Het IWT wil geen wetenschappers maar bureaucraten vormen.

Bureaucratie is een besmettelijke ziekte. Bureaucraten zijn als de prionen die de gekkekoeienziekte en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob veroorzaken: ze dringen zichzelf aan hun omgeving op en beginnen daar dan te woekeren.

Dat is blijkbaar ook het geval voor het Vlaams Instituut voor de Bevordering van het Wetenschappelijk Technologisch Onderzoek in de Industrie – ooit door een dyslecticus afgekort tot IWT.

Het IWT reikt onder meer beurzen uit waarmee jonge wetenschappers een onderzoek kunnen uitvoeren dat in het beste geval tot een doctorstitel leidt. Dit najaar vroegen 637 mensen zo’n beurs aan.

Maar het IWT hanteerde dit seizoen, zonder iemand daarvan op de hoogte te brengen, een wel heel erg arbitraire selectiemethode. Iedereen wiens dossier administratief niet tot in de puntjes in orde was, werd er onherroepelijk uitgezwierd, nog vóór hij of zij de inhoud van het werk voor een jury had kunnen verdedigen. Zo werden 76 mensen zonder meer afgewezen, inbegrepen kandidaten die al één of twee jaar aan het werk waren – het onderzoek moet elk jaar opnieuw verdedigd worden.

In Antwerpen was het helemaal dramatisch: door een vergissing van de academische autoriteiten kreeg een twintigtal studenten daar een afschrift van hun diploma in plaats van een ‘voorlopig afstudeergetuigschrift’. Toen daartegen geprotesteerd werd, kwam er alleen een botte reactie van het IWT: er zijn te veel aanvragen, dus moeten er mensen afvallen.

Wetenschappers zijn het ondertussen stilaan gewend dat ze in het getouw moeten om hun rechten te vrijwaren. Er kwam een petitie, die snel veel resultaten opleverde. Op 21 oktober werd ze overhandigd aan de bevoegde Vlaamse minister Fientje Moerman (VLD), heel toepasselijk op een studiedag in het wetenschapsmuseum Technopolis over het motiveren en opleiden van jonge ‘kenniswerkers’.

Moerman liet er geen gras over groeien en eiste dat het IWT zich ‘klantvriendelijker’ opstelt en zijn procedures administratief vereenvoudigt. De helft van de ‘bureaucratisch geweigerden’ mag zijn of haar project toch verdedigen. En er komt 2 miljoen euro extra, zodat het IWT vijftig beurzen méér kan toekennen dan voorzien. Wat de slaagkans voor de jonge vorsers verhoogt van één op vier tot één op drie.

Jonge wetenschappers moeten echt wel moedig zijn om aan hun loopbaan te willen beginnen. Want zodra ze hun doctorstitel hebben behaald, volgt meteen een nieuwe horde: er zijn in ons land te weinig mandaten om na een doctoraat nog verder onderzoek te kunnen blijven doen. Het is een harde wereld, de wereld van de wetenschap.

Dirk Draulans

Bureaucraten dringen zichzelf aan hun omgeving op en zijn dus besmettelijk.