Met de nieuwe site maakjemeterslim.be wil de Vlaamse overheid u aanzetten om een Energie Management Systeem (EMS) te kopen. Zo kunt u uw energiefactuur verlagen. Maar is zo’n EMS echt een verstandige investering? ‘Beter nog enkele jaren wachten’, zeggen experten.
Wanneer laadt u best uw elektrische wagen op? Of wanneer betaalt u het minst om uw wasmachine te laten draaien? Een Energie Management Systeem (EMS) kan die vragen automatisch voor u beantwoorden. Zo’n toestel of app, gekoppeld aan uw digitale meter, volgt uw verbruik op en vergelijkt dat met de elektriciteitsprijzen zodat u steeds zo goedkoop mogelijk elektriciteit verbruikt.
De Vlaamse overheid wil de verkoop van EMS stimuleren met een nieuwe website: maakjemeterslim.be. Beleidsexpert energie Almut Bonhage (Bond Beter Leefmilieu) bekeek de site voor Knack: ‘Die is nuttig, maar maakt ook duidelijk dat de EMS-markt voor particulieren nog jong is.’ De systemen zijn vaak nog duur voor wat ze bieden. Hoe performant ze zijn is niet altijd duidelijk.
Energie-expert Jan Gilot is het daarmee eens: ‘De meeste EMS-systemen die vandaag te koop zijn, geven alleen je elektriciteitsverbruik weer. Slechts een aantal duurdere modellen (280 à 730 euro, nvdr) kunnen al zelfstandig elektrische apparaten aan- en uitzetten. Bovendien werken die vaak nog niet goed in combinatie met warmtepompen, terwijl net dat een groot voordeel zou opleveren.’
‘Een EMS-systeem is dan ook vooral nuttig voor bedrijven en minder voor particulieren, want die zijn minder flexibel in hun energieverbruik en -opwekking. Alleen voor wie thuis een laadpaal of thuisbatterij heeft, is zo’n EMS echt nuttig. Die kan dan uw thuisbatterij of elektrische wagen opladen als de elektriciteit goedkoop is.’
2029
Een EMS is dus niet voor iedereen. ‘Het is alleen nuttig als u over zonnepanelen, een thuisbatterij, een elektrische wagen of een warmtepomp beschikt,’ zegt ook Bonhage, ‘Dankzij een EMS kunnen die goed op elkaar inspelen.’
Een andere voorwaarde is een variabel elektriciteitscontract. ‘Een EMS heeft pas zin als je een dynamisch tarief hebt, waarbij de kostprijs van je elektriciteit schommelt. Zo’n dynamisch tarief is altijd goedkoper dan een vast tarief. Zéker in combinatie met een slim gebruik van je apparaten op het juiste moment.’
‘Vaak werken zulke systemen nog niet goed in combinatie met warmtepompen, terwijl net dat een groot voordeel zou opleveren.’
Dat juiste moment is afhankelijk van veel factoren zoals wind, zon, schommelingen op de markt enzovoort. ‘Vroeger was het simpel’, stelt Bonhage. ‘Elektriciteit was ’s nachts goedkoper dan overdag, want tijdens de nacht werd minder elektriciteit verbruikt en kerncentrales leverden constant stroom. Die tijd is voorbij. Door de mix van energieopwekking met wind en zon zijn er nu meer pieken en dalen. Het systeem is aan het veranderen en daar moeten we rekening mee houden.’
Energie-expert Gilot beaamt: ‘Het moment waarop je elektriciteit verbruikt zal zeker belangrijker worden op uw factuur. Ten vroegste tegen 2029 zal netbeheerder Fluvius zijn tariefberekening zo aanpassen. Tegen dan zullen er waarschijnlijk betere EMS-systemen op de markt zijn. Ik zou daarom nog enkele jaren wachten om in een EMS te investeren.’
‘Op dit moment is een EMS vaak nog ingewikkeld om te installeren. Alle elektrische apparaten spreken een andere taal en het EMS moet met hen allemaal kunnen communiceren. De installatietijd en -kosten kunnen daardoor oplopen. Daarnaast heeft een EMS ook abonnementskosten (doorgaans 5 tot 15 euro, nvdr), want de data van je energieverbruik worden extern verwerkt in de cloud.’
Bonhage: ‘Niemand wil een maandelijkse kost betalen voor een EMS dat hoger is dan wat je ermee kan besparen.’
Nog complexer
‘Ik ben zelf een nerd op het vlak van mijn elektriciteitsverbruik’, lacht Bonhage. ‘Ook zonder EMS weet ik wanneer ik best welke apparaten aanzet. Voor “normale mensen” kan zo’n EMS hen daarbij helpen. Het is zonde om een warmtepomp of laadpaal te installeren en die dan op verkeerde momenten te gebruiken.’
‘Vroeger was elektriciteit ’s nachts goedkoper dan overdag, omdat kerncentrales constant stroom leverden. Die tijd is voorbij.’
‘De elektriciteitsfactuur is nu al complex en zal alleen nog complexer worden met de mogelijkheden die flexibel gebruik met behulp van een EMS biedt’, zegt Gilot. ‘Dan is het de bedoeling dat een EMS ontzorgt. Het moet kant-en-klaar zijn. Een particulier zou niet moeten begrijpen hoe de elektriciteitsmarkt werkt om voordeel te halen uit een EMS.’
Bonhage geeft een concreet voorbeeld van hoe een EMS kan ontzorgen: ‘Een EMS zal je laadpaal aanschakelen op het moment dat het het goedkoopste is om je wagen op te laden, maar dat wil niet zeggen dat je ‘s ochtends niet kan vertrekken als de elektriciteit ’s nachts te duur was. Je kunt instellen dat je wagen sowieso om 7.00 uur volgeladen moet zijn.’ Dus u hebt altijd een rijklare wagen ’s ochtends, maar die is opgeladen op de momenten dat de elektriciteit het goedkoopst was.
Gilots conclusie over de (on)zin van EMS is helder: ‘Een EMS is de toekomst, maar misschien komt het nog iets te vroeg om er nu al in te investeren. Voor particulieren staat een EMS nog niet helemaal op punt en de meerwaarde is niet altijd duidelijk.’
Energiecontracten: vijf tips om niet plots meer te moeten betalen voor uw gas en elektriciteit