Is Bosnië-Herzegovina in gevaar? Nationalistische partijen zegevierden bij lokale verkiezingen en de Servische deelstaat dreigt met een afscheidingsreferendum. Internationaal bestuurder Miroslav Lajcak slaat alarm.
Bij de lokale verkiezingen van twee weken geleden hebben de nationalistische partijen opnieuw gezegevierd. Is het concept van de multi-etnische staat van Kroaten, moslims en Serviërs definitief mislukt?
MIROSLAV LAJCAK: Het vredesverdrag van Dayton heeft de oorlog beëindigd, maar de bijbehorende filosofie van de multi-etnische samenleving is nauwelijks in de praktijk om te zetten. Bij de verkiezingen hebben degenen gewonnen, die zeggen: ‘Eerst mijn eigen volk, en dan pas Bosnië.’ Milorad Dodik, de minister-president van de Servische deelstaat (Republika Srpska), zegt ook openlijk: ‘Als ik over economische ontwikkeling spreek, dan luistert er niemand. Als ik roep dat we onze eigen deelstaat nooit zullen opgeven, dan applaudisseert iedereen.’
U hebt als hoog vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap de bevoegdheid om Dodik te ontslaan. Wat houdt u tegen?
LAJCAK: Het land zou er niet mee gebaat zijn. De bevolking zou beter zelf begrijpen dat nationalistische politici haar de weg naar de Europese Unie versperren.
Dodik dreigt al jaren met een referendum over afscheiding van zijn deelrepubliek. Kunt u zo’n stemming verhinderen?
LAJCAK: We zouden het niet toestaan. Voor de internationale gemeenschap zou daarmee de rode lijn overschreden zijn. Bovendien zou de Republika Srpska economisch niet kunnen overleven als zelfstandige staat. Maar Dodik dreigt ermee om Bosnië dan maar op legale wijze te vernietigen, door al zijn partijgenoten ontslag te laten nemen uit de federale instellingen. Dan hebben we geen functionerend parlement meer, geen regering en dus ook geen Bosnië-Herzegovina. Zonder de Serviërs geen Bosnië.
De Europese Unie overweegt om haar militairen binnenkort uit Bosnië terug te trekken. Is die maatregel vervroegd?
LAJCAK: Ik ben tegen een vervroegde terugtrekking. Het zou een kortzichtige beslissing zijn, die louter op militaire inschattingen van de toestand steunt en alle politieke argumenten buiten beschouwing laat.
Wat kunt u doen om de machtspositie van de natio-nalistische politici te door-breken?
LAJCAK: Bosnië moet Europees ontwikkeld worden. Geen enkele politicus hier zal het wagen om zich tegen de EU uit te spreken. Als de mensen begrijpen dat nationalistische politici een hinderpaal voor Europees lidmaatschap zijn, zullen ze hen hun steun ontzeggen. Wanneer ik met gewone mensen praat, zeggen ze mij: ‘We hebben onze buik vol van onze politici. Stuur ze allemaal de woestijn in.’ Maar die omslag in het denken heb ik nog niet gemerkt in de verkiezingsresultaten.
© Der Spiegel
