Tegen 2025 gaan de Belgische kerncentrales definitief dicht. Maar hoe zeker zijn we dat er nu voldoende geïnvesteerd zal worden in alternatieve capaciteit?
In 2009, in volle paniektijd, besliste de regering-Van Rompuy om de oudste kerncentrales Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 tien jaar langer open te houden dan de regering-Verhofstadt in 2003 had beslist. De regering-Di Rupo veegt die koerswijziging nu van tafel, behalve voor Tihange 1. Doel 1 en 2 gaan dus dicht in 2015. In de dagen na de beslissing ging veel aandacht naar de bocht van de SP.A over Tihange. Daardoor bleef een cruciaal element wat in de schaduw: dat de regering ook het achterpoortje sloot dat bepaalde dat de kernuitstap kon worden uitgesteld ‘mocht de elektriciteitsbevoorrading in het gedrang komen’. Het is nu definitief: in 2025 gaan ze dicht. Allemaal.
Kernenergie is nog steeds goed voor zowat de helft van de Belgische elektriciteitsproductie. De nucleaire capaciteit uitschakelen betekent dus: ofwel stroom invoeren, ofwel capaciteit bijbouwen met andere stroombronnen zoals hernieuwbare energie, gas en steenkool. De Gentse econoom Koen Schoors herinnerde eraan dat net het achterpoortje in de wet er verantwoordelijk voor was dat al te weinig producenten gingen investeren in alternatieve capaciteit. Nucleaire elektriciteit is (al of niet dankzij het feit dat sommige kosten niet mee in rekening gebracht worden) veel goedkoper dan stroom uit hernieuwbare of klassieke centrales. Zolang ze er niet zeker van zijn dat ze hun stroom ook echt in de markt zullen kunnen zetten, investeren producenten dus niet in nieuwe gascentrales.
Maar net die gascentrales moeten het sluitstuk vormen van een Belgische stroomvoorziening die niet sterk van het buitenland afhankelijk wordt. Alternatieve energie is (nog) relatief onstabiel: hoe meer zonne- en windenergie we gebruiken, hoe belangrijker het wordt om daarnaast ook over centrales te beschikken die snel aan- of uitgezet kunnen worden. Tinne Van der Straeten, de voormalige energiespecialiste van Groen, merkt op dat de keuze voor gas momenteel niet evident is. Enerzijds is de gasprijs te hoog, anderzijds kosten CO2-uitstootrechten niet genoeg (wat steenkool in de kaart speelt).
Interessant is dus dat de regering in het uitrustingsplan óók in maatregelen voorziet om investeringen in gascentrales aan te moedigen en om de prijs van de elektriciteit te drukken door meer concurrentie te laten spelen. Bijvoorbeeld door 1000MW van de nog overblijvende nucleaire capaciteit te verdelen onder andere producenten. Over de concrete manier waarop dat zal gebeuren, is nog niet veel bekend. Of de doelstellingen bereikt zullen worden, hangt daar nochtans wel van af.
Luc Baltussen
