Een op de tien werknemers blijft soms zonder reden afwezig op het werk. ‘Uiteraard zal misbruik voorkomen, maar dat hoeft geen problematische proporties aan te nemen’, zegt arbeidssocioloog Ignace Glorieux (VUB). Hij is dan ook kritisch voor de inperking van het aantal afwezigheidsdagen zonder medisch attest.
Een op de tien werknemers geeft toe soms zonder reden afwezig te zijn op het werk. Dat blijkt uit een bevraging van dienstverleningsbedrijf SD Worx bij 660 werkgevers en 1000 werkende Belgen. Sinds 28 november 2022 hoeven werknemers van kmo’s met meer dan 50 werknemers geen medisch attest meer voor te leggen als ze een dag ziek zijn, en dat tot drie keer per jaar.
Arbeidssocioloog Ignace Glorieux (VUB) schrikt niet van dat cijfer. ‘Ik zou zelfs inschatten dat het werkelijke aantal hoger ligt’, zegt hij. Toch is Glorieux voorstander van het soepele systeem, dat volgens hem blijkt geeft van vertrouwen tussen werkgevers en werknemers.
‘Ziekteverzuim tegengaan? Doktersbriefje herlanceren en werkgevers bestraffen zijn niet de oplossing’
Maar er wordt wel misbruik van gemaakt.
Ignace Glorieux: Natuurlijk, maar niet in die mate dat het problematisch wordt. Integendeel: pas als iedereen die een dag thuisblijft naar de dokter loopt voor een medisch attest, zouden we absurde toestanden krijgen. Stel je voor dat we met z’n allen naar de dokter gaan voor een verkoudheid. Onze huisartsen zijn nu al overbelast.
Het afgelopen weekend getuigden verschillende Belgen in De Standaard waarom ze in Denemarken tot hun zeventigste willen werken. Een van de geïnterviewden vertelde dat toen hij ziek was, hij naar de dokter belde voor een medisch attest. Die dokter begreep niet eens waarom hij belde. ‘Zeg toch gewoon tegen uw werkgever dat u ziek bent’, was de reactie.
Als werknemers voor elke dag dat ze afwezig zijn een doktersbriefje nodig hebben, getuigt dat van weinig vertrouwen. Bovendien zullen mensen die misbruik maken van het systeem zich heus niet laten tegenhouden door een verplicht ziektebriefje. Ook daar wordt misbruik van gemaakt.
Niet in alle organisaties en in alle sectoren vindt evenveel ziekteverzuim plaats. Met 13 procent ligt het cijfer hoger in kmo’s, en in de industrie- en bouwsector zegt zelfs 20 procent dat ze soms zonder geldige reden afwezig zijn op het werk. Medewerkers in sectoren als opleidingen, in professionele, wetenschappelijke en technische diensten en gezondheidszorg zeggen dat het minst te doen (6 à 7 procent).
Glorieux: De verschillen zijn inderdaad groot. Ze hebben waarschijnlijk te maken met de sociale druk die iemand voelt om te gaan werken. Wie ergens aan de slag is waar die onmisbaar is, zal zich minder snel ziek melden, omdat die beseft dat de gevolgen van zijn of haar afwezigheid sterker doorwegen. Zo is het voor een onthaalmoeder lang niet vanzelfsprekend om een dag afwezig te zijn. Wie daarentegen op een bureau het ene na het andere dossier moet afhandelen, kan dat werk wellicht makkelijker een dag laten liggen – waarmee ik overigens geen waardeoordeel uit over de verschillende types werk.
‘Mensen die misbruik maken van het systeem zullen zich heus niet laten tegenhouden door een verplicht ziektebriefje.’
De federale regering werkt aan een wetsontwerp dat de werknemer vanaf 2026 nog maar twee keer per jaar het recht geeft geen medisch getuigschrift voor te leggen voor de eerste dag van een arbeidsongeschiktheid. Is dat volgens u een goede zaak?
Glorieux: Dat zal het grote verschil niet maken. De echte profiteurs zullen wel een uitweg vinden, met of zonder medisch attest. Mensen die sporadisch thuisblijven – omdat het eens wat minder gaat of zelfs omdat het eens mooi weer is – zullen dat blijven doen.
Uit de enquête van SD Worx blijkt dat driekwart van de kmo’s nochtans tevreden is dat de afschaffing van het ziekteattest teruggebracht wordt naar twee dagen.
Glorieux: Ik begrijp dat werkgevers het aantal dagen dat een werknemer afwezig mag zijn zonder attest willen indammen, maar het lijkt me eerder een symbolische maatregel. Het zal geen groot verschil maken.
Dringend een dokter nodig? ‘Pas over negen jaar zijn er weer genoeg huisartsen’