“Een brood wordt toch ook niet gebakken voor kinderen of volwassenen?” Deze uitspraak van wijlen Gregie de Mayer werd op de muren van HetPaleis aangebracht. Een slogan die zoveel wil zeggen als “jeugdtheater en theater voor volwassenen, het zijn genres die elkaar niet hoeven uit te sluiten.” Dit motto wordt met de familievoorstelling De Telduivel, een coproductie van HetPaleis en De Tijd, in de praktijk omgezet. Met deze bewerking van Hans Magnus Enzensbergers Der Zahlenteufel wordt het strikte onderscheid tussen doelgroepen en leeftijdscategorieën in een klap van tafel geveegd.
De mathematica vormt het vertrekpunt van de Duitse basistekst die door regisseur Herwig De Weerdt werd bewerkt. Worteltrekking en verzamelingenleer, raaklijnen en quotiënten, vectoren en trancendenten. Het zijn niet meteen de ingrediënten voor een beklijvend jeugdboek. Enzensberger weet deze gortdroge materie echter op zo’n manier om te buigen dat ook wiskunde-analfabeten interesse opvatten voor cijfers en axioma’s.
Robert, een olijke en leeftijdloze Tania Van der Sanden, heeft na de dood van zijn moeder last van boze dromen waarin stinkende vissen en andere gruwelijke wezens opduiken. De komst van de Telduivel, een schalkse en springerige kobold alias vuurgoochelaar, brengt verlichting en soelaas. Deze goedaardige demon, een schalkse Bas Teeken, wijdt Robert in de geheimen en geneugten van de wiskunde in, het wonder van de nul en de betovering van de opportuniteitscoëfficientberekening. Spelenderwijs brengt hij hem trucs en ezelsbruggetjes bij die van het vervelende rekenen een eenvoudige en prettige opdracht maken. Cijfers blijken grillig, onvoorspelbaar, gevaarlijk en dus ongehoord spannend te zijn. Een uitstapje richting wiskundehemel, waar Einstein en Pascal huizen naast Pythagoras en Torricelli, moet het verbond tussen sater en getalsdwerg bestendigen. Aan het eind van het avontuur weet de kleine Robert zich gelouterd, een brief naar de afwezige moeder moet zijn hervonden geluk bestendigen.
“Wiskunde is ook vertellen”, debiteert de wiskundesatan Teeplo Taxel. Deze uitspraak lijkt de teneur van dit didactisch-ludieke stuk in een notendop samen te vatten. In een opeenvolging van korte scènes waarin droom, verbeelding en werkelijkheid vervloeien tot een onontwarbaar geheel, worden alle verhoudingen op zijn kop gezet. Het bereiden van “saag paneer” wordt een metafoor voor geluk, het bestuderen van cijfers een alternatieve manier van horoscooplezen. Wat bitter is wordt zoet, het kwade wordt goed. De duivel wordt een beschermengel, het koele en abstracte systeemdenken van de wiskunde wordt menselijk en perfect toepasbaar op het leven van alledag. Wiskunde blijkt immer und überall te zijn en net als taal een middel om greep te krijgen op de werkelijkheid. Robert krijgt dan ook een aantal levenslessen mee. Thema’s als ontluikende seksualiteit, verlies, scheiding en geluk worden op een luchtige manier aangebracht. De Telduivel is het soort (jeugd)theater dat je hier maar zelden te zien krijgt.
“De Telduivel”, tot 6/12 op tournee doorheen Vlaanderen. Info en reservatie HetPaleis: 03/2028360.
Ann Demeester
