Fotograaf Max was de eerste. Eind juni zette hij zijn laddertje voor het St Mary’s Hospital in Londen en het lange wachten begon. Niemand had ook maar enig idee wanneer Kate zou bevallen van een koninklijke baby. Maar goed, je weet maar nooit. Al spoedig volgden de collega’s die hun plek met plakband markeerden. Het was landjepik op de vierkante centimeter.
Wat begon met een paar journalisten, was drie weken later uitgegroeid tot een mediacircus van kolossale proporties. Op de dag dat Kate werd opgenomen in het ziekenhuis, stonden honderden journalisten, fotografen, cameraploegen en satellietwagens uit de hele wereld klaar. Van Japan tot Brazilië, van India tot Hongarije. Ook buiten Buckingham Palace, het werkpaleis van koningin Elizabeth, was een klein mediadorp verrezen.
Wat is dat met die fascinatie voor het Britse koningshuis? Wat maakt de Windsors zo anders of belangrijker dan de vorstenhuizen van andere Europese landen? De leden van de Britse koninklijke familie zijn breed bekend bij journalisten, maar vraag een gemiddelde verslaggever hoe de kinderen van de Belgische koning Filip of de Spaanse kroonprins heten en hij blijft het antwoord schuldig. Als niemand geïnteresseerd is in deze koningshuizen, waarom dan wel in het Britse? Een rationele verklaring lijkt er niet te zijn.
Toegegeven, het plaatje is schitterend. De Britten zijn de meesters van pomp & ceremony, met al hun militaire eerbetoon, de schitterende kostuums en de onbegrijpelijke, maar fascinerende tradities. De heraut die in vol ornaat buiten het ziekenhuis de geboorte van een prins aankondigt. De geboorteakte die op een gouden schildersezel achter de paleishekken wordt geplaatst. De saluutschoten, de soldaten in zwarte berenmutsen, de wisseling van de wacht. Het is koninklijk theater dat weliswaar dateert uit de middeleeuwen, maar nog steeds goed werkt op de televisie van de 21e eeuw. Geen wonder dat koninklijke gebeurtenissen steeds vaker in de rubrieken van het show- en entertainmentnieuws verschijnen.
Ook Max Foster, ‘royalty correspondent’ van CNN, was er vroeg bij. De Amerikaanse nieuwszender heeft een vaste verslaggever voor al het nieuws rond de Windsors. Ruim een week voor de geboorte had Foster al postgevat voor het ziekenhuis en elke dag moest hij een reportage leveren. Maar wat doe je als je eigenlijk geen nieuws te melden hebt? Verslagen gaan dan al snel gepaard met ronkende teksten. ‘De Britten zijn in de ban van de babykoorts.’ Of: ‘De Britten worden helemaal gek van de zenuwen. De spanning stijgt tot ondraaglijke hoogten.’
Media creëerden zo een valse werkelijkheid waarmee ze hun overdadige verslaggeving legitimeerden.
De journalistieke nageboorte was niet veel beter dan de barensweeën van deze mediahype. Sommige kranten besteedden maar liefst 18 pagina’s aan de geboorte van de baby. De witte omslagdoek waarin het prinsje was gewikkeld, werd uitentreuren geanalyseerd. En leken de stippen van Kates jurk niet verdacht veel op de stippen van prinses Diana’s jurk toen ze haar zoon William in 1982 presenteerde aan de wereld? Het zijn dagen waarop je je afvraagt of de kranten en omroepen, waarvan de budgetten zo onder druk staan, hun geld niet beter kunnen besteden.
Ik hoorde veel collega’s de afgelopen weken beweren dat ‘ons publiek hiervan smult’ en ‘dat de hele wereld hierop wacht’. Een ‘feelgoodstory’ in tijden van crisis. Maar waar is die aanname op gebaseerd? Op lucht, zo lijkt het. De overgrote meerderheid van de Britten is weliswaar voorstander van de monarchie, maar zelfs de trouwste royaltyfans konden hun irritatie niet onderdrukken. ‘De helft van mijn krant ging over de baby. Waar is al het andere nieuws?’, zei een boze beller op de BBC-radio. De babykoorts was vooral een mediakoorts.
Ik kan mezelf niet vrijpleiten. Ik was evengoed onderdeel van het circus dat voor het ziekenhuis stond geparkeerd. Natuurlijk zouden we de geboorte van een kind niet onvermeld laten, maar met opdrachtgevers was afgesproken dat we met de nodige afstandelijkheid zouden berichten. Toen de carrousel eenmaal op gang kwam, vlogen alle afspraken uit het raam. Je had het gevoel dat je werd meegesleurd in een kolkstroom waaraan je niet kon ontsnappen. Dat is het diepste probleem van de moderne media. We hebben geen enkele moeite het gaspedaal in te drukken. We slagen er zelden in de rem te vinden.
Het is koninklijk theater uit de middeleeuwen, dat nog steeds goed werkt op de televisie van de 21e eeuw.
