Regeringspartij Les Engagés wil een taks van twee euro invoeren op goedkope pakjes afkomstig van webshops buiten de EU, zoals Temu en Shein. Goed idee? ‘Ik ben niet erg optimistisch, maar misschien gaan consumenten hun aankopen wat uitstellen en slimmer combineren’, zegt retailexperte en professor marketing Els Breugelmans (KU Leuven).
De pakjestaks die de Waalse partij Les Engagés wil invoeren, zou gelden voor alle pakketjes die van buiten de Europese Unie komen en minder dan 150 euro kosten. Of een pakketje uit die webshops nu 4 euro of 149 euro kost, de consument zou dus altijd 2 euro moeten bijbetalen. De impact daarvan zal volgens Breugelmans beperkt blijven. ‘Consumenten zullen hun online aankopen voortaan misschien wel meer groeperen. In plaats van vandaag iets te bestellen en morgen iets anders, zullen ze die aankopen misschien combineren zodat ze maar één keer 2 euro hoeven te betalen. Dat heeft niet alleen een positieve impact op het klimaat, het kan ook impulsaankopen voorkomen. Door een dag te wachten met je aankoop, zul je misschien beseffen dat je dat product toch niet echt nodig hebt.’
‘De taks zou impulsaankopen kunnen voorkomen.’
Kan de taks niet makkelijk omzeild worden?
Breugelmans: Amazon en Chinese bedrijven gaan mogelijk proberen om hier lokaal bedrijven over te nemen, zodat zij niet meer ‘buiten Europa’ vallen.
Deze zomer raakte bekend dat het Duitse Ceconomy, het moederbedrijf van MediaMarkt, deels in Chinese handen komt. Kun je dan nog spreken van een Europese levering? Want MediaMarkt zit in Europa, maar eigenlijk nemen Chinese platformen de logistieke keten over. Je voelt de discussie al komen: wat betekent dat juist, ‘van buiten de EU’?
De Belg is verslingerd aan webshops: dagelijks komen op de luchthaven van Bierset bijna 4 miljoen pakjes aan. Hoe verklaart u die populariteit?
Breugelmans: Dat is voor alle duidelijkheid geen Belgisch fenomeen. Ook in andere Europese landen zijn buitenlandse webshops populair. Een belangrijke factor is uiteraard de prijs: de producten staan zodanig laag geprijsd dat je als consument het gevoel krijgt dat je altijd een slimme aankoop doet. Die prijs wordt online ook echt visueel uitgespeeld, waardoor andere parameters – zoals bijvoorbeeld de productveiligheid – wat naar de achtergrond verschuiven. Je ziet wel een foto, maar die laat je niet echt toe om de kwaliteit goed in te schatten. En omdat de prijs zo laag is, kun je eigenlijk geen miskoop doen.
En uiteraard weten die webshops met hun slimme algoritmes bijzonder goed hoe de consument in elkaar zit. Zij weten wat je nodig hebt nog voordat je het zelf weet. Het assortiment wordt ook continu geüpdatet. Er steekt veel psychologie achter en daardoor word je verslaafd aan die platformen.
‘Die webshops weten wat je nodig hebt nog voordat je het zelf weet.
De taks zou honderden miljoenen euro kunnen opbrengen. Mooi meegenomen voor de begroting?
Breugelmans: Dat is een van de zaken die nu op tafel ligt: wie moet dat geld krijgen? Gaat het naar Europa of naar de federale overheid? Interessant vraagstuk. Eigenlijk zou het goed zijn als we vanuit Europa die taks kunnen opleggen. Dan is het gewoon duidelijk en heb je geen verschillen tussen de lidstaten. Maar de inkomsten gaan dan natuurlijk wel naar Europa, terwijl het ook een interessante opbrengst kan zijn voor onze nationale begroting. Je zou het geld bijvoorbeeld kunnen inzetten om meer douanepersoneel aan te werven.
Volgens Unizo heeft onze douane amper 138 inspecteurs om alle e-commercepakketten te controleren.
Breugelmans: Dat is peanuts als je ziet hoeveel pakjes er binnenkomen. Dan kunnen die mensen nog zo hard werken… Ze zijn gewoon met te weinig. Gevolg? Amper 0,006 procent van de pakjes die België binnenkomen wordt gecontroleerd. Maar niet elk product dat vanuit China binnenkomt, is veilig. Daar moeten we ons zorgen over maken. Investeren in bijkomende inspecteurs is dus nuttig. Maar de vraag is natuurlijk: zal de federale overheid de inkomsten daarvoor gebruiken of moet het geld dienen om het gat in de begroting te dichten?
Investeren in meer controle zou ook een belangrijk signaal zijn naar onze retailsector en kleine zelfstandigen. Zij wijzen nu op de oneerlijke concurrentie van webshops en het ongelijke speelveld. Controle is dus essentieel. Want nogmaals: de consument ziet op de foto niet dat het rommel is. Maar als je dan een bericht van de douane krijgt met de boodschap dat jouw bestelling niet conform onze wetgeving is en de veiligheid in het gedrang is, dan komt dat wel binnen.
Topman spotgoedkope Shein: ‘Ik ben net zo bezorgd over het klimaat als de rest van de wereld’
