Het vertrouwen binnen de federale coalitie is in de laatste fase van de legislatuur te klein gebleken om nog een begrotingsevenwicht te realiseren, aldus N-VA-voorzitter Bart De Wever.
Het is een kritiek die ‘pijn doet’ omdat ze ’terecht is’, aldus N-VA-voorzitter Bart De Wever: er is te weinig cohesie en vertrouwen in de federale coalitie om de overheidsfinanciën volledig op punt te krijgen. ‘De dash om verder te gaan, is uit de ploeg,’ zo zei De Wever het in Terzake, waar hij het economisch parcours van de regering-Michel kwam verdedigen.
De Wever trok daarbij een blik goed nieuws open: de overheidsuitgaven zijn teruggedrongen, de jobcreatie in de privé boomt, en bovendien zijn de belastingen verlaagd. Ondertussen is ook het begrotingstekort aanzienlijk naar omlaag gebracht: van 3 procent naar 0,7 procent. (Jan Cornillie, politiek directeur bij SP.A, wees er al snel op dat het structurele tekort volgens de Europese Commissie in 2019 niet op 0,7 maar op 1,7 procent komt te liggen.)
Precies daar knelt het schoentje, want vooral N-VA had er bij de start van de regering-Michel flink op ingezet dat het begrotingstekort deze legislatuur volledig weggewerkt zou zijn. De N-VA-voorzitter moest toegeven dat hij daar meer van had verwacht, maar gaf ook aan dat de politieke realiteit de begrotingsdoelstellingen heeft ingehaald. ‘De spankracht in de coalitie staat onder druk,’ klonk het.
De grote schuldige daarvoor zijn, aldus De Wever, de nakende gemeenteraadsverkiezingen, waardoor de partijen elkaar amper nog iets gunnen. ‘Het vermogen om donnant-donnant tot iets te komen, wordt op dit moment gehypothekeerd door de politieke toestand.’ Daarbij verwees hij ook naar de situatie in Antwerpen, waar de komst van vicepremier Kris Peeters het vertrouwen tussen CD&V en N-VA in de knoop heeft gelegd.
‘Ik vond dat eerlijk van hem,’ zegt politoloog Carl Devos (UGent). ‘We weten natuurlijk al lang dat de regering ergens halverwege haar begrotingsdoelstelling verlaten heeft – nog vóór de helft van de legislatuur zelfs. Dat de dash eruit is, klopt. De dash is al járen weg, en die komt niet snel terug. Dat heeft niet zozeer te maken met de verkiezingen, maar wel met een fundamenteel verschillende ideologische en politieke houding waardoor de coalitiepartners structureel niet tot een groot begrotingsbeleid komt. Dan stel ik mij de vraag of je na de verkiezingen wél tot een vergelijk komt.’
Toch houdt De Wever nog een slag om de arm: na de gemeenteraadsverkiezingen zijn er nog zeven maanden waarin wat hem betreft nog naar een begrotingsevenwicht toegewerkt kan worden. Devos: ‘Hoe De Wever dat durft denken begrijp ik niet. Je kan echt niet gaan hopen dat na 14 oktober, wanneer iedereen naar de samenvallende verkiezingen van 2019 begint te kijken, de partijen elkaar weer gaan vinden. Dat is compleet onmogelijk, dat gaat niet meer gebeuren.’
Frère
De Wever ging ook dieper in op de benoeming van Cédric Frère in de Regentenraad van de Nationale Bank. Opnieuw sprak de partijvoorzitter van ‘donnant-donnant’: ‘in een meerderheidscontext moet je af en toe een lepel nemen en slikken.’ De benoeming van de jongste Frère-telg kwam er dan ook op voordracht van MR. De Wever: ‘Het is niet aangenaam dat je op een keuze van een ander wordt aangesproken, want au fond kan je daar niks aan doen.’ Een veto stellen tegen de voordracht van een andere partij, dat is geen optie, aldus De Wever, tenzij je ook een veto tegen je eigen voordracht wilt krijgen.
De oppositie moet slaan waar het pijn doet. Dit doet natuurlijk pijn.
‘Je kan dat wel doen. Als je het echt meent, moet je dat maar uitzweten,’ countert Devos. ‘Als N-VA ergens een heel grote zaak van maakt, zijn ze vaak bereid gebleken om tegen de stroom in de consensus te doorbreken: zie de discussies over de zware beroepen of de kernuitstap. De argumentatie is daar dat het om miljarden gaat en dat het dossiers van groot politiek belang zijn – waarmee ook duidelijk is dat ze die benoeming van Cedric Frère niet zo belangrijk vinden. En dat voor een partij die een nieuwe politieke cultuur zou installeren.’
Dat was ook de kritiek van Groen-voorzitster Meyrem Almaci, die vorige week in de Kamer flink van leer trok tegen de N-VA-fractie. ‘Ik vraag me af waarom Almaci die micro eigenlijk opzet. Die spreekt altijd zo luid,’ reageerde De Wever. Maar hij gaf ook toe dat de kritiek ‘raak’ was. ‘De oppositie moet oppositie voeren, en moet slaan waar het pijn doet. Dit doet natuurlijk pijn.’
Almaci reageert even later dat ze het desgevraagd ook fluisterend wil zeggen. ‘Het gaat niet om wie het pijn doet, maar waarom dit nog gebeurt anno 2018. De Wever probeert nu de aandacht af te leiden. N-VA is naar de verkiezingen gegaan met de belofte dat dit soort gekonkel zou stoppen. Vandaag slepen ze zelf gretig postjes binnen in ruil voor de benoeming van de volgende Frère. En als dat niet te verdedigen valt, verwijst hij naar andere partijen. Hij noemt het donnant-donnant, maar het toont dat hier een echte machtspartij aan het werk is, met de arrogantie die daarbij hoort.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
