Op de koers van Berlijn

Merkel en Sarkozy willen alle eurolanden in het gareel krijgen. © REUTERS
Lukas De Vos
Lukas De Vos Europakenner

Met hun – officieel onbestaande – pact over het concurrentievermogen kleden Angela Merkel en Nicolas Sarkozy de sociale welvaartsstaat verder uit.

Ontslagnemend premier Yves Leterme deed na de Europese top wat lacherig over de mislukte Duits-Franse putsch om het econo-misch beleid van de Unie naar hun hand te zetten. Maar het was een zure lach. Ook Leterme had maar al te goed door dat de grote twee steeds zwaarder gaan wegen op de besluitvorming. Er circuleerde in het Justus Lipsiusgebouw namelijk een tekst over een ‘ Pakt für Wettbewerbsfähigkeit’ (‘een pact over het concurrentievermogen’) dat bondskanselier Angela Merkel en Frans president Nicolas Sarkozy enkele dagen voor de top onder elkaar hadden bedisseld. Ze wilden dat zonder veel schroom door de strot van de andere landen van de eurogroep rammen.

De economische crisis, uitgelokt door de Amerikaanse bankencrash van 2008, drong de EU zwaar in de verdediging. De instorting van Griekenland en Ierland, de noodsignalen voor Portugal, Spanje en zelfs België, noopten de Unie al tot de aanleg van een voorlopig noodfonds van 440 miljard euro. Om een permanent bijstandssysteem te ontwikkelen, is veel meer geld nodig. De achterban van Merkel sloeg aan het morren. Duitsland is de grootste geldschieter van de Unie en draait als eerste op voor het potverteren van de armlastige eurobroertjes. En dus bedacht Merkel een oplossing die het midden houdt tussen afdreiging en dictaat: het concurrentievermogenplan.

Dat Sarkozy meedeed, mag niet verwonderen. Hij mocht mee dirigeren en tegelijk zijn nationale privileges behouden. Dat gaat vooral over het zesde punt in de tekst: het toezicht op banken in moeilijkheden. Alleen in moeilijkheden. En dat toezicht blijft nationaal. De voorzitter van de confederatie van Europese vakbonden, John Monks, spuwde pek en vuur. ‘Een schande’, zei hij. ‘Het voorstel legt alle druk bij de gewone man, terwijl de banken weer niet bereid zijn om in te leveren.’

Merkel had snel begrepen van waar de wind waaide. ‘Dat document bestaat niet eens’, probeerde ze nog. Maar niemand is misleid. Het plan rijpt wel degelijk om de 17 eurolanden in het gareel te krijgen. Vandaar, alweer, een extra top half maart, die wordt voorbereid door Europees president Herman Van Rompuy, in samenspraak met Commissievoorzitter Jose Manuel Barroso en voorzitter Jean-Claude Trichet van de Europese Centrale Bank. ‘Er is geen enkel concreet voorstel op tafel gelegd’, reageerde Van Rompuy gepikeerd toen het plan ter sprake kwam. Natuurlijk niet. Hij mag zelf de weg bereiden voor de Duitse pletwals.

De blauwdruk ligt klaar: afschaffing van de koppeling van lonen aan de index, gemeenschappelijke vennootschapsbelasting, verhoging van de pensioenleeftijd, een grondwettelijk verankerd begrotingstekort dat niet méér mag zijn dan wat Duitsland bepaalt. Nu nog wat schaduwboksen en dan is de sociale uitkleding een feit.

Lukas De Vos

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content