Bij de coalitiebesprekingen na de hernieuwde gemeenteraadsverkiezingen in het Limburgse Bilzen zou het VB voor sommige partijen een verleidelijke partner kunnen zijn. Toch blijft de partij er aan de kant.
Soms krijgt gemeentepolitiek enig nationaal belang. In het Zuid-Limburgse Bilzen moesten de gemeenteraadsverkiezingen worden overgedaan. Maar gezien de context van de gewijzigde politieke machtsverhoudingen na de parlementsverkiezingen van 26 mei kwamen de lokale verkiezingen in Bilzen plots nationaal in de aandacht. Sommige landelijke trends werden bevestigd – de opgang van het VB, de neerwaartse spiraal van de N-VA, en de onmondigheid van links. Andere helemaal niet: in Bilzen zijn de CD&V en de Open VLD veruit de sterkste partijen.
Gisteren liet Wouter Raskin, N-VA-lijsttrekker in Bilzen, weten dat zijn partij in Bilzen niet in een bestuursmeerderheid zal stappen met ‘Trots op Bilzen’ (de lokale CD&V-lijst) van Johan Sauwens. Als lijsttrekker van de grootste partij is Sauwens aan zet om een nieuwe coalitie op de been te brengen.
Een sinecure is dat niet. ‘Trots op Bilzen’ van gewezen burgemeester Sauwens behield vorig weekend haar 12 zetels van oktober en blijft dus de grootse partij. ‘Beter Bilzen’ (Open VLD) van de nieuwe burgemeester Bruno Steegen steeg van 7 zetels naar 10 en heeft zich uitgeroepen tot de echte winnaar van de verkiezingen. De N-VA van de vorige burgemeester Frieda Brepoels (2013-2018), nu met Kamerlid Wouter Raskin als lijsttrekker, viel verder terug, van 6 zetels naar 3. Het VB steeg van 2 naar 4. ‘Bilzen Bruist’ (SP.A) daalde van 3 naar 1, Groen bleef steken op 1 zetel.
Water en vuur
In theorie zijn er met deze zetelverdeling best wat combinaties mogelijk om vlot tot een nieuwe bestuursmeerderheid te komen. Behalve in Bilzen, waar er al vele jaren een wederzijdse aversie is tussen Bruno Steegen (Open VLD) en Johan Sauwens (nu CD&V), ooit partijgenoten bij de Volksunie. Ook tussen de N-VA’ers en hun voormalige partijgenoot Sauwens is het nog altijd water en vuur. Tegelijk is het zo dat de herwonnen numerieke positie het VB die partij alleen interessanter maakt, ook al omdat de twee linkse partijen zijn verschrompeld tot meelopers.
Sauwens’ eerste poging bestond erin om burgemeester te worden van een coalitie waarin zijn ‘Trots op Bilzen’ zou samengaan met drie kleinere partijen – N-VA, Groen en ‘Bilzen Bruist’, een hoe dan ook krappe vierpartijenmeerderheid van 17 zetels op 31. De N-VA ging op de uitnodiging in om te praten, maar na afloop zei Raskin dat zijn partij dat aanbod naast zich neerlegt. ‘Wij gaan niet samenwerken met de andere verliezende partijen.’ Raskin alludeerde er zo op dat Sauwens’ partij wel gelijk bleef in zetels, maar achteruitging in stemmen. Hij vindt het niet goed dat er geen rekening wordt gehouden met het signaal van de kiezer, maar begrijpt tegelijk ‘dat niet alle winnaars kunnen opgenomen worden in een coalitie.’ Versta: Beter Bilzen/Open VLD is de grote en VB de kleine winnaar van de verkiezingen.
Njet van CD&V
Daardoor zit Johan Sauwens met een probleem, toch als hij een meerderheid wil zonder zijn grote concurrent Bruno Steegen. Door het afhaken van de N-VA heeft hij maar één numerieke optie: het VB. In de wetenschap dat Bilzen Bruist/SP.A en Groen dan automatisch afhaken, beschikt zo’n onuitgegeven Trots op Bilzen/CD&V-VB-coalitie over 16 zetels op 31. Dat is wel érg krap, en het zou ook betekenen dat het college van Sauwens de volgende vijf jaar elke dag voorwerp van chantage kan zijn van elke individuele VB’er. Maar toch: wiskundig zou het mogelijk kunnen zijn.
Politiek kan het niet, zegt nationaal CD&V-woordvoerder Steffen Van Roosbroeck: ‘Partijvoorzitter Wouter Beke heeft duidelijk gemaakt dat wij nergens samen besturen met het VB. Niet omdat wij per se het cordon sanitaire in stand willen houden, maar uit respect voor onze eigen waarden: wij zien niet in op welke basis CD&V’ers met VB’ers zouden kunnen samenwerken.’ Dat geldt ook voor Bilzen, specificeert hij. ‘Het gaat om een erkende CD&V-afdeling die gewoon opkomt onder een lokale naam.’
Njet van Open VLD
Bruno Steegen (Beter Bilzen/Open VLD) staat voor een soortgelijk dilemma als Sauwens na het afhaken van de N-VA. Ook Steegen kan géén meerderheid op de been brengen zonder Trots op Bilzen/CD&V van Johan Sauwens – tenzij ook hij zich tot het VB richt: Beter Bilzen/Open VLD, N-VA en VB komen samen aan 17 zetels op 31. Dat is ook nog heel krap, maar rekenkundig kan het wel. Maar ook hier is er een politiek bezwaar, zegt partijwoordvoerder Thomas Vanwing: Open VLD werkt niet samen met VB. En ook al heet Open VLD ginds ‘Beter Bilzen’, het uitgangspunt blijft hetzelfde. Na ruggespraak met Bruno Steegen laat Vanwing weten: ‘Dat pad wordt inderdaad niet bewandeld.’
Steegen lijkt zich te inspireren op zijn partijgenoot De Clercq in Gent: daar was Open VLD ook niet de grootste partij in zetels, maar kreeg de liberaal wel de sjerp.
Daardoor zijn Sauwens en Steegen tot samenwerking veroordeeld. Samen behalen hun partijen 22 zetels op 31. Volgens de klassieke politieke logica krijgt de leider van de grootste partij de sjerp, dat zou dus Sauwens zijn. Maar Steegen lijkt niet van plan die volgorde te respecteren. Hij lijkt zich te inspireren op zijn partijgenoot Mathias De Clercq in Gent: daar was Open VLD ook niet de grootste partij in zetels, maar door zich vast te klinken aan de CD&V is de sjerp er toch in liberale handen gekomen, en niet bij het kartel SP.A-Groen. Vandaar dat velen bij Beter Bilzen/Open VLD en N-VA niet afkerig staan tegen de idee om in Bilzen samen ‘blok’ te vormen. In dat scenario stapt ‘Beter Bilzen/Open VLD’ alleen in een meerderheid met N-VA erbij, en dat ‘feitelijk kartel’ van 13 zetels samen zou dan groter zijn dan de 12 zetels van ‘Trots op Bilzen’. Dat zou Bruno Steegen toelaten om zelf de sjerp op te eisen, in de plaats van Johan Sauwens.
Het zou in Bilzen straks dus best hard kunnen worden gespeeld, want ‘Trots op Bilzen’ moet natuurlijk ook akkoord gaan met een nieuw bestuursakkoord, en met de samenstelling van het nieuwe college van burgemeester en schepenen. Sauwens zou bijvoorbeeld ook zelf een stap opzij kunnen zetten en eisen dat een partijgenoot de sjerp krijgt. Als er desondanks toch geen akkoord zou komen, zou zelfs na twéé gemeenteverkiezingen in Bilzen de ‘onbestuurbaarheid’ dreigen. Dan komt onder meer de gouverneur aan zet met een bemiddelingspoging. Als alles zou mislukken, ligt de ultieme beslissing toch bij de gemeenteraad. Die zal dan moeten stemmen over de nieuwe burgemeester en schepenen. In zo’n scenario zouden de vier stemmen van het VB plots weer wél belangrijk kunnen worden, doordat ze vanuit de gemeenteraad Sauwens of Steegen (al dan niet ongevraagd) aan de nodige meerderheid zouden kunnen helpen die ze via onderhandelingen niet bijeen konden krijgen. Of dat het Bilzerse bestuur stabieler zou maken, is maar de vraag.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
