Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) wil dat alle kleuters in de derde kleuterklas een taaltest afleggen, eventueel gevolgd door een taalbadjaar.
Dat kersvers onderwijsminister Weyts de Stedelijke Basisschool De Groene Planeet in Vilvoorde uitkoos voor het eerste van een reeks scholen die hij deze week bezoekt, is niet toevallig.
‘Het probleem van de taalachterstand en meer algemeen van de kansarmoede in de Vlaamse Rand is bijzonder acuut. Liefst 80 procent van de kinderen in deze school heeft een andere thuistaal dan het Nederlands. En wie de lagere school aanvat met een taalachterstand, heeft niet dezelfde kansen als andere leerlingen bij het verwerken van de leerstof en dreigt een steeds grotere leerachterstand op te lopen’, aldus de minister.
Om de eventuele taalachterstand zo vroeg mogelijk te detecteren wil Weyts in uitvoering van het Vlaams regeerakkoord werk maken van een ‘uniforme net- en koepeloverschrijdende gestandaardiseerde taalscreening’ voor alle vijf-zesjarige kleuters.
Wanneer de test zal ingevoerd worden is nog onduidelijk. De minister wil hiervoor de nodige tijd nemen om ervoor te zorgen dat deze voldoende wetenschappelijk onderbouwd zal zijn. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat die al voor het schooljaar 2020-2021 ingevoerd zal kunnen worden.
Taalbadjaar
Voor leerlingen die onvoldoende scoren op de test wil de minister oplossingen op maat. ‘Het kan zijn dat een speciaal begeleidingstraject in de lagere school met bijvoorbeeld naschoolse begeleiding voldoende is om de taalachterstand weg te werken. Indien de score echter dermate slecht is, zal mogelijk een taalbadjaar tussen de kleuterklas en de lagere school meer aangewezen zijn’, aldus Weyts.
De minister wil hiervoor extra middelen uittrekken, maar het is nog niet uitgemaakt hoeveel precies.
Groen: ‘Investeer in kleuteronderwijzers’
Groen-parlementslid Elisabeth Meuleman vindt taalbaden op zich een goed idee, maar ziet ze liever geïntegreerd worden in het reguliere onderwijs. ‘Laat ons geen taalwoestijn maken door aparte taalklassen te organiseren. Nederlands leer je het best in een taalrijke omgeving. Het verleden heeft uitgewezen dat de aanpak zoals voorgesteld door Weyts, niet werkt.’
Omdat taalprocessen vroeg beginnen, pleit Groen voor investeringen in vroege toegankelijke kinderopvang. ‘Daarnaast moeten onze kleuteronderwijzers meer mogelijkheden tot opleiding krijgen. Slechts 17% van hen voelt zich bekwaam om in een meertalige omgeving te werken’, weet Meuleman.
Haar partij ziet het ‘beperkte geld’ dan ook liever ingezet worden op professionaliseringskansen voor leerkrachten, in plaats van op testen.
Meuleman wil het debat ook niet ten onrechte verengen door te focussen op anderstaligen. Taalongelijkheid treft ook kinderen die opgroeien in armoede, stelt ze.
Wouter Duyck: ‘Leerlingen zo goed mogelijk aan de start brengen’
Wouter Duyck, professor cognitieve psychologie aan de universiteit van Gent, is een voorstander van het invoeren van taaltesten voor kleuters. ‘Er is niks sociaal of progressief aan kindjes aan een traject te laten beginnen waar ze 12 jaar achter de feiten aanhollen’, reageert hij maandag.
Professor Duyck stelt dat kinderen die thuis een andere taal dan de schooltaal spreken het slechter doen op school. ‘Het is beter om die kinderen hun taal eerst op niveau te krijgen, want dat is de drager van de hele schoolcarrière. Het is heel logisch dat als het Nederlands minder is, alle vakken daaronder lijden.’
De resultaten van de taaltest mogen voor de professor bindend zijn, en leiden tot bijvoorbeeld een taalbadjaar. ‘Het gaat niet om een jaar missen, want ze maken die achterstand anders niet meer goed. Je moet leerlingen zo goed mogelijk aan de start brengen.’
Wel benadrukt hij dat de toets over minimumcompetenties moet gaan, en er niet voor mag zorgen dat de toegang tot onderwijs heel moeilijk wordt gemaakt.
