Voor de meesten is het een geruststelling dat hun begrafenis niet bijgewoond zal worden door een meute autonoom agerende robots. Voor professor John McCarthy, die afgelopen week overleed, zal het gebrek aan robots op zijn begrafenis toch een kleine teleurstelling zijn geweest. McCarthy was de bedenker van de term ‘artificial intelligence’, en was ervan overtuigd dat robots geprogrammeerd konden worden om op een nagenoeg menselijke manier te redeneren.
John McCarthy was een wonderkind. Als zoon van een Ierse vader en een Litouws-Joodse moeder maakte hij zeker geen deel uit van de gevestigde elite. Tijdens zijn tienerjaren leerde hij zichzelf wiskunde door syllabussen van het naburige California Institute of Technology te bestuderen, waar hij later zijn studie zou aanvatten. McCarthy was door zijn zelfstudie zo bedreven dat hij als zeventienjarige direct naar het derde jaar wiskunde mocht. Ook als academicus was hij bijzonder veelzijdig. Behalve wiskundige en computerwetenschapper was hij ook sciencefictionauteur.
McCarthy was in zijn vakgebied al bij leven een legende. In 1955 introduceerde hij de term ‘artifi-ciële intelligentie’, een concept waarmee hij computers als mensen wou laten denken en handelen. ‘Elk leerproces kan zodanig precies beschreven worden dat een machine het kan nabootsen’, was zijn vaste overtuiging. In 1958 ontwikkelde hij Lisp, een programmeertaal die tot op vandaag gebruikt wordt bij de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie.
Met de uitvinding en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie werd hij niet alleen de grondlegger van diverse toepassingen als videospelletjes, schaakcomputers en stemherkenning. Het idee dat robots op nagenoeg menselijke wijze kunnen redeneren en handelen, dat in talloze succesfilms en jeugdseries wordt uitgewerkt, is nagenoeg volledig ontwikkeld door John McCarthy.
McCarthy was ook de grondlegger van time-sharing, een systeem waarbij de rekenkracht van een computer over verschillende gebruikers werd verdeeld. Zijn onderzoek vormde zo de basis voor hedendaagse toepassingen als het internet, e-commerce en cloud computing. Zijn onderzoek liet in de jaren zeventig ook een blijvende indruk op Steve Jobs en Steven Wozniak, die later het computerbedrijf Apple zouden stichten. Zelfs tijdens zijn emeritaat bleef McCarthy’s vooruitziendheid legendarisch. Zo voorspelde hij het succes van sociaalnetwerksites al in De robot en de baby, een kortverhaal uit 2001.
In tegenstelling tot vele collega’s bleef McCarthy ook op het eind van zijn leven een onverbeterlijke optimist. ‘Alles komt goed, zelfs als mensen mijn raad niet opvolgen’, zou hij ooit aan zijn dochter gezegd hebben. Voor de doorsnee-internetgebruiker of -filmliefhebber is het een geruststellende gedachte dat sommigen dat wel hebben gedaan.
Jeroen Zuallaert
