Aankoop van F-35 lag al in 2013 vast

De F-35 van Lockheed Martin © BelgaImage
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Een geclassificeerd NAVO-document bewijst wat al langer werd vermoed: het Amerikaanse gevechtsvliegtuig F-35 krijgt een voorkeursbehandeling in het aankoopdossier van de vervanging van de F-16.

In 2013 werd met de NAVO overeengekomen dat ons land in 2025 zou beschikken over minstens tien vliegtuigen met stealthcapaciteit. Dat is het vermogen om buiten het zicht van de vijandelijke radar te blijven. Dat blijkt uit een geclassificeerd document dat Knack kon inkijken.

De belofte werd goedgekeurd door de toenmalige minister van Defensie Pieter De Crem (CD&V), nu staatssecretaris voor Buitenlandse Handel. Op die manier lag de vervanging van de verouderende Belgische gevechtsvliegtuigen al in 2013 in een finale plooi. Er is immers maar één kandidaat die beschikt over de nodige stealthtechnologie: de F-35 van het Amerikaanse Lockheed Martin. Vier jaar later werd de vraag naar stealthvermogen, met medeweten van minister Steven Vandeput (N-VA), opnieuw op papier gezet in een nieuwe versie van de NAVO-doelstellingen voor ons land.

Dit is te veel om toeval te zijn.

Oud-kolonel Roger Housen

Onderzoek door Knack toont aan dat de vereisten in de offerteaanvraag op nog verscheidene andere plaatsen nadrukkelijk in het voordeel van de F-35 gestuurd zijn.

Zo moet het nieuwe gevechtsvliegtuig voldoen aan de NAVO-doelstellingen, waarvan de stealthcapaciteit er één is. Nog in 2013 werd overeengekomen dat de Belgische vloot inzetbaar moet zijn in zogenaamde SEAD-missies: opdrachten waarbij vijandelijk luchtruim geïnfiltreerd wordt en de luchtruimverdediging van de vijand wordt onderdrukt. Dat is een gevoelige verhoging van de Belgische ambities in de lucht, want ons land doet doorgaans eerder aan vredeshandhaving, ondersteuning en beveiliging van het luchtruim en stabilisatiemissies.

Op basis van het lastenboek dat aan de vliegtuigbouwers werd overgemaakt, moet de F-35 wel als overwinnaar uit de bus komen. ‘Het is te veel om toeval te zijn’, zegt oud-kolonel Roger Housen, die enkele jaren geleden binnen het defensiedepartement Strategie verantwoordelijk was voor de gesprekken over de NAVO-doelstellingen. ‘Aan de zwakke punten van de F-35 wordt stelselmatig minder gewicht gehecht.’

Dat enkel het Amerikaanse toestel als beste uit de bus kan komen, kan ons land met een financiële kater opzadelen. Lockheed Martin zou 34 F-35’s kunnen leveren voor bijna 3,4 miljard euro. Een koopje, lijkt het, want voor 37 toestellen betaalden onze noorderburen nog 4,5 miljard euro. Maar dat verschil valt enkel te verklaren door een verschuiving van de aankoopkosten naar toekomstige werkingskosten. Alvast volgens de Amerikaanse Rekenkamer zou de werkelijke prijs voor 34 F-35’s oplopen tot 5,2 miljard euro.

Bovenal werpt dit politieke vragen op. Twee regeringsleden, Vandeput en De Crem, waren op de hoogte van de afspraken met de NAVO. Betekent dat dat zij vinden dat België een actievere rol moet gaan spelen in erg riskante oorlogsscenario’s? En zoja, moet daar dan niet eerst een parlementair debat over gehouden worden? Ook het parlement gaat niet vrijuit: zowel de financiële extra’s als de vraag naar deelname aan SEAD-missies staan open en bloot in publieke documenten. Daarover had dus al veel forser gedebatteerd kunnen worden in de Kamer.

Lees het volledige onderzoek op Knack.be/F-35.

Dit artikel verschijnt woensdag 10 oktober in Knack.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content