Als de sense of urgency om de dieperliggende oorzaken van zoönotische pandemieën aan te pakken, nu nog niet is doorgedrongen tot de beleidsmakers, wanneer dan wel, zegt GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch.
Het sluiten van de wet markets, is dat genoeg? Wellicht niet, maar je moet ergens beginnen. Ongeveer alles wat twee of vier poten, vleugels of een vacht heeft, wordt er verhandeld of ter plekke geslacht, in dezelfde plas bloed en door dezelfde handen als de kip die ernaast ligt. Ingewanden liggen overal verspreid. Vleesverkopers zien geen graten in het levend villen van hun ‘verse’ waren. De handel in kippen, pauwen, ratten, vleermuizen, varkens, civetkatten, stokstaartjes, slangen, apen, … al dan niet voor consumptie, floreert in China, Vietnam, Laos, Tailand, Birma en Cambodja.
Wet markets zijn slachthuizen en (wilde) dierenwinkels in openlucht. Tienduizenden bezoekers. Wansmakelijk veel dierenleed à volonté. Van minimale dierenwelzijns-, hygiëne-, voedelveiligheids- en gezondheidsvoorschriften is daar volstrekt geen sprake. Dat is in West-Afrika, waar het ebolavirus verschrikkelijke ravages aanrichtte, niet veel anders. Ook bij ons in de Brusselse Matongebuurt wordt nog altijd apenvlees en bushmeat van andere wilde dieren verkocht.
We weten waar SARS vandaan komt: hoogstwaarschijnlijk van vleermuizen via civetkatten overgesprongen op de mens. Het nieuwe coronavirus kent wellicht een gelijkaardige oorsprong: van vleermuizen via schubdieren, de meest verhandelde ter wereld, op de mens.
Handelaars in wilde dieren bleken antilichamen aan te maken tegen SARS. China liet toen na om de handel in wilde dieren kordaat en drastisch aan te pakken en om aan zijn ‘wet markets’ paal en perk te stellen. Daar lijkt nu verandering in te komen. China heeft die weerzinwekkende markten nu – slechts – tijdelijk verboden. 20.000 kwekerijen moeten de deuren sluiten en 54 legaal verhandelde diersoorten mogen de grenzen niet meer over. Men overweegt zelfs om alle handel in wilde dieren ‘for food uses’, voor consumptie dus, te verbieden. Afwachten of daar uiteindelijk iets van zal terechtkomen. In andere Aziatische landen is het business as usual. Zelfs slechts tijdelijk een einde maken aan hun wet markets en de handel in wilde dieren aan banden leggen, is daar volstrekt niet aan de orde.
Inmiddels gaan de transporten van levend vee in onze contreien gewoon door. Sterker nog: de Europese Commissie drong er op 16 maart nog op aan dat die transporten tussen de lidstaten moeten blijven plaatsvinden, ondanks ernstige problemen ten gevolge van de coronacrisis. Kroatië laat geen vrachtwagens voor veevervoer binnen uit ‘hoge risicozones’, die niet gedefinieerd zijn en van uur tot uur wijzigen. Gevolg: lange files aan de grenzen tussen EU-lidstaten en het uitgangspunt tussen Bulgarije en Turkije. Lange wachttijden ook aan de Poolse grenzen. Files van tientallen kilometers aan de Duitse kant van de grens en aan de grens tussen Litouwen en Polen. Immense files ook aan de Bulgaars-Turkse grens. Die situatie brengt extra dierenleed teweeg en verhoogt het risico op verspreiding van het coronavirus door vrachtwagenchauffeurs en operatoren, die in contact komen met andere mensen en besmette oppervlakten.
Nederland kondigde een aantal maatregelen aan tegen het veedierenleed als gevolg van de grensblokkades in verband met de covid-19-crisis. De Europese Commissie daarentegen laat maar betijen. Een lakse houding die het schuldig verzuim benadert.
Als de sense of urgency om de dieperliggende oorzaken van zoönotische pandemieën aan te pakken, nu nog niet is doorgedrongen tot de decision makers, wanneer dan wel? Zodra de ergste besmettingsstorm(en) is (zijn) overgewaaid, moeten de oorzaken ervan drastisch aangepakt worden, bij voorkeur wereldwijd. Geen halve maatregelen meer. Om te beginnen moeten alle wet markets als broeihaarden van verspreiding van besmettelijke virussen, plaatsen van onvoorstelbare wreedheid en walgelijk gebrek aan hygiëne, opgedoekt worden. De wereldwijde handel in wild gevangen dieren moet eveneens aan banden gelegd worden. Verre veetransporten (in de eerste plaats het vervoer van slachtvee naar derde landen) zijn potentiële verspreiders van dierenziektes met rampzalige gevolgen en moeten stoppen. De transitie naar vervoer van vlees en karkassen moet dringend worden opgelegd en doorgevoerd.
Het argument dat bepaalde praktijken cultureel zodanig sterk ingebakken zitten dat ze bij een verbod illegaal zouden blijven voortwoekeren, is geen reden om niets te doen. De Wereldgezondheidsorganisatie moet de betrokken landen overtuigen van de noodzaak van een drastische aanpak. De Verenigde Naties kunnen hierbij ook een belangrijke rol spelen. En bovendien kan en moet de EU hier het voortouw nemen. Tenzij men er zich bij neerlegt dat we over vijf à 10 jaar opnieuw opgezadeld zitten met een nieuw corona- of ander gemuteerd virus dat alweer wereldwijde ravages aanricht. Daar is een term voor: schuldig verzuim.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier