In Misschien zal ik toch blijven gaat het sociaalartistieke gezelschap Victoria Deluxe op zoek naar de stem van vrouwen in de grillige, mooie, maar vaak complexe relaties met de mannen in hun leven. ‘De veerkracht van vrouwen staat centraal.’
‘Hij heeft mijn vleugels afgeknipt, maar mijn benen heb ik nog.’
‘Zijt ge nog samen met hem?’
‘Ik wil weg. Maar misschien zal ik toch blijven.’
In het Gentse Dok Noord repeteren al maanden dertig vrouwen voor de première van Misschien zal ik toch blijven op 18 september. De tekst voor het nieuwe theaterstuk van Victoria Deluxe kwam tot stand na een oproep in september 2012. ‘Was ist los met dem Mann?’ stuurde de sociaal-artistieke theatergroep toen de wereld in.
Meer dan honderddertig vrouwen reageerden. Vijfenzestig van hen werden in de maanden daarna uitgebreid geïnterviewd over de boeiende maar complexe relaties met een man, of de man van hun leven. Een dertigtal vrouwen, amateurspelers en professionals, gaan dit najaar met het stuk op tournee.
‘De interviews verschilden sterk in toon en thema’, zegt Dominique Willaert, een van de schrijvers van het stuk en artistiek coördinator van Victoria Deluxe. ‘Sommige gesprekken waren zwaar. Wat sommige mannen een vrouw aandoen, keer op keer: psychologisch, fysiek of manipulatief geweld. Als man waren die gesprekken best confronterend voor mij. Het deed me nadenken over welk soort man ik zelf ben.
‘We hebben gekozen om geen veroordelend of moraliserend verhaal te schrijven. De vrouwen zijn geen lijdend voorwerp in het stuk en mannen zijn ook welkom op de voorstelling. De veerkracht van vrouwen staat centraal. Hoe ze kracht vinden om telkens opnieuw uit de modder op te staan. Geen enkele vrouw speelt haar eigen verhaal. In theater is het nodig om afstand te kunnen nemen.’
Francine is een van de vrouwen die reageerde op de oproep. ‘Mijn man is psychisch ziek, al vijftien jaar. In onze samenleving rust daar een groot taboe op. Dit was een kans om met mijn verhaal naar buiten te komen. Ik herkende me heel erg in de titel van het stuk. Ik heb getwijfeld om bij hem weg te gaan, ik ging ten onder aan de situatie. Maar als je samen kinderen en kleinkinderen hebt, vertrek je niet zomaar.’
Joe werkt al jaren voor Victoria Deluxe en pikte de oproep binnenshuis op. ‘Ik ben gelukkig in mijn relatie. Maar misschien maak ik ooit iets soortgelijks mee. Daarom wilde ik graag meespelen. Om alvast meer over de liefde en het leven te leren, wat beter gewapend te zijn. Onrechtstreeks confronteert het stuk me wel met andere vragen. Ik ben afkomstig uit de Filipijnen. Zal ik ooit teruggaan? Misschien zal ik toch hier blijven.’
Respect
Voor Nathalie draait de voorstelling om respect. ‘Twee jaar geleden zijn mijn man en ik gescheiden. Op zich is dat een doorsneeverhaal. Het waren eerder de kleine dingen die ik tijdens mijn interview met de schrijvers wilde benadrukken. Hoe je als vrouw soms het gevoel hebt dat je je meer moet bewijzen dan een man. Hoe mannen door bepaalde opmerkingen kwetsen, en wij hen dat voortdurend vergeven.’
‘Je hoeft als toeschouwer niet zelf te zijn misbruikt om je te herkennen in het stuk’, zegt Ilse, een andere deelneemster die zelf al heel haar leven werkt rond vrouwen, kunst en empowering. ‘Je hoeft geen man met een alcoholprobleem te hebben om de vele kleine verhalen en nuances te begrijpen. Het gaat over pijn, groeiprocessen en kwetsbaarheid, verteld vanuit vrouwelijk standpunt. Ik kom in mijn werk nog altijd mannen tegen die rechtvaardigen dat ze hun vrouw kleineren. Dat baart me zorgen.’
‘Waar ik het meest van schrok, waren de verhalen over incest door ooms, grootvaders, broers’, zegt Marga, een regelmatige speelster bij Victoria Deluxe. ‘Hier lopen vrouwen rond die dat meegemaakt hebben. Die verhalen vertelden over mannen met status die de grote meneer uithingen, terwijl ze zich aan kleine meisjes vergrepen.
‘Is het de straf van de vruchtbaarheid, die maakt dat vrouwen kwetsbaarder zijn? Ik weet het niet. Wel zie ik een belangrijke rol voor ouders en onderwijs in de opvoeding van meisjes en jongens. Het is belangrijk om je te kunnen weren.’
Misschien zal ik toch blijven gaat in première op 20 september. www.victoriadeluxe.be
DOOR ELKE LAHOUSSE, FOTO TOM VERBRUGGEN
