FRANCISCO COLOANE heeft nog méér geschreven, maar niet echt véél : wat theater, wat proza allicht. En intussen moet hij al erg oud zijn : ?Kaap Hoorn?, oorspronkelijk ?Cabo de Hornos?, verscheen al in 1941. Dat is er ook aan te zien. Aan het machisme, aan de sterkemannensentimentaliteit, maar eigenlijk vooral aan het feit dat de schrijver al eens dingen begint uit te leggen die tegenwoordig niet meer uitgelegd worden. Er zijn zo van die modes in het uitleggen, die kunnen voorbijgaan en zelfs als ze dan terugkomen vallen ze een beetje op, zoals een échte oude hoed bij een nieuw retropak. Ze zijn anders, dat kan men niet wegwerken. De vertaler, Jelle Noorman, heeft dat blijkbaar ook niet geprobeerd. Francisco Coloane is niet de grootste onder de stilisten, in de vertaling blijft hij redelijk ruw, soms nogal onbeholpen overkomen. Dat moet de lezer erbij nemen.

?Kaap Hoorn? is een boekje met mannenverhalen erin, geschreven door een Chileense auteur die vele malen verklaart dat hij op Vuurland geboren en getogen is, zodat we hem dan maar geloven in de eerste helft van deze eeuw, toen er op de pampa nog echte gaucho’s waren.

EINDPUNT.

Vuurland zijnde wat men denkt dat het is : Terra del Fuego, het laatste puntje Chili, een eiland eigenlijk, bij Kaap Hoorn, de uiterste zuidpunt van het Amerikaanse continent dat daar al goed op weg is naar de Zuidpool. Kaap Hoorn : de stormkaap, de ontmoetingsplaats van twee woeste oceanen, het einde van de wereld, van een pracht om nooit te vergeten. Bewoond, in deze dagen vóór Greenpeace, door avonturiers, zeebonken op hun retour, en schaapherders (wie ooit heeft gedacht dat schaapherder spelen geen avontuurlijk beroep is, staat een verrassing te wachten) en geen vrouwen (hoe de gaucho’s zich dan voortplanten, verklapt Coloane niet).

Genoeg gelachen. Sommige verhalen van ?Kaap Hoorn? zijn de moeite waard om ook de rest van het boek voor lief te nemen ik denk dan vooral aan de eerste verhalen van de bundel : het titelverhaal, en dan De stem van de wind of De ijsberg van Kanasaka. Of het naïeve paardenverhaal Flamenco. Het is goed dat zo’n dingen nog bestaan. De verhalen over de Kaap, met zijn rotsen, grotten en kanalen, een mythische spookwereld aan de andere kant van de aarde, waar de natuur met water en wind zijn gramschap op uitleeft en waar alleen een paar schapenboeren en dronken zeelieden het uithouden (doch eveneens gek worden), zijn zeer overtuigend neergezet, en waarschijnlijk waarheidsgetrouw. Normaal is dat geen referentie in de literatuur, maar wie de foto van Kaap Hoorn op het omslag van dit boek gezien heeft, weet wel beter.

Sus van Elzen

Francisco Coloane, ?Kaap Hoorn?, Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 192 blz., 700 fr.