‘Het is nu al zo dat de paarse partijen tegen hun eigen voorstellen filibusteren’, zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever. Al meer dan een halfjaar wacht zijn partij op de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. Maar de komende weken zou het eindelijk zover moeten zijn. Hoopt hij.
‘Voor de Walen ben ik een racist, een halvegare, de baarlijke duivel’, zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever. ‘Ook verschillende Vlaamse journalisten proberen me nu al dat pak aan te meten.’ Een charmeoffensief voeren zoals PS-voorzitter Elio Di Rupo dat tegenwoordig in de Vlaamse media doet, ziet De Wever niet zitten. ‘Ik vind mezelf van nature al charmant genoeg’, grinnikt hij. ‘Bovendien denk ik niet dat de media plots de rode loper voor mij zouden uitrollen.’
Afgelopen week werd hem nochtans meer dan eens om een reactie gevraagd toen het federale parlement alweer pas op de plaats maakte in het dossier over de splitsing van de kieskring en het gerechtelijke arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde (B-H-V). Woensdag kwamen de federale ministers van Institutionele Hervorming Didier Reynders (MR) en Johan Vande Lanotte (SP.A) in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken uitleggen wat een maand van biechtstoelgesprekken had opgeleverd. Iedereen was gehoord, luidde hun boodschap net voor ze een tweede biechtronde aankondigden. Daarvoor hoeven ze de N-VA alvast niet meer uit te nodigen. ‘Waarom zou ik nog een keer gaan uitleggen wat er in het regeerakkoord staat?’, zegt De Wever. ‘Toen het Vlaams front eind januari uit elkaar viel en de vertragingen begonnen, wilden we niet meer deelnemen aan de interministeriële conferentie over B-H-V. Toen daarna een biechtstoelprocedure werd opgestart, vonden we dat we het niet konden verantwoorden om daar niet heen te gaan. Dat zou het de anderen te gemakkelijk maken om de zwartepiet naar ons door te schuiven. Maar ik ben niet van plan om twee keer precies hetzelfde te gaan zeggen.’
De hoop van het Vlaams kartel is nu gesteld op het signaal van vooral de Vlaamse en Franstalige socialisten dat het dossier de komende weken zal worden opgelost. Maar omdat een ‘oplossing’ vele gedaantes kan aannemen, hebben de kartelpartners begin deze week verschillende strategieën uitgewerkt om op de mogelijke scenario’s te reageren. Ze zijn zich er maar al te goed van bewust dat ze zo langzamerhand de enigen zijn die nog hardop zeggen dat de kieskring gesplitst moet worden.
BART DE WEVER: Zeven maanden geleden wilde elke Vlaamse partij dat B-H-V ‘onverwijld’ werd gesplitst zonder dat we daar een prijs voor hoefden te betalen. Vandaag ben je een gek als je van die splitsing nog een punt maakt, en al helemaal als je volhoudt dat er geen prijskaartje aan mag hangen. Blijkbaar hebben de Vlaamse partijen het er heel moeilijk mee om één lijn vol te houden. Vooral de VLD vindt het belangrijker om aan het beleid te blijven deelnemen dan om een consequent Vlaams standpunt te handhaven. De liberalen zitten natuurlijk in een moeilijk parket door de politieke situatie in Wallonië. De PS staat daar heel sterk en de MR heel zwak. Als de MR, die in dit dossier het grootste probleem vormt, uit de regering verdwijnt, dan is ook het lot van de VLD bezegeld.
Dus staan de VLD en de SP.A vandaag tegen hun eigen voorstellen te filibusteren. Belachelijk! Ondertussen beweren ze overal in de media dat de mensen niet wakker liggen van B-H-V. We mogen geen crisis maken van probleem 177 en moeten raison d’état aan de dag leggen, zeggen ze dan. Wij moeten dus geloven dat geen enkele Vlaming om B-H-V maalt, maar dat het dossier in Franstalig België een halszaak is waarvoor ze de regering zouden doen vallen. Ondertussen doet niemand nog enige moeite om uit te leggen waarover dat dossier eigenlijk gaat.
Waarover gaat het volgens u dan?
DE WEVER: Over sociale verdringing, het imperialisme van de Franstaligen, respect voor onze culturele identiteit, respect voor de grondwet en over het democratische deficit van België. De historische context van Brussel-Halle-Vilvoorde wordt tegenwoordig helemaal uit het oog verloren. Aan het eind van de achttiende eeuw waren Brussel en het Brabantse ommeland voor 95 procent Nederlandstalig. Sindsdien hebben de Franstaligen hele happen ingepikt. Door de talentellingen – eigenlijk waren dat talenreferenda waarbij het chiquer stond om te zeggen dat je Franstalig was – zijn een rist Brusselse gemeentes verloren gegaan: Elsene, Sint-Gillis, Sint-Joost-ten-Node, Etterbeek, Schaarbeek, Sint-Jans-Molenbeek, Anderlecht, Vorst, Watermaal-Bosvoorde, Ukkel, Sint-Lambrechts-Woluwe, Sint-Pieters-Woluwe, Koekelberg, Jette, Sint-Agatha-Berchem, en uiteindelijk ook Ganshoren en Evere. Die evolutie is pas gestopt toen de taalgrens in 1963 is vastgelegd, maar ook vandaag maken de Franstaligen aanspraak op een hele lijst gemeenten. B-H-V is de enige kieskring waar het personaliteitsbeginsel na 1963 is blijven gelden. Maar wie dat ter discussie durft te stellen, is blijkbaar een racist.
U hebt er geen begrip voor dat sommige Franstaligen in Halle-Vilvoorde zich geviseerd voelen?
DE WEVER: Wie zijn de mensen die bij de Raad van Europa gaan klagen dat ze onderdrukt worden? De stinkend rijke villabewoners! Door hen schieten de grondprijzen de hoogte in en kunnen veel mensen, vooral Nederlandstaligen, zich in die gemeenten geen huis meer permitteren. Die tendens heeft Londerzeel al bereikt! Het is de logica zelve dat elke zichzelf respecterende gemeenschap zich tegen zo’n verlies van culturele identiteit beschermt. In gebieden waar Franstaligen in de minderheid zijn, zoals in Canada, is dat de normaalste zaak van de wereld en gelden de strengste taalwetten. Maar als het over de Belgische situatie gaat, geven de Franstaligen plots blijk van een bijzonder imperialistische mentaliteit. Ze vestigen zich in Nederlandstalig gebied, blijven hun taal spreken en eens ze met genoeg zijn, beginnen ze aan het territorium te knabbelen en stellen ze de bestuurstaal ter discussie.
Nochtans berokkenen ze hun eigen mensen op die manier soms schade. Neem de werkloosheid in Halle-Vilvoorde: 37 procent van de werklozen is Franstalig en 70 procent van hen kent geen Nederlands. En dat terwijl het gros van de vacatures tweetaligheid vereist! Veel Franstalige politici die in Halle-Vilvoorde opkomen en de mensen aanmoedigen om zich vooral niet aan te passen, duwen hen dus in de kansarmoede.
Is het in een federaal land als België niet onvermijdelijk dat een gebied als B-H-V een uitzonderingspositie krijgt?
DE WEVER: België is in de praktijk helemaal geen federaal land. In dat geval zou het federale parlement meerderheid tegen minderheid beslissingen kunnen nemen. Met andere woorden: als alle Vlamingen in de Kamer dezelfde knop zouden indrukken, zou de kieskring gesplitst zijn. Maar die democratische logica geldt hier niet, omdat ze vrezen dat België dan zou ophouden te bestaan. Zodra één Franstalige partij non zegt, blokkeert alles in dit land. Daarom plooit de VLD zich op dit moment op een groteske manier naar de Franstalige logica. Na de lange weg die het wetsvoorstel al heeft afgelegd, durven ze het duidelijk niet aan om de plenaire vergadering van de Kamer erover te laten stemmen.
Is het zo vreemd dat een regering in het zadel probeert te blijven?
DE WEVER: Ik zit er echt niet op te wachten dat deze regering over B-H-V valt, want daarmee is de kieskring nog niet gesplitst. Kunt u me aanwijzen op welk moment mijn partij geen respect heeft gehad voor de gevoeligheden van de meerderheidspartijen? De voorbije maanden heb ik ook niets gezegd dat tegen het Vlaamse regeerakkoord indruist. Ik was niet degene die stond te roepen dat B-H-V tegen het einde van 2004 gesplitst moest zijn zonder daar een prijs voor te betalen, hè. Dat zei Caroline Gennez tijdens het actualiteitsdebat in het Vlaams parlement, de ondervoorzitster van de SP.A.
Toen het Vlaamse regeerakkoord in juni werd gesloten, hebben wij de anderen gewaarschuwd. ‘Pas op wat je ondertekent’, zeiden we. Dat is dus niet stoemelings gebeurd. Ik zie me daar nog zitten om drie uur ’s nachts, discussiërend over de nuanceverschillen tussen woorden als ‘onmiddellijk’ en ‘onverwijld’. Alle partijen wisten heel goed wat ze deden. Ook wij. Ik heb een akkoord getekend met perspectief op een resultaat, en ben mee in bad gestapt. Natuurlijk wist ik dat ik het risico liep uit te glijden en kopje onder te gaan, maar dat hoort erbij.
Het perspectief op resultaat is vandaag wel een stuk waziger geworden.
DE WEVER: Dat geef ik grif toe. De afgelopen maanden is er op federaal niveau niets gebeurd. In het najaar wilde premier Guy Verhofstadt (VLD) aanvankelijk een forcing doorvoeren. Hij zou zijn regeerverklaring zelfs vervroegen. Sindsdien zijn we alleen geconfronteerd met zijn totale onvermogen. De VLD lijkt daar wel een troef van te willen maken om ons te pakken. Dat blijkt duidelijk uit Verhofstadts nieuwjaarsbrief en het discours van VLD-fractieleider in de Kamer Rik Daems. Hun boodschap aan ons adres is duidelijk: springen jullie maar; wij hebben alle tijd. Ze doen alsof wij de gang van zaken bemoeilijken, alsof wij de kans op een vlotte splitsing van B-H-V hebben verknoeid met één actietje in Strépy tegen de miljardentransfers naar Wallonië. Belachelijk!
Het helpt toch ook niet om de hele tijd met nieuwe dwingende deadlines te zwaaien en die daarna weer op te schuiven?
DE WEVER: U verwijt me toch niet dat ik op resultaat probeer te spelen? Tot eind januari is trouwens de normale parlementaire procedure gevolgd en zaten we op de ‘onverwijld’-koers. Er zijn wetsvoorstellen ingediend en die zijn naar de Raad van State gestuurd. Wij kunnen er niets aan doen dat die er 45 lange dagen over heeft gedaan om advies uit te brengen – schabouwelijk advies, want de Franstalige leden van de Raad van State hebben er politieke overwegingen in binnengesmokkeld. Vervolgens zijn er op basis van dat advies amendementen opgesteld die op hun beurt naar de Raad van State zijn gestuurd. Met dat tweede advies in de hand konden we eind januari in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken aan de bespreking beginnen. Pas dan zijn de meerderheidspartijen met vertragingsmanoeuvres begonnen door de behandeling met een maand uit te stellen in afwachting van een ‘synoptische tabel’ van de verschillende wetsvoorstellen. Vorige week werd er dan ook nog beslist om eerst een hoorzitting met grondwetspecialisten te organiseren. Toch kan alles alsnog goed aflopen als de federale regering ons de komende weken een oplossing aanreikt. Al houden we natuurlijk ook rekening met andere mogelijke scenario’s. (grijnst)
Vreest u niet dat uw kartel samen met de federale meerderheidspartijen zal worden afgestraft voor het getalm in het B-H-V-dossier?
DE WEVER: Ik zie natuurlijk in dat dit in mijn gezicht kan ontploffen. Wie zijn verantwoordelijkheid opneemt, loopt altijd risico. Bovendien zou vooral de VLD graag zien dat CD&V en N-VA uit verband worden gespeeld. Uit peilingen blijkt dat ons kartel het grootste zou zijn als er nu verkiezingen waren, en dat stemt de paarse partijen natuurlijk ongerust voor de federale verkiezingen van 2007. Ik kan alleen maar hopen dat ze niet zo pervers zullen zijn om B-H-V te gebruiken om het Vlaams kartel te beschadigen. Politiek is wel niets voor trillende maagden, maar er zijn grenzen. Anders bestaat het gevaar dat de uiteindelijke winnaar de lachende derde zal zijn: het Vlaams Belang. Die partij neemt nooit zijn verantwoordelijkheid en hoeft nooit te zeggen hoe zij het probleem zou aanpakken. In B-H-V zit ze fluitend te wachten op een fiasco. Meer nog: ze sturen er actief op aan.
Uw politieke tegenstanders kondigen al maanden aan dat het geduld van uw Vlaamsgezinde achterban in verband met B-H-V zo goed als op is.
De WEVER: Tot spijt van we het benijdt, bestaat mijn achterban niet uit dommeriken. De meesten zijn heel goed in staat om een correcte analyse te maken van de politieke situatie. Zij roepen niet in het wilde weg dat we de boel moeten opblazen omdat het niet snel genoeg gaat. Ze zien namelijk in dat het belangrijker is om resultaat te behalen. In plaats van te zitten wachten tot onze mensen beginnen te steigeren, zou de VLD beter naar haar eigen achterban kijken. Uit de recentste peilingen blijkt dat veel VLD-stemmen rechtstreeks naar het Vlaams Belang doorschuiven.
‘N-VA steunt Elio Di Rupo’ kopte uw partij vorig weekend in een persmededeling over Di Rupo’s voorstel voor een referendum over het voortbestaan van België.
DE WEVER: En meteen daarna beweerde hij dat hij het niet ernstig had bedoeld. Al honderd jaar lang dreigen de Franstaligen met het einde van België telkens als ze in moeilijkheden zitten. Dat maakt echt geen indruk meer. Ik geloof niet dat België zal ophouden te bestaan door een revolutie, ik geloof in evolutie. Maar als Di Rupo zijn handschoen werpt, ben ik altijd bereid die op te rapen.
Door Ann Peuteman
‘Het Vlaams Belang zit fluitend te wachten op een fiasco.’
