. Dat zou pas attent zijn.