Simon Demeulemeester

‘Het is niet omdat Trumps racistische strategie werkt, dat we die moeten aanvaarden’

Uiteraard behoren de racistische tweets van Donald Trump tot zijn politieke strategie en natuurlijk werkt het om angst uit te buiten. Maar het is niet omdat racisme wérkt, schrijft Knack-redacteur Simon Demeulemeester, dat het niet meer verwerpelijk is.

Begripsverwarring is een kwalijke zaak. Dat blijkt in de berichtgeving over de racistische tweets die de Amerikaanse president Donald Trump de wereld instuurde over vier leden van het Amerikaanse parlement. De vrouwen met een migratieachtergrond – bijgenaamd The Squad – zouden beter terugkeren ‘naar hun eigen land’, vindt hij. Dat dat voor drie van deze vier vrouwen gewoon Amerika is, want daar zijn ze geboren, wéét de president. Hij weet ook – hopelijk – dat hij zelf afstamt van migranten. Zijn grootvader Friedrich kwam uit Duitsland, zijn moeder Mary Anne MacLeod was Schotse. Maar goed, val deze man niet lastig met feiten en consequentie.

Opmerkelijk is dat de racistische tweets van Donald Trump in de verslaggeving als ‘slim’ worden gebrandmerkt. Omdat ze zouden zijn geslaagd in hun opzet, met name de Democraten ‘vernauwen’ tot deze vier vrouwen. Een beetje zoals Zuhal Demir (N-VA) de CD&V wegzette als een ‘moslimpartij’, zo probeert Donald Trump de Democraten te framen als een partij van gekleurde, extreemlinkse jonge vrouwen.

Een tactiek die werkt, lees je. Meer: zijn tweets, schrijft men, zijn meer doordacht dan je zou denken. Trump? Dénken? Wie daar na bijna drie jaar presidentschap van de man nog verbaasd over kan zijn, moet dringend wakker worden. Trump is geen idioot. Het is niet omdat hij er niet in slaagt twee volwaardige zinnen na elkaar uit te spreken en tot acht uur per dag televisie kijkt, dat hij dom is. Trump geeft gewoon geen ene moer om kennis of eloquentie of nuance.

Het is niet omdat Trumps racistische strategie werkt, dat we die moeten aanvaarden.

De tweets van Trump behoren inderdaad tot zijn strategie. Ze zijn erop gericht om twijfelende kiezers – van beide partijen – bang te maken voor de Democraten, door ze bang te maken voor The Squad. Maar die strategie is meer dan alleen maar strategie. Het is racistische strategie.

Terug naar ‘neger, neger, neger’

Dat is niet nieuw in de VS. Donald Trump gaat er alleen veel verder in. Eerst Barry Goldwater en later Richard Nixon vervolmaakten in de jaren 1960 de zogenaamde southern strategy: inspelen op de racistische onderbuik in het zuiden van de VS om witte Democratische kiezers naar de Republikeinen te lokken. Ook dat werkte. En ook dat was gewoon racistisch.

Het verschil met Nixon, zoals Paul Krugman schrijft in The New York Times, is dat Donald Trump nu met zijn racisme uit de kast komt. Nixon en co bliezen op het hondenfluitje: zoals de hoge tonen van die fluitjes enkel te horen zijn voor honden, zo kwam hun racistische boodschap vooral binnen bij racistische kiezers. Ook Trump bekwaamde zich erin. Maar, the dog whistle days are over, weet Krugman. ‘Republicans are pretty much back to saying “Nigger, nigger, nigger.”‘ Hij schreef dat nog vóór Trump-fans op een campagnemeeting ‘send her back‘ scandeerden over de in Somalië geboren Democrate Ilhan Omar, een van de vier dames die The Squad vormen. Dat is rauw racisme.

Trump is onversneden racistisch wanneer hij in de VS geboren mensen zegt dat ze moeten terugkeren naar ‘hun eigen land’. Maar ook de kern van zijn strategie is dat. Ook hier zit een analogie met de ‘moslimpartij’ van Demir. Die was anti-islam, want een ‘moslimpartij’ zijn – dus niet eens een islamitische partij of zelfs jihadistische partij – was volgens Demir al problematisch. Net zo wil Trump mensen bang maken voor jonge, gekleurde vrouwen. Ja, zij zijn radicaal. Maar dat is Trump toch ook? Volgens Joshua Livestro, géén linkse jongen, is Trump zelfs extremer dan Ocasio-Cortez. Zo zei hij het in Knack: ‘Zij wil niet het hele systeem op de schop. Trump wel. Trump wil de boel in zijn totaliteit opblazen.’

Waarom moet je dan volgens Trump bang zijn? Simpel: omdat Alexandria Ocasio-Cortez, Rashida Tlaib, Illham Omar en Ayanna Pressley niet wit zijn. En mogelijk ook omdat het vrouwen zijn. Racisme en misogynie gaan wel vaker hand in hand.

Open beenbreuk

Journalisten en waarnemers moeten de tweets en de strategie erachter aanwijzen en uitleggen. De tweets zijn wellicht geslaagd in hun opzet. Maar we mogen niet meegaan in de immorele denkwijze dat wat werkt, ook aanvaardbaar is.

Roger Stone, een van Trumps adviseurs tijdens zijn verkiezingscampagne, legde die denkwijze op schaamteloze wijze bloot in de uitstekende Netflix-documetaire Get Me Roger Stone. Wanneer hij kritische vragen krijgt over alle smerige trucs die hij heeft gebruikt in zijn carrière als politiek strateeg (hij begon die bij Nixon), antwoordt hij: ‘Ik heb er veel geld mee verdiend.’ Net zo binair redeneert Trump. Toen hij erop werd aangesproken dat hij de getuigenis van Christine Blasey Ford over seksueel misbruik door Brett Kavanaugh, door Trump benoemd als rechter in het Hooggerechtshof, belachelijk had gemaakt, was zijn reactie: ‘We Won. It Doesn’t Matter.’

Daarin mag je niet meegaan. Het is niet omdat iets werkt, omdat je erdoor je zin krijgt, dat het aanvaardbaar is. Wie wil winnen tegen Juventus kan Cristiano Ronaldo een open beenbreuk trappen. Ook dat zal werken. Het is namelijk moeilijk scoren met een open beenbreuk. Maar zouden er sportjournalisten zijn die dat ‘slim’ noemen? Of goede strategie? Nee, ze zouden het benoemen voor wat het is: een flagrante schending van de regels. Een reden om geschorst te worden. Liefst voor lange tijd. Net zo is er niets slims aan racisme en angst gebruiken om macht te verwerven of te behouden. Je hebt daar hersencellen noch politiek inzicht voor nodig. Het enige wat je ervoor nodig hebt, is een compleet gebrek aan fatsoen.

Voor de duidelijkheid, samengevat in minder dan 240 tekens, de lengte van een tweet: Wat Trump heeft getweet, is racistisch. Als die tweets onderdeel zijn van een politieke strategie, wat ze zijn, dan is deze strategie racistisch. Dat maakt zowel zijn tweets als zijn strategie verwerpelijk. En ook de man zelf.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content