In tegenstelling tot vorig jaar ontlokt de Europese lentetop van deze week geen enthousiasme. Kondigt zich na de dotcom-top van Lissabon nu de dierentop van Stockholm aan?
Per definitie houden regeringsleiders van pathos en uitdagingen. Vorig jaar, op de Europese lentetop in Lissabon, zetten ze dat nog eens in de verf. Op het einde van hun tweedaagse keurden ze een ronkende slotverklaring goed. ‘We willen’, zo luidde het, ‘de meest competitieve en dynamische kenniseconomie van de wereld worden.’ Na afloop van de raad, die de naam dotcom-top meekreeg, sprak de socialistische premier van Portugal, Antonio Guterres, van een revolutionair resultaat. Zijn liberale collega uit België, Guy Verhofstadt (VLD), vergeleek Lissabon zelfs met Maastricht. ‘Wat wij hier overeenkwamen, is even ambitieus als de muntunie.’
Op vrijdag 23 maart zitten de Vijftien in Stockholm en maken ze een eerste balans van het Lissabon-proces. Het enthousiasme en de dadendrang van een jaar geleden is echter totaal zoek. Ook in België. Of dat alleen met het immense dierenleed en de mogelijke crash van het Europees landbouwbudget te maken heeft, is twijfelachtig. Deze keer was er geen Brits-Belgische verklaring en evenmin een gemeenschappelijke tekst van minister van Arbeid Laurette Onkelinx (PS) en haar Franse collega. De rode en groene coalitiepartners moesten zelfs een forcing voeren om een regeringstekst af te dwingen. Die was pas donderdagavond klaar en werd vrijdag al door de voltallige regering goedgekeurd. Dat de meeste regeringsleden de tekst niet eens gelezen hadden, was geen bezwaar.
Hoewel er in België de afgelopen maanden veel over het proces van Lissabon vergaderd werd – op 5 mei 2000 werd een nationale Intergouvernementele Conferentie Lissabon geïnstalleerd – en zes thematische opvolgingscommissies aan de slag gingen, was het pompen om de Belgische bijdrage op papier te krijgen. Vorige week moest P11, de coördinatiecel op Buitenlandse Zaken, bijna continu vergaderen om de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Vooral rond pensioenen, duurzame ontwikkeling, heffing op de energieproducten en zeker de liberalisatie van de openbare nutsbedrijven was het puzzelen. Wat dat laatste punt betreft, steunt de VLD volop de Europese Commissie – zij wil een strikte kalender – maar is ze binnen de regeringscoalitie danig geïsoleerd. Rood-groen, dat in dit verband op veel begrip van de PRL kan rekenen, volgt de Franse lijn.
Een paar dagen geleden trok een beperkte socialistische delegatie trouwens naar Parijs om er met de medewerkers van premier Lionel Jospin te overleggen. Zeker met de verkiezingen in aantocht remmen de Fransen, en vragen ze garanties inzake sociale cohesie. Die benadering haalde het uiteindelijk in de regeringstekst voor Stockholm. Als het punt in de Zweedse hoofdstad aan bod komt, zal de tussenkomst van premier Verhofstadt op veel kabinetten met een vergrootglas worden bekeken. Hij weet nu wat hij wel en zeker niet mag zeggen. Vooral minister van Overheidsbedrijven Rik Daems (VLD) ligt aan de basis van veel rood-groene achterdocht. Op de Telecom-raad van 22 december over De Post trok hij de aandacht met een pleidooi voor een einddatum voor vergaande liberalisering. Volgens rood-groen hield Daems zich toen niet aan de consensus binnen de coalitie.
Paul Goossens
