Franciscus zou een encycliek plannen over de klimaatopwarming.
Het bericht in New Scientist komt als een verrassing: paus Franciscus zou in maart een encycliek de wereld in sturen die gebaseerd is op de parabel van de Barmhartige Samaritaan. Uit dat verhaal moeten we leren dat we verantwoordelijkheden hebben tegenover de rest van de wereld. Het zou de eerste keer zijn in de pauselijke geschiedenis dat een encycliek zo concreet ingaat op een maatschappelijk probleem – in dit geval: de opwarming van de aarde. De tekst zou gebaseerd zijn op een workshop die het Vaticaan vorig jaar organiseerde, en waaruit naar verluidt een stevig standpunt voortkwam.
De paus zou zijn encycliek een sterk moreel karakter meegeven, omdat hij ervan uitgaat dat vooral de armste mensen in de wereld getroffen worden door de gevolgen van een klimaatverandering die in de hand is gewerkt door vervuiling door het rijkste deel van de wereld – een inzicht waar geen enkele weldenkende wetenschapper nog aan twijfelt. Het verhaal wordt bijna uitsluitend in twijfel getrokken door instanties en organisaties die het meeste te verliezen hebben bij maatregelen, zoals de producenten en verdelers van fossiele brandstoffen. Voor de paus zou de klimaatzaak een kwestie van globale onrechtvaardigheid zijn.
Daarmee maakt hij van de klimaatopwarming een ethische kwestie in plaats van een wetenschappelijke of economische. Beleidsmakers beginnen te beseffen dat wetenschappelijke en economische argumenten niet genoeg aanslaan om het roer drastisch om te kunnen gooien en efficiënte maatregelen door te duwen. Wetenschappers hebben niet de ‘autoriteit’ om mensen te vragen hun gedrag aan te passen. Maar iemand als de paus, die 1,2 miljard katholieken vertegenwoordigt, kan dat wel. De encycliek zou meegenomen worden in de aanloop naar de klimaattop in Parijs, eind 2015.
Dat de macht van de kerk taant, wordt in dit debat niet als een probleem beschouwd: de kerkelijke autoriteit zou nog altijd een stuk groter zijn dan de autoriteit van de wetenschappelijke sector. Tot dusver leek de houding van de kerk tegenover wetenschap vooral te worden bepaald door wrevel en misverstanden. Kerkelijke autoriteiten deden soms lachwekkende pogingen om wetenschappelijke bevindingen in een christelijk denkkader te plaatsen. De Bijbel zegt gelukkig niet veel dat geïnterpreteerd kan worden met het oog op de verhoogde uitstoot van broeikasgassen. Dat geldt helaas niet voor het gebruik van voorbehoedsmiddelen. Een nuttige factor in de strijd tegen de klimaatopwarming is uiteraard het verminderen van het aantal mensen op de wereld.
DOOR DIRK DRAULANS
Wetenschappers hebben niet de autoriteit om mensen te vragen hun gedrag aan te passen.
