Amerikaanse snelwegen zitten vol gaten, duizenden bruggen zijn slecht onderhouden en vliegtuigen staan in de file om op te stijgen. Maar de grootste achterstand hebben de VS op het spoor. En daar lijkt ondanks goede voornemens van president Obama voorlopig weinig verandering in te komen.
Je kúnt per spoor van San Francisco naar Los Angeles reizen. Elke dag slingert exprestrein nummer 11 van de nationale Amerikaanse spoorwegmaatschappij Amtrak over het glooiende, 750 kilometer lange traject dwars door Californië.
De reis is spectaculair en comfortabel. Tussen de badplaats Pismo Beach en de uitgestrekte voorsteden van Los Angeles volgt het tracé urenlang de ongerepte kustlijn van de Stille Oceaan. In de lounge van het panoramarijtuig zitten reizigers op de eerste rij voor vergezichten over zee. Een kaartje in de tweede klasse ( coach class), ruimer ingericht dan de eerste in Europa, is er vanaf 54 dollar (39 euro).
Je moet er echter wel een hele dag voor uittrekken. De ‘Coast Starlight’ vertrekt ’s ochtends iets voor negen uur uit Oakland, een voorstad van San Francisco, en komt ruim twaalf uur en vele (haarspeld)bochten later aan op de eindbestemming, met een gemiddelde snelheid net boven 60 kilometer per uur.
Reizigers zijn daarom vooral toeristen die vaak een eigen compartiment boeken, en minder welgestelde Amerikanen, veelal zwarten en Hispanics zonder auto, in de coach class. Op een enkele uitzondering na gelden treinen en bussen in de VS vooral als transportmiddel voor de armen.
Het reisschema is dermate ruim opgezet dat de trein vaak een half-uur te vroeg aankomt in Los Angeles, maar toch zijn urenlange vertragingen evenmin uitzonderlijk. Terwijl Californië bezaaid ligt met acht- of tienbaansnelwegen, voeren grote delen van de reis over enkelspoor, en soms krijgen goederenkonvooien voorrang op de passagierstrein, waardoor het oponthoud gemakkelijk oploopt.
Hogesnelheidslijn
Ooit moet de treinreis tussen de grootste Californische agglomeraties nog maar twee uur en 38 minuten duren. De meest bevolkte en rijkste staat van de VS beoogt de eerste te zijn met een hogesnelheidslijn (hsl) die prestaties levert vergelijkbaar met West-Europa en Azië.
Vooral de duizelingwekkende railontwikkelingen in China, dat in enkele jaren het grootste hsl-netwerk ter wereld heeft gebouwd, worden in de VS nauwlettend in de gaten gehouden. China ziet het spoor nog steeds als symbool van moderniteit, een gedachte die de VS al bijna een eeuw geleden lieten varen.
Tegenstanders van de hsl schonken vooral veel aandacht aan het treinongeluk waarbij afgelopen zomer in China veertig passagiers omkwamen. Dat zou erop kunnen wijzen dat de Chinezen iets te voortvarend te werk zijn gegaan. Voor sommigen is dat verontrustend, aangezien de Aziaten mogelijk mee zullen bouwen aan de Californische verbinding.
In naam kent het land nu al een hsl: de verbinding tussen Boston, New York en Washington aan de noordoostkust. Met een maximumsnelheid van 240 kilometer per uur en een gemiddelde van 130, blijven de treinen echter ver achter bij flitstreinen in Frankrijk en Spanje, waar topsnelheden van 320 tot 350 worden bereikt.
Onder de atypische oud-gouverneur Arnold Schwarzenegger, een van de schaarse Republikeinse voorstanders van de hsl, stemde de bevolking van Californië in 2008 in met een eerste financieringsronde van tien miljard dollar. Lange tijd gold 2020 als streefdatum voor de inaugurele rit, maar inmiddels vermijdt de website van de California High Speed Railway Authority prognoses, en schatten experts 2025 of later realistischer.
Critici hekelen de kosten die verder oplopen, terwijl de staat nu al enorme begrotingsproblemen kent. Als het aan de diverse groepen tegenstanders ligt, onder wie bijvoorbeeld leden van de conservatief-populistische beweging Tea Party, wordt het hele plan alsnog afgeblazen.
Socialisme
De Amerikaanse infrastructuur heeft al decennia te maken met teruglopende uitgaven voor onderhoud en investeringen. Het piept en kraakt op de versleten snelwegen, op de overvolle luchthavens en op de bruggen. De noodklok luidt met enige regelmaat, bijvoorbeeld in 2007 toen een brug in Minneapolis instortte en er dertien doden vielen. Maar tot een grootschalig reddingsplan heeft het vooralsnog niet geleid.
Van alle soorten vervoer is het spoor er het slechtst aan toe. Verbindingen zoals de huidige lijn tussen San Francisco en Los Angeles zijn slechts voor weinigen een serieuze reisoptie. En de schaarse stadsnetwerken die het land kent voor forensen, trekken evenmin veel reizigers.
President Barack Obama heeft meermaals aangekondigd dat hij het land met miljardeninvesteringen voor hogesnelheidstrajecten de 21e eeuw wil binnenloodsen. Binnen 25 jaar moet tachtig procent van de Amerikanen een hogesnelheidsstation binnen bereik hebben.
Een van de voornaamste spoorambassadeurs is vicepresident Joe Biden, ‘Mister Amtrak’, die tijdens zijn senatorschap frequent reiziger was op de lijn tussen zijn kiesdistrict in de staat Delaware en Washington. Hij is ervan overtuigd dat hogesnelheidstreinen net zo’n revolutionaire uitwerking kunnen hebben op het leven in de VS als de stoomlocomotief in 1830.
Groot obstakel is echter dat veel van zijn landgenoten daar anders over denken. Dit jaar kwam ongeveer 10 miljard dollar vrij voor hogesnelheidsprojecten verspreid over het land, maar een aantal Republikeinse staten, waaronder Florida, besloten de enveloppe simpelweg niet aan te nemen.
Veel rechtse Amerikanen vinden de hogesnelheidstrein een miljarden verslindend links speeltje, bedoeld om het land de kant van het socialisme op te duwen. ‘De ware reden voor de treinenpassie van progressieven is dat ze het individualisme van de Amerikanen willen verkleinen en hen vatbaar willen maken voor collectivisme’, verwoordt columnist George Will een gedachte die bij veel conservatieven leeft in Newsweek.
De hsl zal dus nog de nodige hobbels moeten nemen, in het land waar snelweg wordt vertaald als freeway.
DOOR OLIVIER VAN BEEMEN
