Je hebt ouders die meteen ‘nee’ antwoorden als de kinderen iets vragen, maar na tien keer zeuren toegeven. En je hebt ouders die even tijd vragen om te antwoorden en dan een nee geven die een nee blijft. Voor beide modellen valt iets te zeggen. Het eerste is te vergelijken met bowlingballen die gevuld zijn met zachte wol. Een harde schaal waaronder, eenmaal doorgebroken, een zachte vulling zit. Het tweede vergelijk je het best met tennisballen met een betonnen kern.
Het voordeel van het eerste model is dat je autoriteit uitstraalt en het gevoel hebt dat je orde nastreeft. Dat je goed opvoedt. Je antwoordt snel. Gevat. Duidelijk. Het nadeel is dat je niet echt de tijd hebt genomen om te zien of er in dit geval toch ruimte is voor enige toegeeflijkheid. Kom je later tot die vaststelling, dan ga je plots buigen. Bovendien is door de aanvankelijk harde houding je populariteit gedaald, zodat je geneigd bent meer toe te geven dan nodig is.
Het voordeel van het tweede model is dat je heel benaderbaar bent. Zacht van aard. Als je klaar bent met je antwoord, dan geef je de indruk dat je daar lang en grondig over nagedacht hebt. Het nadeel is dat je daarna ook onverzettelijk bent. Kinderen vinden dat er met zo’n ouder niet te praten valt.
Een gezin met twee tennisballen als ouders is voor een kind de hel. Lieve mensen maar onwrikbaar. Onderdanigheid is, naast ongehoorzaamheid, vaak de enige uitweg.
Een gezin met twee bowlingballen is een complete chaos. Niets is duidelijk, niets is zeker.
Ideaal is de combinatie van de twee. Ma tennisbal, pa bowlingbal. Of andersom. Willen de kinderen duidelijkheid, dan vragen ze het hier. Willen ze onderhandelen, dan vragen ze het daar. Dat is gezond. Aan de ene kant leren ze leven met grenzen, aan de andere kant leren ze dan weer onderhandelen over die grenzen. Ze leren door ondervinding wat de verstandigste manier is om door beton te breken, iets wat ze later nog vaak nodig zullen hebben.
Die twee modellen zie je ook vaak terug in het bedrijfsleven. De meeste bazen zullen kiezen voor het tennisbalmodel: ‘Met mij kunt u altijd praten.’ De meeste medewerkers kiezen voor het bowlingbalmodel. ‘Mij gaan ze deze keer niet hebben.’
Ook in de manier waarop de politiek omgaat met de media herkennen we de twee modellen. Onlangs verzekerde de regering de baas van de Post dat ze lang en grondig zou nadenken over zijn vergoeding, waarna ze hem via de krant haar beslissing meedeelde zonder dat er nog ruimte was voor onderhandeling. De regeringsleden die gelukkig waren met die beslissing genoten van het voordeel van het model: ze werden door hun achterban ‘standvastig’ en ‘besluitvaardig’ bevonden. In linie met het succes van de staatssecretaris voor Migratie: ‘Ik hoor u, ik begrijp u, maar ik voer trouw het beleid uit dat de regeringspartners hebben bepaald.’
De leden die ongelukkig waren met de beslissing genoten van de nadelen van het model: het onomkeerbare van de beslissing.
En vorig weekend liet de burgemeester van Antwerpen, de stad die in de kijker kwam met haar harde uithaal naar vuilnismannen die drinkgeld vragen voor Nieuwjaar, zich heel mild uit in Gazet Van Antwerpen. Had hij al een fooi gegeven? ‘Ja, effectief, zoals elk jaar. Dit jaar heeft mijn moeder het gedaan.’ Hij voegde er een gemoedelijke knipoog aan toe. De soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend. Bowlingbal. Zijn voorganger, bekend om zijn warme en gastvrije retoriek, toonde de wereld zijn slagvaardigheid door hoofddoeken te verbieden achter de loketten van de stadsdiensten.
Politieke partijen met harde stellingen zullen altijd hun best doen om bij het veldwerk zo zacht en menselijk mogelijk over te komen. Partijen wier programmateksten veel warmte en menselijkheid uitstralen, zullen dan weer hun best doen om in de praktijk van alledag kordate besluitvaardigheid te tonen. Zelfs al is die ongepast of ongewenst.
Die twee modellen zitten in de menselijke natuur. Al hebben ze nadelen, echt gevaarlijk zijn ze niet. Zolang ze elkaar maar in evenwicht houden, en zolang wij het recht behouden om tussen de twee te mogen kiezen.
Sommige mensen zijn bowlingballen gevuld met wol, anderen zijn tennisballen met een betonnen kern. Je hebt ze alle twee nodig.
