Het bedrijfsleven kan geen werk scheppen, de regering bespaart en de werknemer zet zijn stekels op.

DE normen van Maastricht en niets dan de normen van Maastricht. Zo luidt in de feiten het credo van de in het voorjaar aangetreden nieuwe regering. De begrotingsronde 1996 dringt het overheidstekort terug tot drie procent van het bruto binnenlands produkt (BBP). Dat staat op het toegangsticket voor de Europese muntunie, die op 1 januari 1999 moet ingaan maar pas tegen juli 2002 tot het gebruik van munten en biljetten in de Europese eenheidsstandaard verplicht. De nieuwe besparingen en lasten zijn minder zwaar dan gevreesd, maar de regering kondigt nog meer aan : besparingen bij de hervorming van de sociale zekerheid.

De Belgische staatsschuld, 130 procent van het BBP, beloopt het dubbele van de Maastricht-norm. Er is echter beterschap en Europa lijkt dat te waarderen. De Belgische staat geniet internationaal hoge kredietwaardigheid. Financieminister Philippe Maystadt (PSC) krijgt trouwens bij het uitschrijven van staatsleningen meer geld aangeboden dan hij nodig heeft.

De ekonomische groei, die in 1994 fel was, vertraagt lichtjes. Naar ekonomische analisten geloven slechts tijdelijk, hoewel daarover twijfel bestaat. In elk geval blijft de groei onvoldoende groot om nieuwe werkgelegenheid te scheppen. Hoe prioritair de federale en gewestelijke regeringen de werkgelegenheid ook bestempelen, het aantal uitkeringsgerechtigde volledig werklozen loopt over het half miljoen. De cijfers liggen hoger dan vorig jaar. Bedrijfsplannen, arbeidsherverdeling, kortingen op werkgeversbijdragen in uitvoering van het globaal plan van 1993 en alle andere werkbevorderende technieken de kollektieve arbeidsovereenkomsten 1996-1997 waar de sociale partners het hele jaar in hun paritaire komitees mee bezig zijn, kunnen blijkbaar alleen een nog hogere werkloosheid voorkomen.

Het aantal faillissementen bereikt eind 1995 een rekordhoogte en sedert een paar maanden volgen de bedrijfsherstruktureringen mekaar in versneld tempo op. De herstrukturering van Union Minière staat model : 1.700 werknemers vloeien af om de rendabiliteit van de non-ferrogroep te herstellen. De sanering van de NMBS, met duizenden aangekondigde ontslagen en zware inleveringen op het loon, leidt tot sociale onrust. Het nieuwe besparingsplan van Sabena gaat gepaard met een primeur in het sociaal overleg : Pierre Godfroid zegt alle bestaande kollektieve arbeidsovereenkomsten op.

SIGNAAL.

De managers van hele en halve overheidsbedrijven trekken ten strijde tegen de koppeling van de lonen aan de index van de konsumptieprijzen. Tussendoor betoogt het openbaar ambt. De ambtenaren willen meer werk en het behoud van hun statuut. De regering zit nog steeds verveeld met de beschuldiging van voorzitter Willy Peirens van de kristelijke vakbond (ACV) : voor de overheid is de werkgelegenheid geen prioriteit, ze moet dringend een signaal geven.

De banksektor veroorzaakt paniek, met de aankondiging door een direkteur van de Generale Maatschappij dat op middellange termijn de informatietechnologie de helft van het personeel werkloos zal maken. De banken doen zenuwachtig. De belastingdiensten zitten in hun nek met achterstallige vorderingen voor overmatig gebruik van vrijstellingen bij aankoop van buitenlandse obligaties. Anhyp geraakt erdoor in nog grotere moeilijkheden. Maar de fiskus bijt door : een zestigtal ondernemingen ontsnapte aan drie miljard belastingen.

De Nationale Maatschappij voor Krediet van de Nijverheid (NMKN) is nu goed en wel een dochter van de ASLK-Bank. Bacob-Bank legde de duimen in de overnamestrijd.

De Belgische munt, de trots van goeverneur Alfons Verplaetse van de Nationale Bank, blijft de Duitse mark op de hielen zitten. Hij staat sterk, maar krijgt daar niet langer alleen loftuitingen voor. De sterke munt, met een lagere rente voor gevolg, verzacht weliswaar de rentebetalingen op een overheidsschuld van goed tienduizend miljard frank. Maar de exporterende bedrijven kunnen steeds moeilijker hun produkten slijten in landen met zwakkere munten. Dat de dollar laag noteert, verergert hun problemen. Industriëlen durven publiekelijk over de sterke frank te klagen.

De inflatie is van de laagste in Europa, de gewone index van de konsumptieprijzen blijft zelfs rustiger dan de gezondheidsindex. Met een sterke frank en een lage inflatie gaat er teoretisch geen koopkracht verloren. De gezinnen konsumeren echter niet. De spaarkwote van de Belgen ligt alarmerend hoog. Het uitblijven van groei in de konsumptie wordt probleem nummer een voor de heropleving van de ekonomie.

Voorzitter François Janssens van de socialistische vakbond (ABVV) overlijdt en wordt, na een pijnlijke en nogal ondemokratische interne strijd, opgevolgd door Michel Nollet. Die deelt de macht met Mia De Vits. De vernieuwing van de vakbondstop vergemakkelijkt het sociaal overleg niet. Dat overleg verloopt erg moeilijk. Zo is er nu een wet met een meerjarenplan voor de werkgelegenheid met een versterking van de stimulansen uit het globaal plan. De sociale partners kwamen daarover immers niet tot overeenstemming. De regering stimuleert ook weinig het sociaal overleg, integendeel. Eigen maatregelen willen kortsluitingen veroorzaken. De hele diskussie over het stakingsrecht loopt vast, zelfs de regering weet er geen kanten mee uit.

In de vierjaarlijkse sociale verkiezingen handhaaft het ACV zijn positie van sterkste in Vlaanderen. De liberale vakbond gaat vooruit, maar struikelt net voor de drempel van tien procent.

In tegenstelling tot het Belgische overleg doet het Europese het goed. De Europese vertegenwoordigers van de werkgevers en van de werknemers sluiten hun eerste kollektieve arbeidsovereenkomst, over het ouderschapsverlof.

Naar het jaareinde toe laait de diskussie over de hervorming van de sociale zekerheid op. Eerste-minister Jean-Luc Dehaene (CVP) laat in zijn kaarten kijken. Het wordt geen grootscheepse hervorming, geen revolutie die alles overhoop haalt. Een geheel van konkrete maatregelen moet geleidelijk worden uitgevoerd.

G.D.

Een primeur : Sabena zegt alle kollektieve arbeidsovereenkomsten op nadat het voor 49 procent eigendom is geworden van Swissair.

De werkgelegenheid brokkelt voort af en de stakingsbereidheid neemt toe.