‘De winnaar van deze week is nog maar eens MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez’

‘Met zeven aan tafel’, het is ooit een hit geweest van Johan Verminnen en wordt op vandaag politiek vertaald door de Avanti-/Vivaldi-coalitie (PS, SP.A, MR, Open VLD, Groen, Ecolo en CD&V). Herman Matthijs maakt enkele bedenkingen bij de lopende federale regeringsvorming.

De twee preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) dienen een ontwerp te maken om de eigenlijke formatie nog op te starten. Maar de aanduiding van deze twee Vlaamse partijvoorzitters is een voorafname van de komende krachtmeeting tussen de twee toonaangevende partijvoorzitters aan de tafel: Georges-Louis Bouchez (MR) versus Paul Magnette (PS).

Tussen de zeven betrokken partijen – MR, Open VLD, PS, SP.A, Ecolo, Groen en CD&V – loopt er een ravijn van ideologische tegenstellingen. De vraag zal zijn: wie wil zijn principes laten vallen en voor wat? Het cement van de ethische dossiers is beperkt tot paars-groen en de zeven hebben in het beste geval als gemeenschappelijk punt de aversie tegenover de N-VA.

Dat zal dan ook de kwestie van de staatshervorming op tafel brengen. Deze nieuwe regering heeft geen voldoende meerderheid om iets te herfederaliseren of te defederaliseren. De optelsom van de N-VA, LDD en het Vlaams Belang geeft 43 zetels in de Kamer. Het CD&V heeft er 12 . Om te defederaliseren is er zeker geen meerderheid. Maar CD&V beslist wel over een mogelijke herfederalisering van bevoegdheden.

De grootste partij blijft in de oppositie. De N-VA heeft persoonlijke, tactische en strategische fouten gemaakt in deze formatie. De partij krijgt nu ook de ‘Marrakeshfactuur’ gepresenteerd. In de geschiedenisboeken over de grootse politieke blunders haalt het verlaten van de regering-Michel door de N-VA zeker een hoge notering.

De N-VA zal het nu moeten hebben van de Vlaamse regering. Maar dat de twee andere coalitiepartners (Open VLD en CD&V) federaal meedoen, gaat vonken geven. Bovendien is het nog steeds wachten op enige dynamiek in deze regering, waarvan N-VA-voorzitter De Wever beter zelf minister-president was geworden.

De oppositiepartijen zijn gekend. Voor de PVDA/PTB het ideale scenario: de ecologisten en de socialisten in een regering, die veel onpopulaire maatregelen moet gaan nemen. Ook het Vlaams Belang zit gebeiteld. Alleen is het niet duidelijk hoe de federale oppositie gaat gevoerd worden met de N-VA. Die laatste partij zit het moeilijkst in de oppositiebanken: oppositie gaan voeren tegen maatregelen die men zelf heeft toegezegd aan de PS bij de desbetreffende gesprekken.

Net zoals de regering-Di Rupo raakt ook deze groep niet aan een meerderheid aan Nederlandstalige kant. De Zweedse coalitie bestuurde zonder een Franstalige meerderheid. Dat wijst wel op de moeilijke bestuurbaarheid van dit land, want een federaal beleid kan alleen gedragen worden in een regering met een meerderheid in elke taalgroep.

Achterban

Er is niets mis met ambitie en al voor te stellen dat men wil besturen tot in 2029, maar daartussen moeten wel de verkiezingen van mei 2024 worden gewonnen. Bovendien wordt dat een moeilijke met alle verkiezingen op één dag en direct gevolgd door de lokale verkiezingen van oktober 2024.

Hoewel aangenomen wordt dat de voorzitters van CD&V en Open VLD in feite zijn verkozen door de rechterzijde van het ledenbestand, gaan Joachim Coens en Egbert Lachaert voor een eerder linkse regeringssamenstelling. Dat kan nog een probleem geven voor beiden ten aanzien van hun functie van partijvoorzitter.

Maar de winnaar van de afgelopen week is nog eens MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. Dat het CDH eruit stapt, maakt het gemakkelijker om de Franstalige portefeuilles te verdelen en daardoor kan de MR verder het CDH leegzuigen. Er is geen PS-préformateur en met nog zeven partijen, goed voor 87 zetels, is MR (14 zetels) onmisbaar. Als zijn politieke overwinningen zich vertalen bij de prestaties van FC Borains, dan speelt die ploeg tegen 2024 Play-off 1 in de voetbalcompetitie.

Dossiers

Maar vele thema’s hebben nog geen oplossing, zoals de sluiting van de kerncentrales, de ethische dossiers, migratie en hoe men alles gaat betalen. Een cruciaal dossier is de vermogenstaks. Als de liberalen dat aanvaarden, dan dreigt de kiesdrempel in 2024. Blijft die bijkomende fiscale ontvangst eruit, dan maakt de Open VLD een zeer belangrijk verschil met de N-VA.

De huidige en de nieuwe regering zal ook eens de bevolking mogen uitleggen hoe dat het komt dat justitie nog altijd niet werkt, ondanks het feit dat dit departement de afgelopen jaren het meeste geld heeft bijgekregen in de groep van de autoriteitsministeries. Inderdaad, de zaak-Chovanec en de niet vervolging in het Fortis-dossier getuigt toch wel van een complete klassenjustitie.

Ministers

Met zeven aan tafel, dat betekent ook dat er niet veel te verdelen valt over deze partijen inzake ministers. Tenzij men 15 ministers en een leger staatssecretarissen gaat verdelen, maar dat zal de sympathie van de bevolking helemaal niet hebben. Dus er zit niets anders op dan een kleine regering te presenteren, wat tot spanningen zal leiden binnen de deelnemende partijen.

En wie krijgt de Wetsraat 16? Voor de Open VLD en het CD&V zijn dat zo goed als een ‘must have’, ondanks het feit dat de socialisten de grootste familie zijn. Uiteraard zal Bouchez op het gepaste moment Wilmes terug naar voren duwen. Misschien de Franstalige Wilmes laten opvolgen door een Vlaamse politica?

Conclusie

Als deze regering er zou komen, dan zal men de rit uitdoen tot in mei 2024, wat dus ook betekent dat dan alle verkiezingen terug samenvallen. Maar de positie van het CD&V is onduidelijk: doen ze nu echt mee? Als deze laatste toch nog afhaken, dan rest paars-groen met Défi. Want men heeft er het CDH al uitgeduwd. Maar het blijft wachten op de echte clash in deze regeringsvorming: Bouchez versus Magnette.

Tenslotte de allerbelangrijkste opmerking voor een nieuwe regering en een feit waar er onterecht weinig aandacht voor bestaat: er is niet genoeg geld in de schatkist.