Ri De Ridder

‘Laten we de zorg zo organiseren dat de patiënt écht centraal staat’

Ri De Ridder Voorzitter van Dokters van de Wereld

‘De fundamentele vraag is vandaag niet hoeveel meer geld we willen besteden aan onze zorg, maar wel hoe we die beter kunnen organiseren’, schrijft Ri De Ridder van Dokters Van De Wereld.

Vandaag start met Zorg aan Zet een breed maatschappelijk debat over zorg. Het doel is helder: zorg veel hoger op de politieke agenda krijgen. En dat is broodnodig: de fundamentele vraag gaat vandaag niet over hoeveel meer geld we willen besteden aan onze zorg maar wel over hoe we die beter kunnen organiseren. Een overzicht.

Het Belgisch zorgsysteem is vandaag extreem versnipperd. Dat komt door het historisch gegroeide startpunt van onze zorg: dat vertrekt immers niet vanuit de patiënt, maar is georganiseerd rond aparte beroepen en specialisaties. Hierdoor zitten we in de praktijk met een systeem waarbij een hele waaier aan beroepen en specialisaties op autonome eilandjes functioneert. Of het nu gaat over de huisarts, verpleegkundige of specialist in een ziekenhuis: elk van hen werkt zich in z’n eigen silo te pletter. Ons zorgaanbod is er één van een versnipperde cascade aan zorgvaten die weinig of zelfs helemaal niet met elkaar communiceren.

Laten we de zorg zo organiseren dat de patiënt écht centraal staat.

Binnen die silo’s zelf wordt bovendien ook nog eens gefragmenteerd gewerkt. Dat komt door ons gecentraliseerd controlesysteem waarbij je als zorgverlener vergoed wordt per zorgprestatie. En dat leidt dan weer tot kwantiteitsdenken: de zorgverstrekker wordt op het eind van de rit immers niet beloond op basis de zorgkwaliteit, gerealiseerde preventie of uitstroom maar wel op basis van het aantal geaccumuleerde zorgprestaties die bij de overheidscentrale ’te Brussel’ binnenstromen.

Het lot van dit systeem is er één van overproductie – nòg een bloedafname, nòg een bloedonderzoek-, geldverspilling en individuele zorgverstrekkingen waar zowel de patiënt als de zorgverstrekker door de bomen het bos niet meer zien.

Uiteindelijk is het de patiënt die hier de dupe van is: voor de gewone man met bijvoorbeeld een chronische aandoening komt ons zorgsysteem over als een caleidoscoop van nog een onderzoek, nog een voorschrift, nog een zorgloket en een algehele calvarietocht bij (overwerkte) zorgverstrekkers die allemaal een stukje van de puzzel meegeven maar niet de tijd en de middelen hebben om de puzzel daadwerkelijk in elkaar te steken.

Het resultaat is een verspillend, versplinterd zorgsysteem, overwerkte zorgverstrekkers en een patiënt die de draad van z’n eigen gezondheid niet kan vinden. Anders gezegd: het is tijd voor een fundamentele zorgswitch. Een switch waarbij de zorg georganiseerd wordt rond de patiënt, en niet rond beroepen, specialisaties en aparte zorgprestaties. Het klinkt evident maar is het niet.

Moedige overheid

En daarom hebben we moedige beleidsmakers nodig. Beleidsmakers die resoluut kiezen voor een holistische visie op zorg, de silo’s afschaffen en kiezen voor geïntegreerde zorgnetwerken waarbij het medische, sociale en psychische luik in één zorgverhaal worden gegoten. We hebben ook een moedige overheid nodig. Eén die het gecentraliseerd controle-denken stilletjes aan loslaat en durft te vertrouwen op de kracht van een lokaal en gedecentraliseerd zorgaanbod dat dicht bij de bevolking staat en buurtzorg verleent op maat van de bewoners.

Ten slotte moeten we durven evolueren naar een beloningssysteem waarbij de zorgverstrekkers niet meer worden vergoed op basis van aparte zorgprestaties, maar worden geëvalueerd op basis van kwaliteit, toegankelijkheid en patiëntgerichtheid. De vraag zou niet moeten zijn: ‘hoeveel aparte zorgverstrekkingen heeft u uitgevoerd’ maar ‘hoe begeleid je je patiënt tot een optimale fysieke, geestelijke en sociale gezondheid?’

Gezondere bevolking

Het resultaat van zo’n switch? Een gezondere bevolking. Een holistische, laagdrempelige aanpak waarbij de patiënt écht centraal staat leidt tot een bevolking die minder snel ziek wordt, minder snel in een ziekenhuis belandt en zelf crisissituaties zal weten te vermijden. De patiënten zelf, die zullen zich gehoord voelen en eindelijk een gevoel van inzicht en controle krijgen over hun gezondheid en welzijn. Dit alles zal leiden tot veel minder verspilling. Vandaag gaat veel geld verloren aan zorgverstrekking die niets toevoegt. Door te besparen op nog eens een bloedafname, scan of medicijn komt geld vrij voor een zorgmodel dat integraal, lokaal en patiëntgericht is.

Dat zo’n switch niet evident is, is een feit: het betekent ingrijpen in de huidige vrijheid van de zorgverstrekkers én die van de patiënten. Tegelijk zal de overheid ook vertrouwen moeten geven aan lokale samenwerking. Zorg die mensen ondersteunt en uitgaat van wat voor hen essentieel is, laat zich immers niet vatten in centraal opgelegde normen en regels maar moet dicht bij de bevolking staan.

Zo’n hervorming vraagt leiderschap en moed. Laten we daar komende maanden samen naar op zoek gaan.

De woekerprijs van een zeldzame ziekte: hoe een medicijn plots 500 keer duurder werd

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content