De regering Dehaene II leek vorige week even te wankelen. Schijn bedriegt echter. Ook al staat die schijn dan zwart op wit.

EVEN LEKEN WE vorige week terug midden in de politiek onstandvastige jaren tachtig te zitten. Een CVP-voorzitter die allerlei duistere machinaties zag achter ontboezemingen van SP-ministers pensioenminister Marcel Colla over eutanasie en vice-premier Johan Vande Lanotte over soft drugs of in regelrechte media-dossiers, waaronder dat van het Algemeen Bestuur voor Ontwikkelingssamenwerking (Abos). Dan premier Jean-Luc Dehaene (CVP) die dezelfde Johan Van Hecke publiekelijk te kijk zette als spokenjager. Met als toemaatjes een SP-minister die zich “gepakt” voelde Erik Derycke door de demarche van Leo Tindemans (CVP) bij de Zaïrese president Mobutu Sese Seko en CVP-jongeren die met hun ontbloot houten zwaard, als in de beste dagen van de broers Van Rompuy, ten strijde trokken tegen de vermaledijde socialisten.

WISSEL.

Voor media die deze regering Dehaene II niet in het hart dragen, volstond dit amalgaam ruimschoots om het vroegtijdig overlijden van het kabinet aan te kondigen. Maar nuchter bekeken, viel alles te herleiden tot een veeleer ongelukkige samenloop van omstandigheden, deels te wijten aan onvoorzichtigheid (Colla), onwetendheid (Derycke), gebrek aan politieke ervaring (Reginald Moreels in de Abos-zaak) of net een maatje ambitie teveel (Leo Delcroix, die dacht dat hij zijn penitentie gedaan had en een politieke terugkeer aankondigde). Vooral de SP-ministers, hoewel van de eerste betrokkenen maar zich van geen onheil binnen de koalitie bewust, waren nog het meest verbaasd toen ze in hun kranten lazen dat het goed scheef zat met hun “ervaren gids”. En de onrust werd allesbehalve getemperd door het “afwijzingsfront” (de krant De Standaard) binnen de socialistische familie.

Dinsdag was immers zowat de komplete PS- en SP-familie uitgenodigd door ABVV-voorzitter Michel Nollet voor overleg over de komende hervormingen van de sociale zekerheid (SZ). Na afloop van de bijeenkomst deelde de vakbond ferm mee dat er geen sprake kon zijn van besparingen in de SZ, meer nog : er moest meer overheidsgeld het stelsel in. Bovendien, zo liet Nollet aan elke wakkere toehoorder verstaan, zou de regering beter werk maken van een rechtvaardige fiskaliteit en het scheppen van nieuwe banen. Waarmee vanuit socialistische hoek alleen de eerdere kritiek van het Algemeen Kristelijk Vakverbond (ACV) werd overgenomen. Niet meer, niet minder.

De geruchten van een nakende koalitiewissel sloegen dan ook op weinig of niets. Feit blijft dat Dehaene de sociale zekerheid wil hervormen. Hier ligt één van de weinige sleutels voor zijn hooggegrepen plannen in verband met de Maastricht-normen. Dehaenes eerste poging om de loonkost drastisch te verlagen, liep in september van dit jaar weliswaar uit op een schraal tewerkstellingsplan, wat meteen de aanleiding vormde tot de bittere Il Latino-oprispingen van ACV-voorzitter Willy Peirens. De regeringsleider heeft de sociale partners hard nodig om zijn hervormingen er door te halen en zij willen liefst allemaal mee aan tafel zitten om “de schade” in de mate van het mogelijke te beperken, hoewel van Dehaene geen totoale SZ-revolutie verwacht moet worden.

FRANSE CHAOS.

Socialisten eruit, liberalen binnen ? Het scenario dat tot net vóór het weekend opgeld maakte als variante op Dehaenes voorspeld vertrek naar hogere ambten, past dus niet in de plannen van de eerste-minister, noch in die van de sociale partners. De premier en met hem ook de CVP heeft momenteel slechts één klant om politiek echt rekening mee te houden : PS-voorzitter Philippe Busquin. Want noch PSC, noch SP droegen tot nog toe veel wezenlijks bij in het debat. De Vlaamse socialisten zijn dezer dagen blijkbaar heel druk bezig met zichzelf en het “uitmesten van de stal” (de uitdrukking komt de SP-woordvoerder in het blad Intermediair). Zo’n wissel brengt de nachtmerrie van de Franse sociale chaos ook een stukje dichterbij, waarbij vergeleken de beruchte vrijdagstakingen nog klein bier waren. En tenslotte : de CVP die nu niet alleen de orkestleider, maar ook alle solisten van enige betekenis levert in de regering, dreigt bij een dergelijke ommezwaai naar rooms-blauw gijzelaar te worden van de ambitieuze tandem VLD-PRL.

De bestaande koalitie zit dus aan mekaar geklonken. Zeker tot het dossier sociale zekerheid achter de rug is. En : Jean-Luc Dehaene heeft het voorlopig nog allemaal voor mekaar. Dat bewees hij vorige week vrijdag weer eens op de kabinetsraad. Hij las er minister Colla de levieten. De pensioenminister zou zich meer met zijn eigen winkel moeten bezighouden en minder oreren over andersmans weidegronden. In de jaren tachtig was zoiets misschien niet genoeg om meteen een ganse regering op te blazen, waar wel voor nachtenlang krisisberaad tussen de regeringspartners. Nu sprong Colla’s partijgenoot en vice-premier Vande Lanotte de eerste-minister bij.

J.G.

Premier Dehaene en CVP-voorzitter Van Hecke : een ongelukkige samenloop van omstandigheden.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content