DOOR FRANS VERLEYEN

IN OUDE GEDICHTEN EN ROMANS was de zwervende fortuinzoeker een bewonderd personage. Hij maakte voetreizen naar Rome, ging aan boord van zeilschepen op de lange vaart, trok zich terug op tropische eilanden om er ongevraagd een plantage aan te leggen of van kleurige inboorlingen een portret in olieverf te maken. Schoolkinderen leerden ?Is uw wereld hier klein, ginds toch wacht u een strand” zingen. Die weidse vergezichten waren geparfumeerd met veel idyllisch kolonialisme. Want blanken hadden weinig of geen last van grenzen. De aarde met haar goederen en mensen was immers hun eigendom.

Vorige week werden op een Antwerpse begraafplaats twee houten kruisjes aangebracht. Ze droegen een opschrift : ?Onbekende Verstekeling 1″ en ?Onbekende Verstekeling 2″. Zo heten voortaan de twee Afrikanen die, tussen een lading cacaobonen, dood werden aangetroffen in het ruim van een vrachtschip uit Malta. Hun klandestiene overtocht, bedoeld om de beroemde Belgische chocolade te bereiken, mislukte. Het is niet voor iedereen weggelegd Europa levend binnen te komen.

In Londen agiteert een dissidente intellektueel, Mohammed al Masari, tegen de teokratische regering van zijn geboorteland Saudi-Arabië. Naar dat thuisfront stuurt de man onophoudelijk faxberichten met informatie over wat hij beschouwt als de ware politieke toedracht in de door een norse oligarchie gepresideerde en gecensureerde oliestaat. Daar is de plaatselijke woestijnkoning blijkbaar niet gelukkig mee. Hij vroeg aan John Major, premier van Groot-Brittannië, de lastpost buiten te gooien. Dat zal weldra gebeuren. De bevoegde minister deed daar niet eens schijnheilig over : ?onze ekonomische belangen in de Golf, waar wij een belangrijk wapenleverancier zijn, wegen zwaarder dan de rechten waarop de heer Al Masari zich beroept.” Hij mag zich gaan vestigen op het Antilliaanse eiland Dominica. Voor Londen is hij voortaan ongewenst en dus illegaal.

Er gaat geen dag voorbij of dat woordje ?illegaal”, synoniem van onwettelijk, staat in onze kranten. Het is zo vertrouwd gaan klinken dat het als zelfstandig naamwoord een automatische betekenis gekregen heeft : die van een vreemdeling zonder geldige verblijfspapieren. De oudere verwijzing naar bij voorbeeld ondergronds verzetswerk de illegaliteit tegen de Duitse bezetter in de oorlogsjaren, is in vergetelheid geraakt.

De nieuwe, moderne onwettelijkheid roept dus meteen het beeld op van de doorgaans haveloze asielzoeker die ?uitgeprocedeerd” is en naar wie de politie dus op klopjacht gaat om hem samen met zijn gezin op een trein, vliegtuig of boot te zetten. Weg is weg. Daar bestaan overigens nette regelingen voor, in samenwerking met de landen die deel uitmaken van het Schengen-verdrag aan de hand waarvan de Europese Unie haar buitengrenzen tegen indringers beschermt. De openbare opinie vindt dat uitstekend.

Aan het slot van elke belangrijke bijeenkomst steken socialisten een vuist in de lucht en zingen zij de Internationale, het lied dat ?de verworpenen der aarde” uitnodigt om zich als proletarische wereldbroederschap fier op te richten en hun ketenen los te maken. Ook politieke kristenen laten er geen gras over groeien. In al hun geschriften en programma’s huldigen zij de unieke, onvervangbare waarde van elke menselijke persoon die de hoeksteen van hun ideologie heet te zijn. Hoe een mens uitsluitend krachtens zichzelf en zijn afkomst ?illegaal” genoemd kan worden, is dan ook een vraag die bewindslieden van de huidige koalitie (CVP-SP) niet graag horen. Zij noemen haar demagogisch.

Toch maakt zelfs de Belgische kardinaal zich zorgen over de ?wreedheid” waarmee les damnés de la terre door het vluchtelingenbeleid van gisteren Louis Tobback en vandaag minister Johan Vande Lanotte worden aangepakt. Men kent de nieuwsbeelden en verhalen : volle transitcentra met prikkeldraad errond, moeizame screenings met veel computergedoe, ontsnappers die verdrinken in de gracht rond de bunker van Walem, vriendelijke Sikhs of Iraniërs die onder protest van hun liefhebbende dorpsgenoten worden uitgedreven.

Het is van belang te beseffen dat het begrip ?illegaal” niet wordt gehanteerd terwille van daden of handelingen, maar uitsluitend op grond van de plaats waar een menselijke persoon zich bevindt en waar een overheid hem niet wenst te zien : het territorium van een, in ons geval, Europese natiestaat. Volgens tal van auteurs verkeert deze laatste in volle ontbinding en is hij zijn zowel ekonomische als politieke bruikbaarheid snel aan het verliezen. Waar het erop aankomt vreemdelingen te weren, is dat echter geenszins het geval. Bijna elke blanke gaat of staat wereldwijd waar hij wil, maar thuis houdt hij de knip op de nationale deur.

VEEL SOCIALISTEN, KATOLIEKEN OF LIBERALEN beseffen immers niet meer waar hun eigen benaming voor staat en wat de morele lading van hun levensbeschouwing zou moeten zijn. Vooral hun aanvoerders morsen maar wat met de waarheid, met de heiligste beginselen en historische grondslagen van hun officieel geproklameerd gedachtengoed, strijdig met hun daden maar geschreven op de verbleekte vlaggen waarachter zij het volk graag zien lopen. Macht hebben ze wel, en veel, maar etische betrouwbaarheid nauwelijks. Daar had zelfs wijlen François Mitterrand last van.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content