Ambassadeur Dirk Achten verhuisde naar Nederland: ‘Het was een grote cultuurshock’

‘In 2018 werd ik ambassadeur in Nederland’, vertelt Dirk Achten. ‘Toen ik van Brussel naar Den Haag verhuisde, was ik zeker dat dat dat geen culturele aanpassing zou vragen. Ik spreek Nederlands, ken Nederland uit mijn studententijd en ben zoals alle Vlamingen een noorderling.

‘Maar dat bleek toch niet helemaal waar. In het begin was het zelfs een behoorlijk grote cultuurshock. Om een voorbeeld te geven: op zaterdagmiddag is Den Haag helemaal uitgestorven. Er bestaat geen lunchcultuur. Niemand gaat ’s middags naar een restaurant.

‘Ik stapte dan maar een krantenkiosk binnen om er NRC Handelsblad te kopen, en de mevrouw aan de andere kant van de toog sprak geen woord Nederlands. Ik vond dat toen een beetje choquerend, maar merkte al snel dat de gemiddelde Nederlander daar geen aanstoot aan neemt. “Ach, dat zijn jobstudenten, die doen ook maar hun job.” Taal is minder een determinerend onderdeel van hun identiteit.’

Begon u ook anders naar België te kijken?

Dirk Achten: Absoluut. Ik zag dat België anders functioneert: Belgen zullen gemakkelijker twijfelen en een plan bijsturen als het niet loopt zoals verwacht. We hebben een minder positief zelfbeeld: daardoor nemen we onszelf minder au sérieux en relativeren we meer. Nederlanders doen er veel langer over om iets uit te werken. Maar zodra het plan er is, is er een bijna religieuze overeenstemming dat ze dat ook zullen uitvoeren want ‘we hebben het nu eenmaal met zijn allen beslist’. Terwijl durven twijfelen ook soms een enorme kracht kan zijn, zeker als het fout loopt. De kracht van Nederland is het omgekeerde: doordat ze zich meer één natie voelen, hebben ze een veel grotere lotsverbondenheid. Als ze iets doen, gaan ze ervoor en daardoor bereiken ze ook veel meer. Ze werken veel meer op lange termijn: of het nu gaat over klimaat, de pensioenen of het opstellen van een begroting. Daar zijn ze dan weer bijzonder goed in.

Hebt u daar een verklaring voor?

Achten: De scheiding tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden heeft ook een drastische scheiding in de geesten teweeggebracht. De dominerende cultuur in Nederland is protestants. In die godsdienst heb je een rechtstreekse relatie tot God: het is zwart of wit. Als je gezondigd hebt, valt er niets meer aan te doen – je kunt niet gaan biechten. Terwijl wij een meer katholieke beleidscultuur hebben met meer grijswaarden.

Twijfelt u zelf vaak?

Achten: Niet zo vaak, al vind ik het best wel nuttig. Twijfel kan een goede vriend zijn – anders donder je maar door en word je ongelukkig. Tegelijkertijd kan twijfel ook een vijand zijn. Als je jezelf voortdurend ter discussie stelt, raak je op den duur verlamd. Dat evenwicht bewaken vind ik niet altijd gemakkelijk. Al denk ik steeds meer: het is misschien niet helemaal een fantastisch plan, maar ik ga het toch doen.