Rusland en de VS spelen een machtsspel in de onderhandelingen over Syrië. Wie neemt het voortouw en bepaalt de vredesvoorwaarden?
De onderhandelingen in Wenen over de toekomst van Syrië hebben weinig concreets opgeleverd. De deelnemende landen, waaronder Turkije, de VS, Rusland, de EU en de aartsvijanden Iran en Saudi-Arabië, streven naar een wapenstilstand, over zes maanden, maar verder dan dat kwamen ze niet. Na de wapenstilstand zou er een overgangsperiode komen. Vraag is of president Assad dan aanblijft of niet. De Syrische oppositie, de VS, de Turken en de Saudi’s willen dat hij meteen opstapt. Rusland en Iran willen dat niet, al stelde Iran voor om na een half jaar een nieuwe stembusgang te organiseren. Met dien verstande dat de verkiezingen alleen kunnen doorgaan in door de regering gecontroleerde gebieden en winst voor Assad dan nagenoeg zeker is.
De strijd om Syrië gaat vooral tussen de VS en Rusland. Beide landen streven hetzelfde doel na – de IS verslaan en Assad uiteindelijk van de macht verdrijven – maar de vraag is wie Syrië naar vrede zal leiden en dus de vredesvoorwaarden zal bepalen. De Russen geven de VS momenteel het nakijken met hun offensief in Syrië, al verloopt dat een stuk trager dan ze hadden gehoopt. Ze rukken langzaam op ten noorden van de steden Homs en Hama, maar bij Aleppo boeken ze weinig vooruitgang. Toch lijkt het slechts een kwestie van tijd: de rebellen zijn goed bewapend, maar zullen allicht niet kunnen standhouden onder de aanhoudende Russische bombardementen. Slagen de Russen erin de rebellen snel neer te slaan, dan zullen zij het voortouw nemen in de onderhandelingen. In dat geval zal het regime van Assad aanblijven tijdens de overgangsperiode, onder de voorwaarden van Moskou.
Lukt het de Russen niet, dan zijn de Saudi’s en de VS aan zet, en dan zal Assad meteen moeten opstappen. Alleen spelen de Saudi’s een dubbele rol: ze bestrijden de islamistische groeperingen in Syrië, maar tegelijk financieren ze die ook. De strategie van de Amerikanen is ook allesbehalve solide. Terwijl ze het Vrije Syrische Leger bewapenen in hun strijd tegen Assad en de Russen, zitten ze rond de tafel met diezelfde Russen die de rebellen van het Vrije Syrische Leger bestrijden. Intussen bereiden de Koerden samen met de Amerikanen een aanval voor op Raqqa. Zolang de VS in het oosten blijven en de Russen in het westen van Syrië, lopen ze elkaar niet voor de voeten. Vraag is ook of de vijftig commando’s die de VS naar Syrië sturen een verschil zullen maken. Na de twee mislukte operaties van door de VS getrainde rebellengroeperingen wordt de komst van de vijftig Amerikaanse ‘supermannen’ met argusogen gevolgd.
Joanie de Rijke
Voor de VS moet Assad meteen opstappen, van Rusland mag hij nog een tijd aanblijven.
