Eddy Snelders gaat in beroep tegen zijn celstraf van 5 jaar, waarvan ongeveer 3,5 jaar met uitstel. Zijn advocate stelt dat een effectieve celstraf zijn anderhalf jaar therapie ‘op de helling’ zet. Is therapie voor zedendelinquenten zinvol en kan het vanuit de gevangenis?
Voormalig voetbalcommentator Eddy Snelders kreeg een maand geleden zijn straf te horen voor voyeurisme, exhibitionisme, openbare zedenschennis en de aanranding van twee vrouwen, onder wie zijn voormalige plusdochter. Hij maakte 35 slachtoffers. Net op de valreep ging Snelders op 23 juli in beroep. Ook enkele slachtoffers dienden daarop beroep in. Het proces moet worden overgedaan.
Sanne De Clerck, de advocate van Snelders, liet weten dat haar cliënt zich niet verzet tegen de uitspraak, de kwalificatie van de feiten of de toegekende schadevergoedingen. Alleen dat Snelders effectief de cel in moet, deed hem besluiten in beroep te gaan.
Sanne De Clerk over soms te nauwe relatie advocaten en drugscriminelen: ‘Concurrentiestrijd is deel van het probleem’
De Clerck: ‘Het afgelopen anderhalf jaar heeft voor mijn cliënt aangetoond wat therapie kan betekenen in een mensenleven. Ook in dat van een dader. Een effectieve celstraf zet dat proces volledig op de helling.’
Woordvoerder van het gevangeniswezen Valérie Callebaut wil niet specifiek op de zaak-Snelders ingaan, maar reageert in algemene termen: ‘Psychologische begeleiding voor zedendelinquenten kan gewoon plaatsvinden binnen de gevangenismuren. Een gecertificeerde therapeut kan ook een gedetineerde bezoeken in het advocatenspreeklokaal. Dat is geen probleem.’
‘Psychologische begeleiding voor zedendelinquenten kan gewoon plaatsvinden binnen de gevangenismuren.’
De Clerck reageert: ‘In theorie zal dat allemaal wel mogelijk zijn, maar in de praktijk is dat geen sinecure. Het is vaak al een hele uitdaging om buiten de gevangenismuren bij de juiste mensen terecht te kunnen. De wachtlijsten zijn ellendig lang. Die psychologen, seksuologen of psychiaters werken ongelofelijk hard en hebben echt niet de tijd om zich naast hun praktijk nog naar gevangenissen te verplaatsen.’
‘De gespecialiseerde behandeling van Snelders bij het Universitair Forensisch Centrum (UFC) kan niet in de gevangenis worden voortgezet,’ zegt De Clerck. Bij het UFC was niemand bereikbaar voor commentaar.
‘De meeste plegers van kindermisbruik hebben geen seksuele voorkeur voor kinderen’
Heeft De Clerck een valabel punt voor het beroep van Snelders of kan zijn therapie gewoon doorgaan als gedetineerde? Psychiater Wout De Ruyck werkt in de gevangenis van Gent en met zedendelinquenten in het psychiatrisch centrum Sint-Jan-Baptist in Zelzate. Hij gaat niet specifiek op de zaak-Snelders in, maar schetst de context.
Kan iemand in gevangenschap zijn lopende therapie voortzetten?
Wout De Ruyck: Dat hangt heel erg af van welke therapie en wat de gedetineerde mag. Een gedetineerde die nooit buiten mag, kan natuurlijk niet naar een privétherapeut buiten de muren. Hij of zij kan een uitgangsvergunning vragen om therapie te volgen. De gevangenisdirectie beslist daarover op advies van de psychosociale dienst, die alle risico’s in kaart brengt zoals ontsnapping of recidive.
(Video)bellen met een therapeut kan natuurlijk ook. Of dat haalbaar is, hangt ook af van de vorm van therapie. Het kan alleszins, maar is het optimaal? Nee.
Kunnen privétherapeuten naar de gevangenis komen?
De Ruyck: Privétherapeuten zullen dat over het algemeen niet doen. Maar de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG’s) hebben psychologen die in de gevangenis therapie komen geven. Normaal gezien is aan iedere gevangenis ook een psychiater verbonden. Ik ben de eerste om te klagen over de mogelijkheden om zorg te geven in de gevangenissen, maar we moeten ook niet beweren dat er niets is qua aanbod.
En werkt dat in de praktijk, met onze overvolle gevangenissen met soms mensonterende leefomstandigheden?
De Ruyck: Als iemand buiten al therapie had, zal die niet volledig wegvallen zodra hij wordt opgesloten. Als gevangenispsychiater zal ik daarom altijd contact zoeken met de behandelaars buiten. Continuïteit in medicatie en therapie is belangrijk.
Volgens De Clerck zet een effectieve celstraf het therapeutisch proces ‘volledig op de helling’.
De Ruyck: Detentie heeft sowieso een impact op de lopende therapie. Zelfs als er perfecte zorg geboden zou kunnen worden, dan nog is een gevangenis een stresserende en destabiliserende omgeving.
Dat therapie binnen de muren moeilijker aan te bieden is dan erbuiten, staat buiten kijf. Bestaat er een kans dat die therapie in een minder intensieve vorm voortgezet zal worden? Jazeker.
Heeft dat daarom een impact op het traject? Mogelijk. Veel hangt af van de dader zelf. In hoeverre is hij gemotiveerd om bijvoorbeeld binnen de gevangenis de contactpersonen aan te spreken die psychische hulp kunnen inschakelen? Ik heb al gezien dat mensen een terugval krijgen, maar evengoed dat detentie niet zo’n grote impact heeft op hun therapie.
‘We moeten vermijden dat therapie een excuus wordt om een bepaalde straf te ontlopen.’
Is voortgang in therapie een reden om iemand buiten de gevangenis te houden?
De Ruyck: Dat weet ik niet. De rechter moet daar in alle wijsheid over beslissen. We moeten vermijden dat therapie een excuus wordt om een bepaalde straf te ontlopen. Dat een gevangenisstraf voor een zedendelinquent met een lopende behandeling sowieso ongepast is, vind ik te kort door de bocht.
Grootste zaak van kindermisbruik in België: ‘Net als Sven Pichal zijn daders “gewone” mensen’
Heeft therapie voor zedendelinquenten zin?
De Ruyck: Absoluut. Al het wetenschappelijk onderzoek toont aan dat behandeling van zedendelinquenten de risico’s vermindert. Wat niet wil zeggen dat we de recidive naar nul kunnen brengen, die nuance ligt soms moeilijk in onze maatschappij.
Alle factoren die hebben bijgedragen tot het plegen van de feiten komen in zo’n therapie aan bod. Dat kan gaan over een seksuele aantrekking, een bepaalde stoornis of omringende zaken als drugs- of alcoholmisbruik tijdens het plegen van de feiten enzovoort. Dat wordt allemaal behandeld om de kans op nieuwe feiten te minimaliseren.