Het was de allerbelangrijkste zin van zijn speech. Wie ons zou willen proberen te stoppen, zei Vladimir Poetin, moet weten dat die poging ‘zal leiden tot consequenties die u nog nooit gezien hebt in uw geschiedenis’. Voor wie er nog aan twijfelde dat hij het over kernwapens had, voegde de Russische president er een zinnetje aan toe: ‘Wij zijn klaar voor elke uitkomst.’ Daarmee was alles gezegd. Met die ene opmerking gisterochtend zette Poetin zichzelf als overwinnaar op het bord, het hele Westen buitenspel en Oekraïne schaakmat.
De vele analyses van de ‘waanzin’ van Poetin, die nu her en der opduiken, proberen scherp te stellen op het doel dat Poetin zou willen bereiken: de hereniging van Rusland met de broeders in Oekraïne, een spectaculair hoofdstuk in de geschiedenisboeken, of zijn ‘verlangen naar een imperium’, zoals de Amerikaanse president Joe Biden het gisteren uitdrukte. Die analyses zijn niet naast de kwestie. Maar de speculaties zwijgen over de manier waarop Poetin die doelen wil bereiken. Zijn militaire methodes blijken veel intelligenter, en ook veel efficiënter, dan zijn bijna religieuze doelen suggereren. De assertiviteit waarmee het Russische leger de laatste uren Kiev aanviel, doet veel westerse regeringsleiders met de ogen knipperen. De inwoners doet ze verstijven van angst.
Van Emmanuel Macron zal geen heil komen.
En het Westen? We staan erbij en we kijken ernaar. Precies zoals Poetin vooraf had ingeschat. Die calculatie had de Russische president al een hele tijd geleden gemaakt: hij kon ervan op aan dat Washington, Londen, Parijs en zeker Berlijn niets zouden doen. Alle betrokken opperhoofden hadden hem dat vooraf namelijk gezegd.
Natuurlijk, ze hadden de afgelopen weken de mond vol van sancties. Die worden al een hele week gezwind en eensgezind opgelegd. Dat nu ook de grote Russische banken zijn afgesloten van een groot deel van het internationale verkeer, doet Moskou pijn. Handelsbelemmeringen, een visumverbod voor de rijke vrienden, en geen reservestukken meer voor de burgerluchtvaart: het is allemaal knap lastig. Maar voor wie uit is op een regimewissel, is dat een kleine prijs. Voor Poetin was de cruciale vraag: zou het Westen ook militair ingrijpen, als hij de Oekraïense president Zelensky over de kling zou jagen? Nee, dat zouden we niet. En dat heeft Joe Biden van bij het begin ook gezegd. Oekraïne is geen NAVO-lid, en daarmee uit. Daar riskeren we geen derde wereldoorlog voor, en zeker niet ‘met consequenties die u nog nooit gezien hebt in uw geschiedenis’.
Van Emmanuel Macron zal geen heil komen. We konden er nog mee lachen, een paar weken terug, toen Poetin de Franse president aan een belachelijk grote tafel in het Kremlin liet plaatsnemen voor een zoveelste vruchteloos onderhoud. Op verzoek van Zelensky belde Macron gisteren nog maar eens met de Russische president. Maar nee, Poetin wil de gevechten niet staken, ook niet als het Elysée dat vraagt. Van Duitsland heeft Poetin zo mogelijk nog minder te vrezen. Sinds de voormalige sociaaldemocratische bondskanselier Gerhard Schröder zijn ziel aan Gazprom verkocht – dat is toch al even geleden – probeert Berlijn de Russische president vooral niet te grieven. En Joe Biden? Die was de afgelopen dagen een uitstekende voorspeller van wat zou gebeuren. Hij voorspelde bijvoorbeeld op weergaloze wijze hoe hij zelf heel passief zou blijven. In een videoboodschap op Telegram sprak Zelensky vanochtend om zes uur nog eens zijn teleurstelling uit: ‘De allergrootste grootmachten kijken toe vanuit de verte.’
En de verste van die verre grootmachten kijkt aandachtig toe. De Chinese president speelt een haast onzichtbare, maar cruciale rol in deze oorlog. Niet alleen omdat de Russische president in het recente verleden al weleens vaker morele steun van hem heeft gekregen, bijvoorbeeld op Poetins verjaardagspartijtje op Bali. Of omdat ze er allebei heilig van overtuigd zijn dat het Westen naar de decadentie aan het afglijden is, en dat alleen een harde hand de democratisering van de ellende kan vermijden. Maar ook omdat Xi Rusland kan ondersteunen, met import en export, en met financiële reserves.
Nee, Xi is niet ondubbelzinnig tevreden als opstandige volksrepublieken zoals Donetsk zomaar steun krijgen van een natie met kernwapens. De situatie in Taiwan is te vergelijkbaar om dat zomaar prima te vinden. Maar Xi laat Poetin zijn gang gaan. Dat is voor de Russische president al meer dan genoeg.
