Afgestudeerden en werklozen moeten in België relatief lang wachten op een baan, zegt de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). Het is nog maar de vraag of de plannen van de nieuwe Vlaamse regering daar veel aan zullen kunnen veranderen.
Een Belgische werkloze heeft 51,9 procent kans om binnen het jaar een baan te vinden. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de IAO voor 2013. Daarmee bevindt ons land zich aan de staart van een resem vergelijkbare Europese economieën. In Spanje, waar de werkloosheid een hele generatie jongeren dreigt weg te vagen, is de kans om binnen het jaar een baan te vinden bijna 48 procent – dat is niet zo gek veel minder dan in België.
Toch wijst Ekkehard Ernst, die werkgelegenheidstrends bestudeert voor de IAO, erop dat België het niet zo slecht doet. Een jaar eerder was de toestand erger: de jobcreatie in rampjaar 2012 lag volgens de KU Leuven nog lager dan in de crisisjaren 2008 en 2009. Bovendien presteren landen als Nederland (52,7 %) of Duitsland (55 %) niet zoveel beter. De reden voor de Belgische score is overigens al jaren bekend: oudere werknemers zijn bij ons gemiddeld minder aan het werk dan in de rest van Europa. De vele jongeren die de komende maanden de arbeidsmarkt zullen betreden, hoeven dus niet bang te zijn.
Maar wat doen die Scandinaviërs dan zo anders? ‘Ze activeren werklozen beter’, antwoordt Ekkehard Ernst. ‘Institutioneel zijn ze ook beter georganiseerd. Waalse werklozen die de vacatures in Vlaanderen niet vinden, kennen ze daar niet. Dat heeft ook een indirect effect: werkgevers zijn sneller geneigd om een vacature uit te schrijven, omdat ze erop vertrouwen dat het geen lijdensweg naar een onvindbare werknemer zal worden.’
De nieuwe Vlaamse regering wil oudere werklozen activeren tot hun 65ste, en de lasten verlagen. Goed nieuws? ‘Activering is geen wondermiddel’, twijfelt Ernst. ‘In de eerste plaats gaat het toch om jobcreatie, en daarvoor zijn besparingen niet altijd goed. Je kunt niet versnellen met een auto als je tegelijkertijd op de rem duwt, zoals Europa nu al jaren probeert. Die zuinige overheden botsen op hun grenzen. Vergeet niet dat die Scandinavische activering van werklozen handenvol geld kost. Het is zeker niet alleen een kwestie van strengere regels.’
En als je de loonkosten aanpakt? ‘Dan moet het om drastische verlagingen gaan. In Spanje verdient een werknemer minder, maar veel effect heeft dat niet. En het feit dat de Duitse arbeidsmarkt heeft standgehouden, heeft meer met de sterke export te maken dan met de goedkope mini-jobs. Wie minder verdient, draagt overigens ook minder belastingen bij. In een periode van vergrijzing, waar jongeren voor steeds meer ouderen moeten zorgen, kan dat rampzalige gevolgen hebben voor de begroting.’
Jelle Henneman
