De Europese Commissie is niet van plan om de Belgische regeringsonderhandelaars een handje te helpen. Getalm bij de formaties is geen excuus om de deadline voor een finaal klimaatplan te missen, luidt het. De druk komt bovenop de nood aan een begroting en de brexit.
31 december 2019. Vóór die dag moet elke lidstaat van de Europese Unie een finaal energie- en klimaatplan indienen. Die plannen moeten ervoor zorgen dat de EU haar klimaatdoelstellingen haalt. Het gaat dan onder meer over de nood aan een minimumaandeel aan hernieuwbare energie en de ambitie om minstens 35 procent minder broeikasgassen uit te stoten tegen 2030.
Exact een jaar voor die deadline, op 31 december 2018, moest een voorlopige versie in de brievenbus van de Commissie vallen. België haalde die deadline, al verliep de opmaak van het plan niet zonder slag of stoot. De discussies gingen voornamelijk over de verdeling van de lasten tussen de gewesten. Uiteindelijk keurde het Overlegcomité het ontwerp een tweetal weken voor de deadline goed.
Er zijn aanzienlijke inspanningen en politieke bereidheid nodig voor een beter klimaatplan.
Halfweg juni kwam dan de koude douche. De Europese Commissie drukte zich negatief uit over het Belgisch plan. ‘Er zijn aanzienlijke inspanningen en politieke bereidheid nodig om tot een beter geïntegreerd nationaal energie- en klimaatplan te komen’, luidde de conclusie.
Zo bleef het plan op meerdere punten onder de verwachtingen. Bijvoorbeeld over de daling van de broeikasgassen, die slechts met 13 procent zouden dalen. ‘De Commissie beveelt België aan om het ambitieniveau voor 2030 aanzienlijk te verhogen, tot ten minste 25 procent.’ Of over het aandeel hernieuwbare energie, dat een vierde zou moeten bedragen. De Commissie vindt de Belgische ambitie van 18,3 procent ‘significant lager dan de doelstelling’.
Kortom: er is nog heel wat werk aan de winkel. De regering heeft nog tot 31 december om aan alle eisen van Europa te voldoen.
‘Hoogstens enkele dagen’
De vraag is of de verschillende regeringen in dit land wel in staat zullen zijn om die klus op tijd te klaren. De formaties in Vlaanderen en Wallonië vorderen moeizaam. Op het federale niveau is er zelfs nog geen begin van een coalitie in zicht. Ter illustratie: woensdag verklaarde Europees Parlementslid Geert Bourgeois bij Radio 1 dat ‘het een illusie is te denken dat je voor 26 augustus een federale regering hebt’.
Hoe dan ook moet België niet rekenen op mildheid vanwege de Europese Commissie. Officieel wil die laatste niet reageren. Maar een hoge bron binnen de Commissie laat aan Knack weten dat een trage regeringsvorming geen excuus is om uitstel te krijgen. België mag hoogstens rekenen op ‘enkele dagen’ extra. Die respijtperiode geldt trouwens voor elke Europese regering, aangezien 31 december middenin de kerstvakantie valt, wanneer meerdere overheidsdiensten onderbemand zijn.
Welke (financiële) sancties ons land boven het hoofd zouden kunnen hangen is evenwel niet duidelijk. Maar hoe dan ook zou België, dat met Charles Michel (MR) de Europese Raadsvoorzitter levert, een modderfiguur slaan op het internationale toneel. Temeer omdat kersvers Commissievoorzitter Ursula von der Leyen graag zou uitpakken met een Europese ‘green deal’, waarbij ze van Europa het eerste klimaatneutrale continent wil maken.
Boris Johnson
Om de deadline te halen, doen de onderhandelaars er dus best aan om het energie- en klimaatplan in de regeringsonderhandelingen op te nemen. Die dynamiek zou bovendien vlotter kunnen verlopen indien de coalities op verschillende niveaus uit grotendeels dezelfde partijen bestaan. Al is dat geen garantie, zo leren de afgelopen vijf jaren.
De nood aan een volwaardig klimaatplan is een van de elementen die druk zouden kunnen zetten op de regeringsonderhandelingen. Daarnaast is er nog de Europese eis voor een Belgische begroting voor 2020. De Commissie verwacht die al op 15 oktober. De deadline voor een Belgische kandidaat- EU-Commissaris ligt nog vroeger, op 26 augustus – al is dat geen juridische verplichting.
Een andere zwaarwichtige factor is de brexit. Nu hardliner Boris Johnson het roer heeft overgenomen in het Verenigd Koninkrijk lijkt een brexit zonder deal op 31 oktober heel wat waarschijnlijker. Een regering zonder volheid van bevoegdheden zou die klap moeilijker te baas kunnen dan een volwaardige ploeg.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
