Jan Delvaux
Jan Delvaux Belpopkenner

R.E.M. is de kroonlijst op de krabbemand van het festival Torhout-Werchter.

ER STAAT DIT JAAR een rekord aantal van 21 groepen op Torhout/ Werchter. In navolging van gelijkaardige buitenlandse festivals was er vorig jaar al een uitbreiding naar een soort van avant-première voor de kampeerders. Nu is er de dag zelf een tweede podium bijgekomen. Wat valt daaruit te leren ? Dat er een boel talent voorradig is bijvoorbeeld, en dat het snel kan gaan. Meer dan de helft van de bende moet nog aan een tweede album beginnen. Door de komst van MTV en de verhevigde persaandacht nemen carrières vaak een hoge vlucht. En doven soms ook sneller uit. Het front is zeer breed en ondergaat felle schommelingen. Bijgevolg verkleint ook het aantal groepen dat genoeg maturiteit kan opbouwen om een groot podium aan te kunnen. Wie dus een staalkaart wil brengen van wat er momenteel zoal leeft, moet uitwijken en andere oplossingen zoeken.

Daar komt ook bij dat er een grote verscheidenheid in de eenheid is. De aktuele rockmuziek is razendsnel in beweging en telt talloze subdivisies die sterk op zichzelf staan en die door een groot, rondwandelend publiek worden bezocht. Het sektarisme raakt er stilaan uit. Rock staat tegenwoordig onder meer voor rap, punk, folk, death metal, techno en dancehall reggae. Een organizator moet van dat alles iets in huis hebben zonder dat het een zootje wordt. Iedereen moet voor zichzelf genoeg uit de krabbemand kunnen halen. Torhout/Werchter bespeelt redelijk slim parameters als jong-oud of verleden-heden-toekomst, en hangt er in de vorm van R.E.M. een signifikante kroonlijst boven.

De groep kreeg een gelijkaardige rol toegemeten in een speciaal en lijvig nummer waarmee Rolling Stone in november van vorig jaar uitpakte. Het Amerikaanse muziekblad houdt de veranderingen in de muziek angstvallig in de gaten en laat extra bomen omhakken wanneer de nood gevoeld wordt om samenvattingen te maken. Volgens de waarnemers is het vluchtige en grillige karakter van rock’n’roll nog nooit zo duidelijk geweest als nu. De inspiratiefakkel is overgenomen door wat zij de Generation Next noemen. En dat refereert niet aan het mediagedrocht Generation X maar aan een vaag verbonden groep van pioniers, oplichtende sterren en prille ontdekkingen.

SCHISMA.

De affiche van Torhout/Werchter lijkt een perfekte blauwdruk van die gedachtengang. “Rolling Stone” beschouwt R.E.M. als oudere staatslieden die onbewust een mal voor de toekomst hebben gegoten. De groep is een draaischijf in de geschiedenis van de muziek, een cruciale link tussen de undergroundpioniers van de jaren zestig en zeventig en het aktuele lot van vernieuwers. “Wij zijn de aanvaardbare kant van alles wat als onbeluisterbaar beschouwd wordt, ” zei gitarist Peter Buck ooit. In deze tijden kunnen smaken zich echter snel verbreden en R.E.M. is wis en zeker een belangrijke oorzaak van dat proces geweest.

Volgens voorman Michael Stipe zat de groep tijdens haar begindagen ergens tussen wal en schip. Ongewild was ze de soundtrack van de yuppiegeneratie. R.E.M. was zeer populair bij de yuppies die hip en progressief wilden zijn maar die tegelijkertijd niets van de schone schijn van de jaren tachtig wilden missen. Die verwarrende situatie is volgens hem helemaal weggevallen met de dood van Kurt Cobain. “Dat moment is een echt schisma tussen generaties geweest. Zijn dood heeft een duidelijke lijn getrokken tussen wie het heeft en wie niet. Maar die hele mytologizering er omheen is iets wat hij ten zeerste zou verafschuwd hebben. Ik heb het daar ook moeilijk mee. Je moet hem al heel hoog inschatten om te zeggen dat zijn dood zo’n effekt heeft gehad. Maar dat is nu eenmaal ook wat er gebeurd is. “

Ook de nieuwe helden spreken haast unaniem in termen van pre-Nirvana en post-Nirvana. Voorman Billy Corgan van Smashing Pumpkins straks bovenaan de affiche van Pukkelpop bekijkt het als een keerpunt. De hele heisa heeft ervoor gezorgd dat de tafel niet vaak meer aan de kant wordt gezet. Het feesten lijkt even voorbij. Niet omdat het mode is maar vanuit een nieuw bewustzijn. “Onze generatie koestert haar pijn, ” zegt Tori Amos, “Pak die niet af of we vermoorden je. We houden van onze pijn en we verkopen haar. “

Als hopman neemt Stipe de taak op zich om tegen die grote depressie in te roeien. Zijn nieuwe koncept heet kwetsbaarheid. “Er zijn artiesten die zich kwetsbaar opstellen op een manier die wil aantonen dat ze niet bevreesd zijn voor schoonheid. Het is zoveel gemakkelijker om over angst te schrijven dan over intens geluk. Schoonheid kan zeer uitdagend zijn. “

Jan Delvaux

R.E.M. sluit op zaterdag 1 en zondag 2 juli respektievelijk Rock Torhout en Rock Werchter af. Vooraf op het hoofdpodium : Live, Bodycount, Senser, dEUS, PJ Harvey, Offspring, Therapy ? en The Cure. Op het tweede podium : Jeff Buckley, Spearhead, Belly, Morphine en The Cranberries. Wie de avond voordien naar het campingfestival wil, moet een ticket voor het festival kunnen voorleggen. Info Torhout : (051) 58.10.20. Info Werchter : (016) 60.04.06.

R.E.M. : oudere staatslui.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content