Gent Festival van Vlaanderen schrapt een voor volgende week gepland concert van de Münchner Philharmoniker in de Sint-Baafskathedraal. De organisatie doet dat omdat de Israëlische dirigent, Lahav Shani, ook chef-dirigent is van het Israëlisch Filharmonisch Orkest. Volgens de Duitse cultuurminister, de conservatief Wolfram Weimer, bezondigt het festival zich aan ‘puur antisemitisme’.
Het concert moest, zo meldt de website van Gent Festival van Vlaanderen, ‘een van de artistieke hoogtepunten van het festival’ worden. Toch besloot de organisatie het te elfder ure nog te schrappen. Als beweegreden wordt de functie van Lahav Shani als chef-dirigent van het Israëlisch Filharmonisch Orkest genoemd. Volgens de festivalorganisatie zorgt die functie ervoor dat er onvoldoende duidelijkheid is over ‘zijn houding ten opzichte van het genocidaire regime in Tel Aviv.’ In een gesprek met Knack zegt de Gentse cultuurschepen Astrid De Bruycker dat niet alleen zij, maar ook het voltallige Gentse stadsbestuur de beslissing steunt. ‘Als schepen en als mens heb ik er alle respect voor dat het festival hier zijn nek durft uit te steken.’ De Bruycker benadrukt nog dat het gaat om een autonome beslissing. ‘Er is vanuit het stadsbestuur geen enkele druk geweest.’
In een reactie laat Vlaams cultuurminister Caroline Gennez (Vooruit) weten dat het festival op haar steun kan rekenen. Ze riep de culturele sector eerder al op om niet langer samen te werken ‘met partners en bedrijven die weigeren om ondubbelzinnig afstand te nemen van het genocidaire regime in Tel Aviv.’
Klacht tegen Humo wegens antisemitisme in een cartoon van Kama en Herr Seele
Cultureel ambassadeur
De vrijwilligersbeweging Palestina Solidariteit noemt de annulering op sociale media ‘een voorbeeld voor andere culturele instellingen’. Ze wijst er nog op dat het Israel Philharmonic Orchestra speciale concerten voor het Israëlische leger (IOF) organiseert en optreedt als cultureel ambassadeur van de Israëlische staat.
Antisemitisme of antizionisme, Jood of Israëli: wat betekent het en waarom is het verschil belangrijk?
Opvallend en veelzeggend: anders dan zijn cultuurminister steunt Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) de beslissing van het festival niet. Diependaele noemde de maatregel in een reactie aan de VRT ‘gewoonweg onbezonnen en ondoordacht. Zo’n reactie of signaal mag nooit ten koste gaan van een individu, een internationaal gerenommeerd dirigent in dit geval, louter op basis van zijn afkomst. Dit is een weg die we als democratische en moderne samenleving niet mogen inslaan.’
Nog veel afwijzender klonken de reacties in Duitsland, waar Lahav Shani ook dirigent is (en volgend jaar chef-dirigent wordt) van het Münchner Philharmoniker. De burgemeester van München, de sociaaldemocraat Dieter Reiter, liet al optekenen dat hij ‘de beslissing op geen enkele manier kan begrijpen.’ Nog een stuk feller was de reactie van de Duitse cultuurminister Wolfram Weimer. De voormalige journalist en conservatieve cultuurcriticus gewaagt van ‘puur antisemitisme’ en noemt de beslissing ‘een schande voor Europa’.
In dezelfde lijn ligt een persmededeling van Hart voor Israël, een organisatie die zich naar eigen zeggen inzet voor ‘objectieve en genuanceerde berichtgeving’ over Israël. De organisatie zegt ‘diep geschokt’ te zijn door deze beslissing. ‘Ze herinnert op pijnlijke wijze aan de donkerste episodes van de 20e eeuw, waarin Joden systematisch werden geboycot. Dat een culturele instelling als het Gent Festival van Vlaanderen, in samenwerking met de Stad Gent, zich schuldig maakt aan een dergelijke vorm van uitsluiting op basis van afkomst of nationaliteit, is niet alleen discriminerend – het is een vorm van racisme.’