Is het eetbaar ? Foto’s van Martin Parr : konsumptie en toeristische komedie.

Tegenwoordig is veel fotografie vooral met zichzelf bezig. Konceptuele vragen monden uit in pikturale reflexen, in een aanleunen bij de schilderkunst. Wat het beeld is, is belangrijker dan waar het een beeld van is. De Britse Magnum-fotograaf Martin Parr laat zien dat fotografie een objektieve beschrijving is en dat daarin een sterke kommentaar kan schuilen. Hij toont aan hoe fotografie de belangstelling voor de wereld prikkelt en wij geen afstandelijke beschouwers zijn maar deelnemers aan haar spel. Formele vragen worden in zijn werk niet opzij geschoven maar gebruikt. Bij Parr leeft de verslaggever in harmonie met het konceptuele beeldbewustzijn. Het klimaat van zijn beelden is er niet apocalyptisch door geworden maar speels, ironisch en ontzettend aktueel.

De twijfel of fotografie wel “naar” de wereld kijkt, ligt aan de basis van zijn blik op die wereld. Hij laat zien dat de fotografie de wereld heeft opgeslokt, dat de fotografische blik ons aller oog is geworden en dat die radikaal blasé is. Parr (1955) is een grappenmaker. De opvolger van Doisneau. Maar Doisneau beschreef eeuwenoude verhoudingen, Parr beschrijft de nieuwe konsumptie. Tussen mensen gebeurt bij hem niets meer niet toevallig heet zijn projekt “Bored Couples” , tussen mensen en dingen gebeurt des te meer. Dingen die men grijpt en eet, maar ook de dingen die men alleen kan bekijken, worden hongerig afgetast al was het oog het verlengde van de tong. “Is het eetbaar ? ” : zo kijkt de konsument, de toerist, naar de wereld. “Wat is het ? ” lees je op geen enkel gezicht meer. Ieder monument, iedere vakantieplaats, ieder natuurspektakel zag er in de vakantiebrochures zoveel “haptischer” uit dan in de werkelijkheid. Een vaag wantrouwen wroet in ieders achterhoofd : is dit de zoveelste oplichterij ? Misschien dat nabootsingen en miniaturen daarom zoveel sukses hebben. Daarvan weten we tenminste zeker wat ze zijn, een indrukwekkende nabootsing. Als nabootsing zijn ze werkelijk, een ultiem houvast.

Geen enkel essay over het hedendaags toerisme en ook het kunst-beleven vandaag is niets anders dan veredeld toerisme is zo openbarend als deze foto’s. Niet in het drama van honger en oorlog, maar in de komedie van het toerisme peilen we het best de armoede van deze tijd.

Dirk Lauwaert

Centre National de la Photographie, 11 rue Berryer, Parijs 8, van 12 u tot 19 u, dinsdag gesloten.

Martin Parr, “Small World” : ironisch en aktueel.