De weg naar 13 juni, wanneer een nieuwe voorzitter gekozen wordt, belooft voor SP.A nog lang te worden. Hoewel Bruno Tobabck en John Crombez, beide kandidaat-voorzitters, benadrukken dat het over de inhoud moet gaan, en dat hun duel niet als een strijd gezien mag worden, versterken ze in elk interview het beeld van een hopeloos verdeelde partij.
Al sinds Bruno Tobback zijn kandidatuur aankondigde, lijkt de strijd aan de top van de Vlaamse socialisten maar weinig over ideeën te gaan. Eerst waren er de lijstjes van lokale afdelingen die de kandidaat-voorzitters voordroegen. Al snel ontstond het beeld van een onklopbare John Crombez, tot ook Bruno Tobback het nodige aantal afdelingen achter zijn naam kon zetten.
Door de lijstjes en het daarbij horende cijferwerk ontstond al snel het beeld van een wedstrijd. Maar nog los van de statistieken waren er de kleine, venijnige zinnetjes. Tussen neus en lippen uitgesproken, maar tekenend voor de sfeer binnen de partij. Uitspraken met weerhaakjes, terwijl Tobback en Crombez in het Vlaams parlement nog steeds schouder aan schouder zitten.
Venijnige zinnetjes
Dergelijke zinnetjes vinden we ook terug in de intentieverklaringen van beide kandidaat-voorzitters. Crombez vuurde zijn torpedo af met: ‘Onze militanten verdienen een partijtop die zich in het zweet werkt, aan één zeel trekt, en doet wat zij zegt.’
Tobback neemt dan weer meer de slachtofferrol op zich, wanneer hij met deze zinsnede naar Crombez verwijst: ‘We blijven familie, en met familie gaan we hartelijk om. Voor ons geen kil individualisme, maar warm kameraadschap.’
Beide intentieverklaringen werden vrijdag de wereld ingestuurd. Een dag later volgde in De Tijd een rode drietrapsraket. De voorzitter van de FOD Sociale Zaken en vriend van de partij Frank Van Massenhove vuurde een ongezien harde en persoonlijke aanval af op Bruno Tobback, voormalig voorzitster Caroline Gennez noemde de voorzittersstrijd ‘slecht theater’ en oud-minister Luc Van den Bossche vergeleek sommige zijn partijgenoten met ‘simpele duiven’.
Ondertussen werd in De Standaard de onderlinge tweestrijd nog wat verder op de spits gedreven. ‘Bruno heeft me gevraagd om geen voorzitter te worden. Ik heb nee gezegd’, citeerde de krant Crombez op zijn voorpagina. Met daarnaast het antwoord van Tobback: ‘Dat heb ik nooit gedaan. Laten we praten, heb ik gezegd. Niet dat dat veel heeft opgeleverd.’ Toch zei Tobback in Villa Politica niet akkoord te gaan met de vaststelling dat de partij meer verdeeld is dan ooit, zoals bleek uit de analyse van Walter Pauli in Knack vorige week.
Voorzitter van alle leden
Beide kandidaat-voorzitters zeggen voorzitter te willen zijn van alle leden. ‘De partij, dat zijn de leden’, klinkt het bij Tobback. Crombez noemt de leden dan weer ‘het kloppend hart van de partij’. Verder leggen ze de nadruk op de groeiende ongelijkheid, met een voorzichtig voorstel voor een basisinkomen als mogelijke oplossing.
Dat is mooi. Maar het beeld dat momenteel bij de man en ook de militant in de straat leeft, is er een van een partij die al vechtend over straat rolt. Met media-optredens als deze belooft het nog een erg lange weg te worden tot juni, zeker omdat beide kandidaten verbeten aan de start verschijnen, nu hun tellers weer op nul staan.
Tenzij de twee werkelijk de bedoeling hebben om van elkaar en bij uitbreiding het beeld van de partij geen spaander heel te laten, zou je verwachten dat er op zo’n moment toch enigszins een consensus is dat dit opbod niet houdbaar is. Dat op een partijbureau samen gezucht wordt: ‘Zo gaan we er niet geraken, dit moet stoppen’. Maar oproepen om de aanvallen in de media te staken is moeilijk, op het moment dat zo veel mogelijk leden overtuigd moeten worden.
Ruzie in het café
Maar bij een deel van de partij lijkt ook het idee te leven van de media de race naar het voorzitterschap opkloppen, en de zaken op de spits drijven. Maar heeft het tweetal de media werkelijk nodig om elkaar in de vernieling te rijden?
‘Uit een café waar messen getrokken worden, gaan mensen lopen’, zei Tobback gisteren in Reyers Laat. ‘Waar goed gediscussieerd word, blijven de mensen misschien hangen.’
‘Doordat hij zo’n goede debater is, hadden we niet door dat Bruno een slechte communicator is’
Een opmerkelijke vaststelling, zeker van een zetelende voorzitter. En vooral: is dat dan de verdediging die je als voorzitter klaarzitten hebt, om zo’n moment? ‘Doordat hij zo’n goede debater is, hadden we niet door dat Bruno een slechte communicator is’, zei een partijmedewerker kort voordat Tobback zich kandidaat stelde. Maakt het beeld van het ruziënd café het probleem niet erger, in plaats van olie op de golven te gieten?
Midden vorig jaar werd vanuit de partij al geprobeerd om de voorzittersverkiezing te vervroegen. Tobback hield de boot af, maar verschillende prominenten binnen de partij voorspelden de aanhoudende strijd die zou komen. En die nu dus bezig is. ‘Het duurt te lang’, klinkt het bij veel socialisten, die een te lang aanslepende machtswissel een slechte zaak is voor de partij.
Geen tijd voor gewapende vrede
Als het de kandidaat-voorzitters werkelijk te doen is om het goed van de hele partij, kan je je de vraag stellen hoe lang dit opbod nog kan of moet doorgaan. Hebben beide partijen niet meer te winnen bij een time-out in de campagne of desnoods een gewapende vrede?
Veel tijd is daar evenwel niet voor. De komende weken gaan Tobback en Crombez rechtstreeks met elkaar in debat. Het eerste rechtstreeks debat tussen de twee gaat vrijdag door in het themacafé van de Sportkring Sint-Niklaas. Benieuwd of de mensen daar dan blijven hangen, al dan niet met getrokken messen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier