Raymond Ceulemans, geboren in Lier en getogen in het zand van de Kempen, veroverde in zijn unieke biljartcarrière 35 wereldtitels. Hij tilde zijn ‘cafésport’ op een academisch niveau.

Er is niemand als Raymond Ceulemans. Niet in de hemel, niet op de aarde, en zeker niet op alle plaatsen. Ceulemans is uniek, een onvergelijkbare erelijst en een onvergelijkbare carrière. Je moet al gaan zoeken bij Eddy Merckx en Carl Lewis, of bij de supers uit tennis en golf, maar dan nog overtreft Ceulemans hen met zijn aantal titels en zijn aantal jaren aan de top.

Geen enkele andere biljarter komt in zijn buurt, en zelfs nu hij één dag na de Vlaamse feestdag vijfenzestig wordt, en één dag na de Belgische feestdag baron, zijn er geen vijf op de wereld die hij moet vrezen. Dat bewees hij vorig jaar door in Luxemburg voor de 24e keer wereldkampioen driebanden te worden. Zijn 35e wereldtitel, zijn 144e titel in totaal. En zo men al onterecht zou opperen dat het met de tegenstand niet veel soeps was, daar in Luxemburg, dan is er die ene objectieve maatstaf in het biljarten: de moyenne. En de moyenne van Ceulemans is nog steeds wat ze voor de meeste spelers eeuwig zal blijven: onbereikbaar.

Het carambole-biljarten is natuurlijk geen wereldwijd verspreide sport. Het is geen olympische discipline en de wedstrijden lokken geen duizenden belangstellenden. Mensen die in het algemeen weinig begrijpen, spreken zelfs denigrerend over een cafésport. En dat is het ook, maar dan alleen aan de basis. Zoals ook duivenmelken, wielrennen, voetbal en politiek zich afspelen rond kroeg en kantine. Als dat verdwijnt, verliest dit land zijn ziel, met alle gevolgen vandien. Raymond Ceulemans nu, heeft die cafésport op een academisch niveau getild. Wat hij doet, is hogere wiskunde en fysica voor gevorderden.

Men heeft een rechthoekige gesloten vlakke figuur van 2,84 bij 1,42 meter. Men heeft drie bolvormige voorwerpen van gelijke omvang met een diameter van 61 millimeter en een gewicht van 210 gram. Men heeft ook een kegelvormig lichaam met een lengte van 1,40 meter en een gewicht van 600 gram. Let nu op: met welke kracht en onder welke hoek moet men het kegelvormige lichaam tegen de eerste van de drie bolvormige voorwerpen bewegen, opdat dit via het tweede bolvormig voorwerp op de plaats van het derde zou belanden, als het daarbij onderweg tot drie keer toe de omtrek van de rechthoekige gesloten vlakke figuur moet hebben geraakt?

Laat op dit vraagstuk de elite van de wiskundefaculteiten van Oxford, Cambridge en Yale los, en ze zijn er samen na vijf jaar nog niet uit. Raymond Ceulemans pakt zijn keu uit het rek en doet het. Freddy Willockx ook, maar laten we het nu niet in het belachelijke trekken. Ceulemans heeft van biljarten een toegepaste wetenschap gemaakt, en heeft daarmee een dienst en een excuus geleverd aan vele honderdduizenden Vlaamse cafégangers.

buitennormaal talent

Raymond is het archetype van de Vlaming. Geboren in Lier en getogen in Nijlen, in het zand van de Kempen. Vader metaalarbeider, moeder cafébazin. Voorbestemd om voetballer te worden, maar bij een bevriende caféhouder leren biljarten en meteen blijk gegeven van een buitennormaal talent. Zijn eerste wedstrijden speelde hij voor de club ‘Krijt op tijd’.

Voor studeren was geen geld, Raymond begon op zijn veertiende te werken in een van de Kempense diamantslijperijen, en kent het geheim van volle rozen en achtkanters. Na zijn huwelijk verhuisde hij naar Grobbendonk, vanwaaruit hij zijn weergaloze sportcarrière uitbouwde. Maar een Vlaming is een Vlaming, hij moet vooruit in het leven. Tegen zijn zin werd Raymond verplant naar de grote stad: Mechelen. Café opengehouden en café moeten sluiten, één maar geen twee keer bedrogen door een onbetrouwbare vennoot, overeind gekrabbeld, nieuwe investeringen gedaan, zonen en later kleinzonen in de zaak en in de sport, werken, wroeten, doen, zorgen, twijfels, van plezier naar teleurstelling en weer terug. Broer verongelukt, dochtertje bijna, maanden in de put gezeten…, is het niet de levensloop van elke Vlaming?

Maar zeker Raymond was niet kapot te krijgen. Een rots in de Nete, later in de Dijle. Koppig in zijn drang om zo lang als maar enigszins mogelijk de beste te zijn en te blijven. Altijd ook met een gevaarlijke portie nijdigheid. Lange tenen waarover velen zijn gepasseerd, met op kop het volledige bestuur van de Koninklijke Belgische Biljartbond.

Raymond Ceulemans, dat is ne mensch van bij ons en hij is de beste van de hele wereld. Let op onze woorden: als ze ooit bij een of andere feestelijke gelegenheid een lijst opstellen van de elf meest illustere Vlamingen, dan zal Raymond ertussen staan. Bij de groten van zijn volk.

Koen Meulenaere