De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten in ons land, zo blijkt uit cijfers van de Nationale Bank. Maar voor de 1 procent rijkste Belgen geldt dat niet.
Het is een populair deuntje dat alle politieke partijen graag fluiten: de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. Dat idee werd in 1899 geïntroduceerd door de Nederlandse bankier en minister-president Nicolaas Pierson met het ‘draagkrachtbeginsel’: belastingen en maatschappelijke lasten moeten zo worden verdeeld dat ze in verhouding staan tot de financiële draagkracht van het huishouden. Eenvoudig gezegd: wie meer inkomen of vermogen heeft, moet meer bijdragen aan de samenleving.
Volgens cijfers die de Nationale Bank net heeft bekendgemaakt is dat in België ook het geval: we betalen meer belastingen en socialezekerheidsbijdragen naarmate ons inkomen stijgt. Tot we aan de 10 procent rijkste Belgen komen. Die dragen in verhouding tot hun inkomen gemiddeld minder bij dan de rest van de bevolking.
Maar dat is niet het juiste verhaal, zo bleek toen de Nationale Bank de cijfers uitploos. De top 10 procent minus de top 1 procent blijkt ook meer bij te dragen. Alleen de 1 procent rijkste Belgen doet dat niet. De top 1 procent betaalt in geld wel meer belastingen en socialezekerheidsbijdragen, maar niet in verhouding tot hun inkomen. De 1 procent rijkste Belgen dragen verhoudingsgewijs minder bij aan de samenleving dan de andere topverdieners en de grote middenklasse. De allersterkste schouders dragen dus zeker niet de zwaarste lasten in ons land.
Dat komt volgens de Nationale Bank doordat ‘de top 1 procent een aanzienlijk deel van de inkomens ontvangt uit vermogen. De gunstige fiscale behandeling van die inkomens verlaagt de belastingdruk op de hoogste inkomensgroepen en draagt bij aan het vergroten van de ongelijkheid.’
Nu wil de regering-De Wever een vermogensbelasting invoeren. In het regeerakkoord staat dat er een meerwaardebelasting komt van 10 procent op de toekomstige gerealiseerde meerwaarde van financiële activa, waarbij de eerste 10.000 euro winst wordt vrijgesteld van belasting. Veel details moeten nog worden uitgewerkt.
Maar het is al duidelijk dat de meerwaardebelasting die in de steigers staat niet transparant, niet efficiënt en niet rechtvaardig zal zijn, zoals fiscale experts al herhaaldelijk waarschuwden. Bovendien zal de meerwaardebelasting van de regering-De Wever de 1 procent allerrijksten nauwelijks treffen, terwijl die nu al veel minder bijdragen aan de samenleving. De meerwaardebelasting zal de kloof en dus de ongelijkheid in ons land nog groter maken.
De regering-De Wever kan beter het hele concept van meerwaardebelasting zoals dat nu voorligt schrappen, om dan een vermogensbelasting uit te werken waarbij de allersterkste schouders echt de zwaarste lasten dragen.
Het is niet moeilijk om zo’n meerwaardebelasting te ontwerpen, talrijke voorbeelden in het buitenland wijzen de weg. Het vergt alleen moed.
