‘Maak nu eindelijk eens echt werk van de scheiding tussen Kerk en Staat’

‘We kijken vandaag graag richting de Islam, Turkije en Marokko, maar wie consequent is, dient ook het Vaticaan met de vinger te wijzen’, schrijft Mattias De Vuyst, directeur van het Willemfonds. ‘De invloed van religie in de samenleving blijft best beperkt tot de huiselijke sfeer.’

Exact 200 jaar na het overlijden van Napoleon is er nog steeds geen scheiding tussen Kerk en Staat. Buitenlandse mogendheden gebruiken diverse religieuze instituties om hun agenda in ons land door te drukken. Zo doet onder andere Turkije dit via haar Dyanet-netwerk, het Vaticaan dan weer via haar Bisschoppenconferentie.

Qua democratie en burgerlijke inspraak hebben we weinig te leren van de Franse dictator Napoleon Bonaparte, maar tegelijk bracht hij in de periode na de Franse Revolutie ook de zeer progressieve principes van de scheiding tussen Kerk en Staat naar onze contreien. Het zijn principes die mee aan de basis liggen van de grote welvaart die onze regio kent en bij uitbreiding de Westerse wereld kenmerkt.

Maak nu eindelijk eens echt werk van de scheiding tussen Kerk en Staat.

Het principe van ‘gallicanisme’, waarmee de Franse koningen eeuwenlang de inmenging van Rome in Franse kerkelijke aangelegenheden wisten te beperken, leidde tot vele conflicten in Frankrijk en later ook in onze contreien. Onder Lodewijk de 14de liepen zelfs de spanningen zo hoog op dat de paus weigerde de bisschoppen die Lodewijk XIV benoemde te erkennen.

De bisschoppen zijn dan ook altijd een machtsinstrument van het Kerkelijke Instituut geweest. De vraag is nu of de scheiding tussen Kerk en Staat waar we als ‘verlichte en moderne maatschappij’ zo graag mee uitpakken er weldegelijk is in de praktijk.

Dat dit een gevoelig thema is, hoeft niemand te verbazen. Het lijkt ons beter aan het fundament van de scheiding tussen Kerk en Staat niet te raken. Toen regeringscommissaris Ihsane Haouach dan ook stelde dat dit principe kan herbekeken worden in functie van de wijzigende demografie van ons land, werd er terecht veel weerwerk geboden vanuit de maatschappij. Dat regeringscommissaris Haouach, net aangesteld was voor het Instituut voor de Gelijkheid tussen Mannen en Vrouwen maakte de zaak des te pijnlijker, gezien de twee grootste religies van ons land een zeer heikel parcours achter de rug hebben inzake dit principe. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez wierp zich terecht op als verdediger van de liberale, seculiere rechtstaat en dat de regeringscommissaris niet verder kon functioneren werd bewezen geacht.

Wanneer we nu kijken naar de hetze rond de Dyanet-moskeeën moeten we erkennen dat -hoewel we er de mond vol van hebben- de scheiding tussen Kerk en Staat nooit absoluut is geweest in dit land. We kijken vandaag graag naar de islam en in de richting van Turkije en Marokko, maar wie consequent is, dient ook het Vaticaan met de vinger te wijzen.

Als ministers – en ik parafraseer – gebald stellen ‘dat het ondenkbaar is dat buitenlandse mogendheden zich mengen met de invulling van ‘hun leer’ hier bij ons’, moeten we ook richting het Vaticaan kijken. Het Vaticaan is een absolute monarchie, met Paus Franciscus als staatshoofd sinds 2013 en met Kardinaal Pietro Parolin als staatssecretaris. Deze laatste geeft leiding aan alle politieke en diplomatieke aangelegenheden van de Kerk. Het equivalent van wat wij zouden verstaan onder ‘een premier’.

In tegenstelling tot de islam staan aan het hoofd van zowel de Anglicaanse Kerk en de Katholieke Kerk staatshoofden. Wanneer men vindt dat de samenstelling van de Moslim-executieve dient doorgelicht te worden wegens inmenging door buitenlandse mogendheden, dan moet dit ook gebeuren voor de Bisschoppenconferentie.

De Belgische Bisschoppenconferentie is een permanent orgaan dat het beleid van de Katholieke Kerk in ons land coördineert. Dus ook zij kunnen net als de vermeende inmenging van Turkije en Marokko via de Moslim-executieve en Dyanet gezien worden als de inmenging van een buitenlandse mogendheid in ons politiek bestel. Overigens zijn zowel de islam als de Kerk, buitenlandse instrumenten die onze jeugd bereiken via het onderwijs. Met name doordat ons onderwijs nog steeds religieuze lessen aanbiedt. In een samenleving gestoeld op rede die tot doel heeft de op dit moment best heersende wetenschappelijke inzichten over te brengen, en deze constant empirisch te toetsen, kan men zich hier serieuze vraagtekens bij stellen.

Dat er geen vragen gesteld worden over de inmenging van de Kerk, is een zwakte binnen het maatschappelijke debat dat nu woedt omtrent ‘de scheiding tussen Kerk en Staat’.

Als Willemsfonds pleiten we dan ook graag voor echt werk te maken van een scheiding van Kerk en Staat. Overigens beseffen we dat de inmenging vanuit Dyanet en de Moslimexecutive klein bier is in vergelijking met het gesubsidieerde Wahabisme dat onze Belgische jeugd met miljoenen petrodollars per jaar bereikt, beïnvloedt en probeert afkerig te maken van ons democratisch maatschappijbestel, onze liberale rechtstaat en onze principes van gelijkheid tussen man en vrouw.

Daarom blijven wij als socio-culturele instelling, die het samenleven in diversiteit en het elkaar ontmoeten aanmoedigt, het herhalen. Daarom zullen we ook in 2022 op deze nagel blijven slaan: “Het tornen aan onze maatschappelijke principes brengt het vreedzaam samenleven in diversiteit en in welvaart in gevaar.” Maak dus werk van een echte scheiding tussen Kerk en Staat en beperk de invloed van religie in onze samenleving tot de huiselijke sfeer.

Mattias De Vuyst is directeur van het Willemsfonds.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content