Sinds de mislukte coup van juli 2016 heeft de Turkse overheid al duizenden academici ontslagen. In Kocaeli, een havenstad ten zuiden van Istanbul, hebben enkelen onder hen een solidariteitsacademie opgericht. Daarmee willen ze hun sociale rol blijven vervullen.
Derya Keskin – Ex-docent arbeidssociologie (Universiteit van Kocaeli)
‘Dat we de Kocaeli Academie voor Solidariteit hebben opgericht, is op zich al een daad van verzet. Ze laat ons toe om academici te blijven en om colleges te blijven geven, aan onze studenten en belangstellenden. We hebben geen positie aan een universiteit nodig, geen salaris van de overheid. We willen maar één ding: ons werk voortzetten.’
‘Er zijn studenten die hier iedere week komen; de zaal is altijd vol. Sommigen zijn superbetrokken en politiek actief, anderen wat minder. Maar allemaal steunen ze ons. Allemaal geloven ze dat we de juiste keuze hebben gemaakt, dat we goede academici zijn, en dat we onrechtvaardig behandeld worden. Ze komen hier om les te krijgen, maar ook om ons een hart onder de riem te steken.’
Onur Hamzaoglu – Ex-hoofd van de medische faculteit
‘Op 1 september 2016 kregen we te horen dat we “per overheidsdecreet” ontslagen waren. Natuurlijk zat dat er al lang aan te komen, en toch was het een verrassing: we hadden geen idee dat het op zulke grote schaal zou gebeuren.’
‘Twee dagen later moesten we onze kantoren aan de universiteit leegruimen. We besloten er een feest van te maken, samen met onze studenten, collega’s en mensen uit de stad. Daarmee wilden we het regime een duidelijke boodschap geven: “Eén: we zullen niet uit Kocaeli vertrekken. Twee: we zullen niet stoppen met lesgeven. En drie: we zijn vastbesloten om naar de universiteit terug te keren.” Voor dat laatste zal een juridische strijd nodig zijn, maar de twee andere strijdpunten zijn persoonlijk en politiek.’
‘Eind september hebben we de Kocaeli Academie voor Solidariteit opgericht. Ze is zowel een plek om ons verzet vorm te geven als om onderdak te bieden aan ontslagen academici van andere universiteiten.’
Yücel Demirer – Ex-hoogleraar politicologie
‘Wij zijn altijd optimistisch geweest over de toenemende democratisering in Turkije. Maar terwijl we dat optimisme beleden, werden president Erdogan en de islamistische politici almaar repressiever. Ik gebruik zelden het woord “fascisme” – ik ben een politicoloog, ik moet goed oppassen welke termen ik gebruik – maar zo langzamerhand bestaat er geen ander woord meer voor de situatie in Turkije. De meerderheid negeert de rechten van allerlei minderheden, of het nu gaat over seksuele oriëntatie, religie of politiek. Of kijk naar mij: ik ben 53 jaar oud, en het is mij niet langer toegestaan om in dit land te werken of om naar het buitenland te gaan. Ik geloof niet dat de Turkse universiteiten klaar zijn om universele waarden en ideeën te omarmen, of toch niet op korte termijn. Over de lange termijn blijf ik optimistisch. Ik geloof in mensen, en in de strijd voor de goede zaak.’
‘Of woorden volstaan om de wereld te veranderen? Nee. Daar is een politieke strijd voor nodig.’
Özlem Özkan – Ex-docent geneeskunde
‘Veel mensen zijn bang om met ons geassocieerd te worden. Ze durven ons niet meer te ontmoeten, willen niet meer met ons in het openbaar gezien worden. Uitgenodigd voor conferenties worden we niet meer, en we kunnen nergens anders werk vinden. Zo worden we indirect gestraft. De AKP van president Erdogan probeert een nieuw Turkije te creëren. Maar beetje bij beetje groeit het verzet, zowel van onze ex-collega’s aan de universiteit als van de studenten. Dat geeft ons hoop.’
‘Of mijn ontslag me veranderd heeft? Ja. Ik ben een ander mens geworden, maar een stérker mens. Ik heb meer ervaring, sta met beide benen op de grond. Mocht ik terugkeren naar de universiteit, dan zou ik mijn studenten meer te bieden hebben dan voor mijn ontslag. Zo bekeken is onze situatie niets om bang voor te zijn, maar veeleer een bron van energie, een kans om te leren. De solidariteit die we óók voelen – van onze collega’s en van de samenleving – maakt ons sterker. En ook uit elkaar putten we moed.’
Door JORIS LEVERINK, foto’s ITALO RONDINELLA
