Exact één week geleden tweette Elon Musk dat hij zinnens was Tesla van de beurs te halen. Hij stelde zelfs al een overnamekoers van 420 dollar per aandeel in het vooruitzicht. De reactie bleef niet uit: in enkele uren tijd steeg de waarde van het Tesla-aandeel met 11 %, een kortstondige opflakkering zoals nu blijkt. De tweet van Musk roept inmiddels meer vragen dan antwoorden op. Een overzicht.
De tweets van Tesla-baas Elon Musk zijn even onvoorspelbaar als die van zijn president. De vraag is of ze ook even ondoordacht zijn als die van Trump. Die vraag houdt dezer dagen niet alleen de financiële wereld maar ook de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC bezig. Is Musk echt van plan om Tesla van de beurs te halen of heeft hij met fake news de beleggers willen misleiden, om de koers van Tesla te beïnvloeden?
Betweter die niet tegen kritiek kan
Waarom zou Musk zijn automerk van de beurs halen? Om komaf te maken met de lastige vragen van zijn aandeelhouders en striemende commentaren van beursanalisten in de media op zijn falend beleid. Dat zou best kunnen, Musk kennende.
Nu moet zijn beursgenoteerd bedrijf elk kwartaal de boeken opendoen en toelichting geven bij de resultaten én vooruitzichten. Die regel geldt voor alle beursgenoteerde ondernemingen in de Verenigde Staten (VS), Musk wist dus waar hij aan begon toen hij Tesla naar de beurs bracht. Zolang een bedrijf zijn aandeelhouders verwent met hoge dividenden of kan paaien met schitterende vooruitzichten op termijn, houden die zich meestal gedeisd. Ze melden zich pas te woord als het ene noch het andere gebeurt, zoals in het geval van Tesla. De schuldenberg wordt elke dag hoger, beterschap is niet in zicht. Volgens het Center of Automotive Research (CAR) verliest Tesla per geproduceerde auto net geen 11.000 euro! Ter vergelijking: Ferrari boekt per auto 68.987 euro winst.
Mooiprater die zijn beloften niet nakomt
Tot voor kort heeft de Tesla-baas zijn aandeelhouders kunnen paaien met mooie beloften, maar het ziet ernaar uit dat hun geduld stilaan opgeraakt. Om een voor de hand liggende reden: Model 3 lost de hoge verwachtingen niet in. Met deze sierlijke elektrisch aangedreven middenklasser wilde Musk de Duitse premiummerken van de kaart vegen. Met een instapprijs van zo’n 30.000 euro waren de vooruitzichten gunstig, de media overlaadden hem met lof en bezorgden Tesla free publicity.
Dat zorgde voor irritaties op de hoofdzetels van Audi, BMW, Mercedes en Porsche, van echte paniek is echter nooit sprake geweest. Daar weet men al langer dat er een hemelsbreed verschil bestaat tussen droom en werkelijkheid. Een revolutionaire auto ontwerpen is moeilijk, daar ook geld mee te verdienen is nog vele malen moeilijker. Voor een nieuwkomer is dat quasi onmogelijk, zelfs al beschikt die over een breed financieel draagvlak.
Om zijn ‘Model 3’-project te kunnen finaliseren, nodigde Musk kandidaat-kopers uit een voorschot van 1.000 dollar te storten op de rekening van Tesla. Tot ieders verbazing vond hij 400.000 believers bereid om hem gratis kaskrediet te verschaffen, in ruil voor een belofte waar nu van blijkt dat hij die niet kan waarmaken.
Het is zeker waar dat Elon Musk vele collega-autobazen talloze slapeloze nachten heeft bezorgd. Nu lijkt hij aan de beurt.
Met het ene afleidingsmanoeuvre na het andere probeert hij het debacle te bagatelliseren, maar de feiten zijn wat ze zijn. De productiestart van de Tesla Model 3 is compleet in het honderd gelopen waardoor de vooropgestelde aantallen noch de beoogde kwaliteitsnormen worden gehaald. De uitlevering aan de klanten heeft daardoor meer dan één jaar vertraging opgelopen, waardoor vele kandidaat-kopers noodgedwongen klant zijn gebleven of geworden van een concurrerend Duits merk. Afgaand op hun reacties in de sociale media heeft een aantal daar zelfs een trauma aan overgehouden, zo groot is de vertrouwensbreuk.
In de nasleep van de chaotische productiestart heeft Musk ook nog eens alle directeurs en enkele duizenden bandwerkers aan de deur gezet, een aantal ingenieurs en managers heeft proactief de eer aan zichzelf gehouden. Zij klagen over ‘onmenselijke werkomstandigheden en over het onvoorspelbare en despotische gedrag van Mister 100.000 Volt.’
Terug naar af
Is dat zo, wat weten we van Elon Musk? Hij is waanzinnig intelligent en extreem egocentrisch, het prototype van de jonge, succesvolle ondernemer die met één briljante idee het aanzien van de wereld verandert en daar stinkend rijk van wordt. Illustere voorbeelden zijn Bill Gates, Steve Jobs en Mark Zuckerberg.
Dat hij in hun voetsporen zal treden, wordt met de dag onwaarschijnlijker. Niemand ontkent dat hij van elektromobiliteit een topic heeft gemaakt en de gevestigde automerken wakker heeft geschud. Bij het uitwerken van de industriële uitrol van zijn project heeft hij echter onvergefelijke fouten gemaakt. Daar komt bij dat hij niet in staat is om medewerkers over een langere tijd te enthousiasmeren en te motiveren. Musk is geen people manager. Bovendien zal hij nooit of te nimmer de schuld voor een fout of een mislukking bij zichzelf zoeken. Hij weet en kan alles beter! Wie het daar niet mee eens is, vliegt aan de deur.
Met zijn beruchte tweet van 7 augustus heeft hij zijn ware gelaat nu ook aan zijn aandeelhouders getoond. Zonder ruggenspraak met wie dan ook verbreidde hij via Twitter zijn voornemen om Tesla van de beurs te halen.
Vanuit de tribune lijkt dat verdacht veel op paniekvoetbal. Omdat hij de striemende kritiek op zijn falend beleid beu is, wil hij Tesla transformeren van een beursgenoteerd bedrijf in een Special Purpose Funds. Die constructie gebruikt hij ook voor zijn ruimtevaartbedrijf Space X en stelt hem vrij van kwartaalrapporteringen.
Door een overnamekoers van 420 dollar in het vooruitzicht te stellen, waardeert hij en passant de beurswaarde van Tesla vele miljarden hoger dan ze in werkelijkheid is. Zo strooit hij zijn aandeelhouders eens temeer zand in de ogen. Waarbij ik mij luidop afvraag of die believers stekeblind zijn.
Stel echter dat die toch de buik vol hebben van de mooie praatjes van de nog Tesla-baas en dat zij hun aandeel willen verkopen tegen 420 dollar, waar haalt Musk dan de vele miljarden vandaan om de transactie te financieren? Het gezaghebbende zakenblad Forbes schat zijn persoonlijk vermogen op 16 à 17 miljard dollar, wat echter ruim onvoldoende is om de tientallen miljarden dollar op te hoesten die nodig zijn om de 75 procent Tesla-aandelen over te nemen die nu in handen zijn van particuliere en institutionele beleggers. Gezien de enorme schuldenberg van het automerk en de overgewaardeerde beurswaarde (Tesla noteert hoger dan Ford en BMW) is de kans groot dat Musk – bij een beursexit van Tesla – helemaal alleen komt te staan. Of krijgt hij onverwacht steun vanwege het Staatsfonds van Saoedi-Arabië (PIF) dat onlangs 3 à 5 procent van de Tesla-aandelen heeft gekocht? Maar hoe geloofwaardig zijn de uitspraken van Musk hieromtrent?
Voorsprong van Tesla tenietgedaan
Misschien hebben we hier naar antwoorden zitten zoeken op hypothetische vragen en was zijn tweet niet meer dan een zoveelste stunt? Misschien beoogt hij helemaal geen buy-out en heeft hij bewust fakenews de wereld ingestuurd om de koers van het Tesla-aandeel kortstondig te doen opveren en zo vele shortsellers een streep door de rekening te trekken. Alles is mogelijk. In bevestigend geval is het niet uit te sluiten dat de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC aan justitie vraagt om een aanhoudingsbevel uit te vaardigen. Ook dat is mogelijk.
Blijft de schade beperkt tot gezichtsverlies, dan nog lijken de dagen van Musk geteld. De Europese premiummerken bereiden immers de marktintroductie voor van een reeks elektrische modellen die kwalitatief én technologisch een trap hoger staan dan de huidige Tesla-modellen. De E-Pace van Jaguar staat al in de showroom, in Brussel lopen dezer dagen de voorseriemodellen van de Audi E-Tron van de band en Mercedes rolt straks de rode loper uit voor de EQ C. Voor die nieuwkomers is autonoom rijden de volgende stap voorwaarts, een domein waarin Tesla – door de problemen bij de opstart van de serieproductie van Model 3 – minder ver staat dan zijn directe concurrenten. Dat zal op termijn wellicht het grootste obstakel worden voor Tesla in zijn strijd tegen de Europese premiummerken.
Het is zeker waar dat Elon Musk vele collega-autobazen talloze slapeloze nachten heeft bezorgd. Nu lijkt hij aan de beurt. Of kijkt die voor het slapengaan nooit in de spiegel?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
