Muziek en stilte onderhouden een cyclisch verband. Stilte is van muziek beginvoorwaarde én gevolg. Rosario, een taalgrensoase in het hart van het dorpje Bever, bouwt rond die waarheid zijn festivalletje Musica Sacra.
Verstilling. Wat een prachtig woord. Spreek je het uit, dan las je vanzelf een pauze in, niet omdat het retorische versterking nodig heeft, maar gewoon door de lief dwingende kracht ervan. Het klinkt merkwaardig plechtig, zonder pompeus of oubollig te zijn. Verwijzend naar woordeloze momenten die iedereen zich wel herinnert. Verstilling voelt aan zoals wellicht onthaasting deed voor het, modieus geworden, zijn betekenis verloor.
Verstilling is niet gewoon stilte. Ze is een proces, een figuurlijke activiteit, een heimelijke dynamiek. Een toestand van ontvankelijkheid, die nochtans wat vergt. Ze is moeilijk en moeiteloos tegelijk. In die zin is ze het wezen van muziek en musiceren.
Het bevreemdt hoe weinig mensen, zelfs concertgangers, beseffen hoezeer de kwaliteit van een muzikale ervaring staat of valt met verstilling. Zelfs het meest basale, oppervlakkige aspect ervan – zwijgen en het vermijden van hoesten in al zijn kleur- en smaakvarianten – is vaak een probleem. Het lijkt met lucht en tongval samen te hangen: Brussels en Brugs publiek maakt lawaai. Gents en vreemd genoeg Antwerps veel minder.
Misschien wel het beste publiek van de wereld vind je in Bever. Daar heeft Johan Vriens een voormalig kloostertje ecologisch verbouwd tot Rosario, een stiltecentrum, een soort van bed, breakfast & supper maar dan niet voor toeristen. Naar Rosario ga je niet om iets te gaan bezichtigen. Ergens aan deelnemen, dat kan, al naargelang. Helemaal niks doen: aanbevolen. De nacht is er nog donker, de kleuren nog vers. Dat is al heel wat.
Je kunt er ook nu en dan bescheiden concerten bijwonen, hetzij sporadisch in het seizoen, hetzij op 14 en 15 augustus tijdens het festivalletje Musica Sacra. De bezetting van de concerten is nooit massaal, maar de musici zijn van de fijnste soort. Er is de juiste stilte waaruit muziek kan ontstaan – geen oorverdovende of doodse stilte, een zacht gonzende.
Musica Sacra laat zich met of zonder maaltijdarrangement genieten, maar het gaat vooral om de concentratie en de muzikanten. Op 15 augustus zijn er de vaste waarden: de vocale groep Psallentes, dit jaar bijgestaan door Laïssirene Jorunn Bauweraerts, de wandeling met muzikale stops, en het klassieke slotmoment door het vocale ensemble Aquarius met de monumentale Kanon Pokajanen, oud-Slavische boetepsalmen gezet door Arvo Pärt. Die laatste zou dit jaar misschien opnieuw persoonlijk zijn opwachting maken.
Verder zijn er een concert van Laïs zelf, en op 14 augustus een oosters getinte dag, met lezingen over en concerten met Turkse muziek. Ensemble Sarband speelt ten dans.
INFO: www.rosario.be EN www.musicasacra.be
Rudy Tambuyser
