Moody’s verlaagt de kredietwaardigheid van België niet, maar waarschuwt de regering-De Wever: ‘Maak echt werk van de sanering van de begroting.’
De kredietwaardigheid van België is niet veranderd, zo maakte het ratingbureau Moody’s bekend, De rating van ons land wordt dus niet verlaagd, zoals hier en daar werd gevreesd. Dat is bemoedigend nieuws voor premier Bart De Wever (N-VA) en zijn regering. De Wever had de hoop uitgesproken dat Moody’s rekening zou houden met wat zijn regering al eerder dit jaar aan hervormingen had beslist en dat het daarom de rating van ons land niet zou verlagen. Zo is het ook gelopen.
Als Moody’s de rating wel had verlaagd, zou de kans groot zijn dat de rente waartegen België kan lenen extra zou oplopen. Toch blijft de druk op de lopende begrotingsbesprekingen groot, want Moody’s behoudt niet alleen de negatieve vooruitzichten voor ons land, maar waarschuwt ook dat de kredietwaardigheid kan zakken als de regering te weinig maatregelen neemt om de schuld te stabiliseren. ‘Maak echt werk van de sanering van de begroting’, luidt de boodschap.
Structurele hervormingen
Moody’s motiveert de ongewijzigde rating als volgt: ‘Bij de regering die in februari werd gevormd staan structurele hervormingen centraal om al lang aanslepende uitdagingen, zoals de lage werkzaamheidsgraad, de vergrijzing en het oplopende begrotingstekort aan te pakken.’
Moody’s verwijst daarvoor onder andere de pensioenhervorming die de groei in de pensioenkosten op de lange termijn halveert, en naar de belastingverlaging op de lonen die er zou aankomen.
Buurlanden
In juni verlaagde het andere grote ratingbureau, Fitch, de rating van ons land nog naar A+. Dat is het laagste niveau dat België ooit bereikte sinds ratingbureaus de kredietwaardigheid van landen waarderen, midden de jaren 1980. Die rating van Fitch (A+) is ook de laagste in vergelijking met onze buurlanden. Nederland en Duitsland hebben nog steeds de hoogste rating (AAA). In maart bevestigde Fitch nog de rating voor Frankrijk (AA-). Dat is ook nog steeds een trapje hoger dan België.
De rating van Moody’s die België nu behoudt (Aa3), is ook slechter dan die van onze buurlanden. Nederland en Duitsland hebben de hoogste Moody’s-rating (Aaa). De rating van Frankrijk zit drie niveaus lager (Aa3), nadat ze in december werd verlaagd. Maar de vooruitzichten voor Frankrijk noemt Moody’s ‘stabiel’, die van België zijn ‘negatief’.
Stijgende staatsschuld
De hoge schuldgraad blijft de voornaamste uitdaging voor België, schrijft Moody’s. Het agentschap wijst naar ‘het risico dat de regering niet in staat zal zijn om de maatregelen effectief in te voeren die de hoge schuldgraad moeten stabiliseren’.
Vorig jaar betaalde België bijna 14 miljard euro aan rente, waarvan 10 miljard voor rekening was van de federale overheid. Dat we zo veel rente moeten betalen, is het gevolg van onze hoge staatsschuld en van de stijgende rente.
De Belgische overheidsschuld is de voorbije jaren flink gestegen. In 2022 bedroeg de schuldgraad nog 103 procent van het bbp (bruto binnenlands product, de waarde van wat we met zijn allen op een jaar tijd aan goederen en diensten produceren), in 2024 was hij opgelopen tot 105 procent. Daarmee behoort België tot de Europese landen met de hoogste schuldgraad, na Griekenland (154 procent), Italië (135 procent) en Frankrijk (113 procent).
Volgens het Planbureau zal de schuldgraad tegen 2030 oplopen naar 121 procent, een stijging van 10 procentpunt in tien jaar. Dat maakt België kwetsbaar, vooral in een tijd waarin de rentelasten verder toenemen.
Stijgende rente
De rente die België betaalt op zijn staatsschuld stijgt overigens sneller dan in de meeste andere Europese landen. Vergeleken met Duitsland, het referentieland in de eurozone, is de Belgische rente sinds 2020 sterk gestegen. Alleen Frankrijk kampt met een vergelijkbaar probleem.
Jean Deboutte, topman van het Federaal Agentschap van de Schuld, waarschuwde recent in Knack dat de rentelasten binnenkort kunnen oplopen tot 20 miljard euro per jaar, als de regering niet met overtuigende maatregelen komt om de overheidsfinanciën opnieuw op het juiste spoor te krijgen. Die hoge rente-uitgaven zouden een enorme druk leggen op de overheidsfinanciën, en zouden de ruimte voor andere uitgaven verder beperken.
Binnen twee weken komt ratingbureau Standard & Poor’s met een oordeel over de kredietwaardigheid van België.
Het is uitkijken wat S&P zal doen. Volgt het Fitch of volgt het Moody’s? Veel zal afhangen van wat de federale regering de volgende dagen beslist tijdens de begrotingsonderhandelingen.