Een jaar na het overlijden van George Floyd reageren bepaalde uiterst rechtse kringen nog altijd gepikeerd op de slogan Black Lives Matter. Online proberen ze daarom op allerlei manieren de beweging in diskrediet te brengen.
Iedere week zoekt Knack naar misleidende informatie op het internet.
Wat is ‘Black Lives Matter’? Het antwoord op die vraag is lastig. Want ‘Black Lives Matter’ (BLM) is uiteindelijk een slogan van een politieke en sociale beweging die geen centrale leiding heeft. Het is niet de naam van een formele organisatie. Die ongrijpbaarheid laat speelruimte voor onschuldige misverstanden én voor pogingen tot bewuste misleiding. Vanuit alt-rightkringen worden al een jaar lang vervalsingen verspreid om haat tegen de Black Lives Matter-gedachte aan te wakkeren.
De meest expliciete lastercampagnes tegen BLM ontstonden op extremistische messageboards en internetfora als 4chan. Al in juni 2020 probeerden die via memes en hashtags extreme haatboodschappen te linken aan BLM-activisme. Op Twitter en andere platformen doken bijvoorbeeld profielen op die zich voordeden als BLM-activisten, en die vervolgens extremistische boodschappen gingen tweeten, waaronder de hashtag #AllWhitesAreNazis. Rond dezelfde tijd werden ook valse BLM-flyers verspreid die blanken ‘de vijand’ noemden en voorstelden om ‘alle blanken naar heropvoedingskampen te sturen’.
‘Maak blanken tot slaaf!’
Sasha Johnson, een Britse activiste die tot de Black Lives Matter-beweging gerekend wordt, kreeg deze zomer te maken met zo’n vals Twitterprofiel. In haar naam verscheen het bericht dat ‘de witte man niet onze gelijke zal zijn, maar onze slaaf’. Onlangs trapte Vlaams Belangkamerlid Dries Van Langenhove nog in die valse tweet. In een filmpje op sociale media sprak hij zijn verontwaardiging uit over de ‘blankenhaat’ van Johnson. Hoewel hem snel duidelijk werd gemaakt dat het bericht fake was, verwijderde Van Langenhove de video niet.
Op de berichtendienst Telegram is zelfs een vals Black Lives Matter-kanaal opgericht dat ‘BLACK LIVES MATTER GLOBAL’ heet (@BLMglobal). Bijna dagelijks verspreidt het allerlei gewelddadige, zelfs bloederige memes die oproepen tot geweld tegen blanken. De naam speelt in op verwarring met de Black Lives Matter Global Network Foundation, een actiegroep uit de bredere BLM-beweging. Op het Telegramkanaal worden valse flyers en memes gepost die al eerder circuleerden, maar ook allerlei nieuwe afbeeldingen met choquerende inhoud. ‘Aborteer blanke baby’s’ bijvoorbeeld, ‘Maak blanken tot slaaf’ of een reeks foto’s van witte actrices met de slogan ‘Het is geen verkrachting wanneer het slachtoffer geprivilegieerd is’.
Hoewel hem snel duidelijk werd gemaakt dat het bericht fake was, verwijderde Dries Van Langenhove de video niet.
Factcheckers en de Anti-Defamation League ontmaskerden het Telegramkanaal @BLMglobal al snel als een alt-right desinformatiecampagne. Toch zijn er heel wat mensen, ook in ons land, die denken dat die choquerende afbeeldingen een weergave zijn van de standpunten van de echte BLM-beweging.
Rellen
Een andere manier om Black Lives Matter in diskrediet te brengen, is de beweging associëren met extremistische zwarte actiegroepen die daadwerkelijk bestaan, maar zichzelf absoluut niet beschouwen als BLM-groeperingen. In de Verenigde Staten bestaan enkele black supremacist haatgroepen, die soms zelfs georganiseerd zijn in gewapende privémilities. Regelmatig halen die groepen de pers met gemediatiseerde acties waarbij ze gewapend door de straten paraderen en extremistische speeches geven.
Enkele voorbeelden van zulke haatgroepen zijn de Nation of Islam, dat al decennia bestaat, de New Black Panther Party (NBBP), of de Not F**king Around Coalition (NFAC). Vaak gaat het om virulent racistische en antisemitische organisaties die geloven in zwarte suprematie en waarvan de leiders openlijk hebben opgeroepen tot geweld en separatisme op basis van ras. Hoewel een extremistische groep als NFAC expliciet afstand neemt van de ‘softe’ BLM-beweging, vind je de mediagenieke beelden van hun paramilitaire marsen vaak terug op sociale media als ‘het ware gezicht van Black Lives Matter’.
Misschien de bekendste manier waarop BLM een slechte reputatie heeft gekregen, is de associatie met rellen en plunderingen. Deels valt daar niet aan te ontsnappen: ook in ons land zijn in Brussel en Luik BLM-betogingen ontaard, toen groepjes de confrontatie met de politie opzochten en vernielingen aanbrachten aan winkels en straatmeubilair. Maar het gaat dan om een minderheid van vaak opportunistische relschoppers. Bovendien draaide ook slechts een minderheid van alle protesten op geweld uit. Het Armed Conflict Location and Event Data Project berekende dat meer dan 90 procent van in totaal 7750 Amerikaanse Black Lives Matter-protesten geheel vredevol verliep.
Toch is de gelijkstelling van ‘Black Lives Matter’ met ‘rellen’ bij veel mensen wijdverspreid. Vaak wordt daar nog in één adem een verwijzing aan toegevoegd naar ‘Antifa’, nog zo’n gedecentraliseerde beweging zonder leiders of concreet programma, die met BLM weinig te maken heeft. Het journalistieke platform The Intercept wijst voor die situatie met een beschuldigende vinger naar de conservatieve Amerikaanse media. Journalisten van The Intercept maakten vorige maand een analyse over de Riot Squad, een groepje van acht jonge onlinevideojournalisten die het voorbije jaar aanwezig waren op grote BLM-protesten. Daar filmden ze telkens gewelddadige clashes met de politie, vechtpartijen met Trumpsupporters, brandstichtingen en plunderingen. Die beelden werden verspreid via sociale media en rechtse onlinemedia als The Blaze en The Daily Caller. Via die tussenstations belandde het videomateriaal dan vaak bij grotere conservatieve mediakanalen als Fox News, waar het de toon zette voor de berichtgeving over Black Lives Matter-protesten.
The Intercept toonde aan hoe leden van de Riot Squad geregeld gemanipuleerde video’s verspreidden of plunderingen filmden die plaatsvonden op kilometers afstand van de eigenlijke BLM-betogingen. Uit filmpjes waarin tegenbetogers klappen krijgen, knipten ze bijvoorbeeld de beginscènes die duidelijk maakten dat die tegenbetogers zelf het geweld in gang hadden gezet.
Sensatiezucht in mediaberichtgeving komt natuurlijk vaker voor. Maar wie houdt zich bezig met valse Black Lives Matter-profielen op sociale media, en waarom doen ze dat? Het openlijke doel van de extreemrechtse onlineactivisten achter die pogingen is ‘accelerationisme’: het versnellen, op de spits drijven en laten escaleren van maatschappelijke conflicten. Ze hopen dat burgers verontwaardigd reageren op de valse informatie en zich afkeren van de BLM-beweging en haar doelen. De ultieme hoop van ‘accelerationisten’ is een rassenoorlog die leidt tot een witte etnostaat.
Wees dus alert wanneer u op sociale media choquerende beelden gepresenteerd ziet onder de noemer Black Lives Matter: soms zijn die misleidend, soms ronduit vals en vaak alleen bedoeld om u op te jutten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
