‘Betalen we straks stempelgeld voor onze gascentrales?’

Kamerlid Jean-Marie Dedecker heeft geen goed oog in de plannen van de nieuwe regering om drie nieuwe gascentrales te bouwen om de sluiting van de kerncentrales in ons land op te vangen.

Als de Belgische kerncentrales in 2024 sluiten verdwijnt er 6 gigawatt nucleair productievermogen. Als straks alle salariswagens verplicht worden elektrisch te rijden, kan de totale elektriciteitsvraag stijgen kan de totale elektriciteitsvraag volgens de inschatting van het Planbureau stijgen met 1,7%. Andere schattingen gaan uit van een stijging met 6,5%. Eén snellader voor een stekkerauto heeft al 32 kilowatt nodig.

We willen het dreigend productietekort dat er aankomt door de afschakeling van de kernreactoren opvangen met de bouw van drie nieuwe gascentrales en de aankoop van hernieuwbare energie in het buitenland. Maar er is een probleempje: intermittentie. Het betekent letterlijk stroomonderbrekingen omdat de hernieuwbare energieproductie niet constant is.

De achilleshiel van zonne- en windenergie is immers de afhankelijkheid van de weergoden. Wanneer het tezelfdertijd duister en windstil is, spreken we over periodes van ‘Dunkelflaute’, een Duits kofferwoord voor Dunkelheit (duisternis) en Windflaute (windstilte). In België kunnen we zo eensklaps tot 2 gigawatt capaciteit verliezen, dit is de gemiddelde voorziening voor nagenoeg 2 miljoen Belgische huisgezinnen. Als dit echter voorvalt in periodes van extreme koude met logisch piekverbruik als gevolg, kan dit leiden tot een black-out bij 50 tot zelfs 80% van de gezinnen. De omvang van de black-out stijgt naargelang de toekomstige afhankelijkheid van hernieuwbare energie voor onze elektriciteitsvoorziening.

De nieuwe gascentrales zullen bij overproductie van hernieuwbare energie stilgezet worden, en bij Dunkelflaute tot een maximum capaciteit worden opgedreven. Omdat gascentrales niet rendabel zijn als ze om de haverklap stilgelegd worden, komt er een nieuwe subsidie: het capaciteitsrenumeratiemechanisme of CRM. Dit is eigenlijk een soort stempelgeld voor gascentrales omdat ze frequent stopgezet moeten worden bij overproductie van hernieuwbare energiebronnen. Zo slagen de elektriciteitsboeren van ‘Big Eco’ erin om de kostprijs van de intermittentie af te wenden op de rug van de belastingbetaler.

Om onze kerncentrales te kunnen sluiten heeft Energieminister Tinne Van der Straeten (Groen) nu dringend twee zaken nodig: extra elektriciteit uit het buitenland en een goedkeuring van de Deense Eurocommissaris Magareth Vestager. Want zij moet onderzoeken of de CRM-subsidies niet in strijd zijn met de Europese richtlijnen in verband met illegale staatssteun. In het verleden toonde de Europese commissie zich nog kritisch voor de Belgische plannen.

Valse perceptie is alles in de politiek, en Tinne Van der Straeten beheerst die techniek perfect. Vestager beslist vermoedelijk deze zomer nog. Mocht haar oordeel negatief zijn, kunnen onze kerncentrales niet sluiten. Dat zou een zegen zijn voor onze elektriciteitsrekening en onze CO2-uitstoot, maar het zou wellicht het einde van de Vivaldi-regering betekenen.

Om haar goeie bedoelingen tegenover de commissie in de verf te zetten, tekende Van der Straeten begin februari een akkoord met haar Deense evenknie Dan Jorgensen om een 600 kilometer lange onderzeese elektriciteitskabel aan te leggen tussen België en Denemarken. Die kabel zal een capaciteit hebben van 1,4 gigawatt – ongeveer hetzelfde als één grote kerncentrale – en zal volgens de Belgische hoogspanningsnetbeheerder Elia 1 tot 1,2 miljard euro kosten. Daarnaast heeft Elia samen met het Duitse Amprion een connector tussen Duitsland en België: ‘Alegro’ met een capaciteit van 1 gigawatt. Het heeft samen met het Deense Energinet ook een interconnector tussen Denemarken en Duitsland: de Combined Grid Solution in de Baltische Zee. Via Elia en subsidies betalen we ervoor dat de Denen de elektriciteit van hun zopas in gebruik genomen windmolenpark Krieger Flak aan ons kunnen verkopen. Pikant detail: de Denen hebben samen met Duitsers de duurste elektriciteitsrekening van Europa.

Dagen van Dunkelflaute, tussen de 8 à 10 keer per jaar, zijn echter niet beperkt tot België. Wanneer het duurzaam licht in ons tochtgat uitdooft, is dat meestal ook het geval in de rest van Europa. Het is maar de vraag op hoeveel hernieuwbare stroom uit Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk of Duitsland we dan nog kunnen rekenen. Enkel kern-, steenkool- of gascentrales kunnen ons dan nog redden van een black-out. Op basis van de cijfers van de Europese black-out van 4 november 2006 – toen vijftien miljoen gezinnen over heel West- en Oost-Europa (ook in België) plots in het donker zaten – zou een black-out vandaag in ons land 130 miljoen euro pér uur kosten.

Het consultancybureau Haulogy berekende dat we voor het CRM-subsidiemechanisme 238 tot 253 miljoen euro per jaar zullen moeten ophoesten. Over een looptijd van vijftien jaar betekent dit een totaalbedrag van 3,6 tot 3,8 miljard euro extra groene subsidies. De CREG stelt echter dat de echte berekening pas kan gemaakt worden na de CRM-veiling in oktober, maar vreest dat de huidige berekening een grove onderschatting is. De regulator verwacht dat elektriciteitsproducenten straks het driedubbele zullen moeten betalen per ton uitgestoten CO2 omwille van de strengere Europese klimaatnormen. Ofwel wordt dat gecompenseerd door de CRM-veiling ofwel vertaalt het zich in een hogere elektriciteitsprijs. Deze groene CRM-factuur zal ditmaal niet op onze elektriciteitsfactuur aangerekend volgens onze groene energieminister, maar weggemoffeld worden in de begroting en de belastingen. Bedrog van het intellect en de burger.

Het is groene waanzin om onze kerncentrales te sluiten, zowel op ecologisch, economisch als op financieel vlak. De meest recente studie van het kenniscentrum EnergyVille gaat uit van maatschappelijk baten van 100 miljoen euro per jaar bij behoud van nucleaire energie. Het openhouden van onze jongste kerncentrales tot 2045 zou ons 45 megaton of 45 miljard ton CO2-uitstoot besparen. Gascentrales, die 41 keer meer CO2 uitspuwen dan kerncentrales, verkopen als een maatregel voor een beter milieu en tegen de klimaatopwarming, is oplichting. In Vilvoorde wordt gevreesd dat de nieuwe gascentrale, die Engie wil bouwen, alleen al zeventien keer meer CO2 uitstoten dan de stad Vilvoorde zelf. In werkelijkheid kiest Groen voor vuilere lucht en voor extra belastingen. Het verkankert zo zijn ecologische en sociale basisprincipes.

Het valt zelfs ook nog ernstig te betwijfelen of we in dit land de drie nieuw geplande gascentrales tijdig zullen kunnen bouwen. De provincie Limburg gaf geen omgevingsvergunning aan RWE voor de bouw van een gascentrale in Dilsen-Stokem, BASF in Antwerpen schrapte ook zijn plannen, en ook de plannen om gebruik te kunnen maken van de centrale in Maasbracht, net over de Nederlandse grens, zijn doorkruist door de Nederlandse regering. Bovendien hangt het recente stikstofarrest ook als een verstikkende deken boven de nieuwe gasturbines. Om de Europese normen te halen zijn vergunningen voor inrichtingen, die stikstof uitstoten in de buurt van natuurgebieden, aan strenge voorwaarden gebonden. De Waalse regering koppelt de vergunning voor de gascentrale in Manage aan een verplichte opvang van 30 procent van de uitgestoten CO2 -een technologie die nog in haar kinderschoenen staat- wat een snelle bouw bijgevolg onmogelijk maakt.

Het lijkt er meer en meer op dat onze groene beleidsvoerders stikken in hun eigen hyper milieureglementering, hun doorgeschoten ecofundamentalisme en de nimbycultuur die ze de afgelopen 20 jaar zelf installeerden en cultiveerden.